به گزارش ایرناپلاس، وقتی از مناظره‌های انتخاباتی صحبت می‌شود، بیشتر جنجال‌ها و حواشی آن برای همه تداعی می‌شود. حواشی که در دوره‌های پیشین، حتی به سمت تخریب نیز کشیده شد. هرچند گفته می‌شود که روش این مناظره‌ها بیشتر به سردرگمی دامن می‌زند، اما از طرفی هم نمی‌توان انکار کرد که این مناظره‌ها یکی از موثرترین و پربیننده‌ترین شیوه تبلیغات نامزدها برای انتخابات ریاست جمهوری است، چون در بستری مانند تلویزیون که به راحتی در دسترس همه است، پخش و دیده می‌شود.
البته شاید یکی از دلایل اصلی به وجود آمدن برخی حاشیه‌ها، شیوه برگزاری مناظره‌های تلویزیونی، پرسش‌ها و نوع مدیریت مناظره‌هاست. به نظر می‌رسد اگر صداوسیما کارشناسان و فعالان رسانه‌ای مطرح کشور را به عنوان پرسش‌کنندگان مناظره‌ها شرکت دهند، شاید کیفیت و سطح این مناظره‌ها بالاتر برود و این بستر تبلیغاتی نیز از انحصار صداوسیما خارج شده و در سطح گسترده‌تری انجام شود. البته نه تنها مناظره‌های تلویزیونی، بلکه تبلیغات در خیابان‌ها و فضای مجازی همگی نیازمند بستری درست، بی‌طرف و آگاهی‌بخش است تا به انتخاب آگاهانه مردم ختم شود.
درباره چگونگی بهتر برگزار شدن مناظره‌های انتخاباتی در تلویزیون و شیوه تاثیرگذاری این تبلیغات با اسماعیل قدیمی مدرس ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی گفت‌وگو کردیم.
لزوم پیش زمینه‌های انتخابات منطقی برای مناظره‌های تلویزیونی
قدیمی، درباره مناظرات انتخاباتی در تلویزیون گفت: اگر قرار است مناظره‌های تلویزیونی در یک هفته و حداکثر چهار تا پنج ساعت برگزار شود، این پرسشی مطرح می‌شود که مناظره‌ها در مدت محدود می‌خواهند به کجا برسند؟
هیچ‌کس نمی‌تواند در چهار جلسه به مردم نشان دهد که به چه فکر می‌کند، اولویت‌هایش چه چیزهایی است؟ دیدگاه، ایدئولوژی و تعهد اجتماعی‌اش چیست؟ اینکه چه سیاست‌هایی را می‌خواهد اتخاذ کند و مهره‌هایش چه کسانی هستند؟ چه پشتوانه‌های نظری دارد و چه کسانی می‌خواهند به او کمک کند؟
وی با اعلام اینکه چون این زمینه‌ها فراهم نیست، پیشنهادهای کارشناسانه هم برای برگزاری مناظره‌های انتخاباتی تلویزیونی خیلی تاثیرگذار نیست، افزود: مناظره‌های تلویزیونی فقط در شرایطی امکان‌پذیرند که ضمن وجود پیش‌زمینه‌های منطقی این رقابت و انتخاب، رقابت‌های حزبی در سال نیز وجود داشته باشد. حال مردم چگونه می‌توانند در مدت زمان یک تا دو ساعتی که هر یک از این کاندایدها صحبت می‌کنند، به آگاهی درست برسند؟
متاسفانه همه هم شعاری صحبت می‌کنند و از خود و فعالیت‌هایشان نمی‌گویند. بنابراین تاثیر واقعی ندارد. چون زمینه‌های انتخابات سیاسی و منطقی و الزاماتی که باید برای انتخاب در نظر بگیریم وجود ندارد، بنابراین این کار یک عمل سطحی و صوری است.
سردرگمی حاصل از مناظره‌های تلویزیونی
وی با انتقاد از نوع برگزاری مناظره‌های تلویزیونی بیان کرد: تجربه نشان داده مناظره‌های تلویزیونی بیشتر به این سمت رفته که نامزدها یکدیگر را تخریب می‌کنند و علیه یکدیگر آمار و ارقام منفی می‌گویند. متاسفانه اکنون‌نیز هیچ‌کدام از این کاندیداها نیامده‌اند بگویند چه برنامه‌ها، تجربه‌ها، سیاست‌ها و محدودیت‌هایی دارند. از اختیارات قانونی رئیس‌جمهوری بگویند.
بنابراین مناظره‌ها به یک جریان احساسی با طرح مسائل سیاسی و تخریب کردن یکدیگر همراه می‌شود که به هم انگ‌های مختلفی می‌زنند و در نهایت هم مردم گمراه می‌شوند. این اتفاق باید از ریشه اصلاح شود. بعد از ۴۰ سال ما باید به بلوغ سیاسی و انتخاباتی برسیم. ما باید به بلوغ فعالیت‌های متنی و حاشیه‌ای انتخابات دست پیدا کنیم.
قدیمی افزود: باید وسائل ارتباط جمعی ما از یک سال پیش روی این مساله کار می‌کردند.
وی ادامه داد: خوب است مناظره‌های انتخاباتی با ناظرهای مختلف و فعالان رسانه‌ای در صداوسیما به صورت منطقی کنترل شود و همه سیاست‌هایشان را بگویند. چنین اتفاقی باید در طول سال مورد توجه رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی و صداوسیما قرار می‌گرفت. به اعتقاد من باید از این سبک سنتی و معیوب انتخابات وارد یک سبک جدید شویم.
این استاد دانشگاه درباره ویژگی‌های یک مناظره انتخاباتی درست و مطلوب گفت: در مناظره‌های تلویزیونی، نامزدها باید قانون، موضع، جایگاه و قدرت خود را بدانند و در چارچوب اختیارات رئیس‌جمهوری به اهداف مورد نظر چهار ساله اشاره کنند. رئیس‌جمهور باید بداند براساس قانون اختیار دارد که در همه عرصه‌های اجرایی کشور برنامه و سیاست ارائه کند. از وضعیت موجود تحلیل و شناخت درستی داشته باشد و در نهایت من به عنوان شهروند از بین سه چهار نفری که برنامه‌هایشان را گفتند یکی را انتخاب کنم. نامزدها باید به شعور ملت احترام بگذارند و مردم را صاحب اختیار این جامعه بدانند تا مردم از سرگشتی نجات پیدا کنند.
نقش صداوسیما در آگاهی‌بخشی مردم به انتخابات
قدیمی با بیان اینکه صداوسیما را یکی از عوامل موثر در آشفتگی مردم می‌بینیم، درباره عملکرد این رسانه در انتخابات و تبلیغات انتخاباتی افزود: در ماده ۱۵۷ قانون اساسی، وقتی وظایف صداوسیما را تشریح می‌کند، در آن کامل شرح می‌دهد که این سازمان چه وظایفی دارد. تنویر افکار عمومی وظیفه اصلی صداوسیماست که البته این تنویر افکار عمومی باید در طول سال انجام شود. تنویر افکار عمومی یعنی توان نقد کردن.
صداوسیما باید طوری عمل کند که مردم بتوانند به خوبی انتخاب کنند. باید سوابق و تجربه‌های عملی افراد را بازگو کند. با استادان اقتصادی و سیاسی گفت‌وگو کنند، نظر بگیرند، نقد کنند و مردم را آگاه سازند. آگاه کردن یک فرآیند سیستمی است.
وی تاکید کرد، ما نمی‌توانیم در همه اجزاء و عناصر حیات اجتماعی تنها یک بُعد را تشریح کنیم. صداوسیما نمی‌تواند در قالب مناظره‌های انتخاباتی فقط در مدت دو هفته کار خاصی انجام دهد. به طور حتم مردم در این انتخابات دچار مشکل می‌شوند.
بر اساس فرهنگ دینی و اسلامی ما گفته شده که انسان مسلمان کار بیهوده نمی‌کند و بدون اینکه به چیزی واقف باشد دست به عمل نمی‌زند. یکی از حقوق مسلمی که مردم بر گردن حکومت و دولت دارند، اینجا نقض و از مردم دریغ شده است و صداوسیما هم این حق را تحقق نبخشیده است. در حالی که در سطح بین‌المللی دو حق داریم؛ حق اطلاع و حق ارتباط. صداوسیما در مقابل این حقوقِ مردم، تا به حال چه کارهایی انجام داده و چه گام‌هایی در جهت آگاه‌سازی افکار عمومی برداشته است؟ اساسا تا کنون چند نفر را توانسته در قضیه انتخابات روشن کند و آگاهی ببخشد؟