«سینمای مستند در کشور ما شوخی است. اگر به «ایدفا» یا مجامع بین‌المللی بروید می‌بینید که آنجا سینمای مستند، یک بیزینس است. ما خیلی با مسئولان و تصمیم‌گیرندگان چالش داریم که بتوانیم آنها را متوجه اثرگذاری سینمای مستند کنیم. اما فرهنگ دیده شدن مستند هنوز در کشور ما جا نیفتاده است.» اینها صحبت‌های یاسر طالبی، کارگردان مستند «دلبند» در ایام جشنواره فجر در گفت‌وگو با ایرناپلاس است. مستندی که با شرکت در بخش مسابقه جشنواره ایدفا در هلند، توانست در رده‌ی بالای لیست مستندهای برتر جشنواره از نگاه مخاطبان قرار بگیرد.
همه جوایزی که زندگی فیروزه با خود به همراه آورد
یاسر طالبی با ساخت این اثر توانست نگاه‌های بین‌المللی بسیاری را به دلبند معطوف کند. دعوت و حضور در فستیوال برلین، دریافت جایزه بهترین فیلم مستند پانزدهمین دوره جشنواره کازان روسیه، تقدیر ویژه هیئت داوران شصت و هفتمین دوره جشنواره تورنتو ایتالیا، بهترین فیلم مستند نیمه‌بلند به انتخاب تماشاگران جشنواره مستند هات‌داکس، کسب دیپلم افتخار بهترین فیلمبرداری و جایزه بهترین فیلم از نگاه دانش‌آموزان جشنواره سوله‌لونا و جایزه تماشاگران جشنواره مردم‌شناسی پارنو استونی، همگی از استقبال جشنواره‌های خارجی از دلبند خبر می‌دهند. این جوایز و افتخارات، با به تصویر کشیدن زندگی «فیروزه» نصیب عوامل این اثر و سینمای مستند کشور شده است.
پیرزنی ۸۳ ساله که تنها با گاوهایش در دل جنوب شرقی البرز و در منطقه بنافت در دودانگه ساری زندگی می‌کند. او که گاودار و به شغل آبا و اجدادی‌اش مشغول است، ده سال قبل همسرش را از دست داده و با وجود دارا بودن ۱۱ فرزند، هیچ کمکی به‌جز خواهرزاده‌اش ندارد. اما چرا دلبند تا این اندازه مورد توجه فستیوال‌های معتبر و بین‌المللی قرار گرفته است؟
با نیما عباسپور، منتقد سینما درباره این مستند و ویژگی‌هایش به گفت‌وگو نشستیم.
یک سوژه جدید برای خارجی‌ها
عباسپور در پاسخ به این پرسش که دلبند چه ویژگی‌هایی داشته که مورد توجه فستیوال‌های خارجی قرار گرفته است، عنوان کرد: بحث همیشه، بحث جذابیت است. یعنی وقتی جشنواره‌ها به یک سوژه جدیدی توجه می‌کنند، آن سوژه بخشی از زندگی جامعه‌ای را نشان می‌دهد که برای جشنواره‌های خارجی، داوران و مخاطبانش، تازه، جذاب و حتی ناشناخته است. در مستند دلبند هم همین اتفاق افتاده است. ما با یک مادر پیر مواجه هستیم که به‌تنهایی در کوهستان زندگی و روزگارش را سپری می‌کند. آشنا شدن با این انسان، طبیعتاً برای انسان‌های دیگر جالب است و مورد توجه قرار می‌گیرد. البته نمی‌شود از ارزش‌های سینمایی آن غافل بود. همین دلایل است که دلبند را به این اندازه در معرض توجه قرار داده و با استقبال مواجه کرده است.
ظرافت و شاعرانگی دلبند
این منتقد سینما درباره ویژگی‌های ساختاری دلبند گفت: دلبند توانسته به یک شاعرانگی برسد که مهم‌ترین فاکتور موفقیتش هم همین می‌تواند باشد. این اثر، شخصیت فیروزه را با یک ظرافت و شاعرانگی خاصی به تصویر کشیده است. نکته مهم موفقیت مستند دلبند همین است که به‌خوبی ما را به‌عنوان بیننده با این شخصیت همراه می‌کند و ما می‌توانیم به ترتیب زمان، شاهد زندگی این آدم باشیم. یاسر طالبی، به‌عنوان یک کارگردان جوان در این اثر موفق بوده است. ولی باید ببینیم در کارهای بعدی چه اتفاقاتی برایش پیش می‌آید؟ البته به‌عنوان یک فیلمساز جوان تا حدودی کارش سخت است. این اثر با موفقیت‌ها و دیده شدنش مسئولیت زیادی را به دوش طالبی گذاشته است. باید دید که آیا این کارگردان می‌تواند دوباره چنین مسیری را ادامه دهد و موفقیت‌های بیشتری کسب کند یا نه.
مواردی که یاسر طالبی در آن موفق شده
عباسپور درباره کارگردانی یاسر طالبی افزود: موضوعی که در مستند بسیار اهمیت دارد این است که ما به‌عنوان یک مخاطب، همراه شخصیت اثر شده و با او آشنا شویم و اطلاعات لازم را کسب کنیم. مهم است که بتوانیم از طریق تصاویری که کارگردان به تصویر کشیده، حس نزدیک بودن به این انسان را داشته باشیم. یاسر طالبی در به وجود آمدن همه این موارد موفق عمل کرده است.
گزارش از هنگامه ملکی
نظر شما