بحث بر سر دریافت مالیات از خریداران سکه تمامی ندارد. خریداران سکه از اینکه در زمان خرید، این موضوع به آنها اعلام نشده بود، شاکی‌اند، اما سازمان امور مالیاتی می‌گوید در این مورد قانون داریم.
در تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم، ذکر شده که سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند برخی مشاغل یا گروه‌هایی از آنان را که میزان فروش کالا و خدمات سالانه آنها حداکثر ۱۰ برابر معافیت موضوع ماده ۸۴ این قانون باشد، از انجام بخشی از تکالیف از قبیل نگهداری اسناد و مدارک موضوع این قانون و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف کند و مالیات مؤدیان مذکور را به‌صورت مقطوع تعیین و وصول نماید. در مواردی که مؤدی کمتر از یک سال مالی به فعالیت اشتغال داشته باشد، مالیات متعلق نسبت به مدت اشتغال محاسبه و وصول می‌شود.
ایرناپلاس درباره مبنای قانونی دریافت مالیات از خریداران سکه با نادر جنتی، معاون مالیات‌های مستقیم سازمان امور مالیاتی کشور گفت‌وگو کرده است.
گفته شده با عنایت به تبصره ماده ۱۰۰، مالیات بر سکه دریافت شده، در حالی که به نظر نمی‌رسد خرید سکه برای حفظ یا افزایش ارزش سرمایه، شغل محسوب شود. در این باره چه نظری دارید؟
به‌موجب بندهای ۲ و ۴ ماده یک قانون مالیات‌های مستقیم، هر شخص حقیقی ایرانی مقیم ایران و هر شخص حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل می‌کند، مشمول پرداخت مالیات است.
بر اساس ماده ۹۳ قانون مذکور، درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل‌های این قانون در ایران تحصیل کند، پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد مشاغل است.
بر اساس ماده ۱۰۰ اصلاحی مصوب ۳۱/۴/۱۳۹۴ قانون مالیات‌های مستقیم، مؤدیان موضوع این فصل این قانون مکلفند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت‌های شغلی خود را در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا برای هر محل جداگانه، طبق نمونه‌ای که به‌وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد تنظیم و تا آخر خردادماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم کرده و مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده ۱۳۱ این قانون پرداخت کنند.
همچنین به‌موجب تبصره ماده یاد شده، سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند برخی از مشاغل یا گروه‌هایی از آنان را که میزان فروش کالا و خدمات سالانه آنها حداکثر ۱۰ برابر معافیت موضوع ماده ۸۴ این قانون باشد، از انجام بخشی از تکالیف از قبیل نگهداری اسناد و مدارک موضوع این قانون و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف کند و مالیات مؤدیان مذکور را به‌صورت مقطوع تعیین و وصول نماید. در مواردی که مؤدی کمتر از یک سال مالی به فعالیت اشتغال داشته باشد، مالیات متعلق نسبت به مدت اشتغال محاسبه و وصول می‌شود. حکم این تبصره مانع از رسیدگی به اظهارنامه‌های مالیاتی تسلیم شده در موعد مقرر نخواهد بود.
به‌موجب صراحت اصل و مواد قانونی یاد شده، کلیه درآمدهای اشخاص از جمله درآمد حاصل از خرید و فروش سکه توسط اشخاص مشمول مالیات بوده، مگر آنکه معافیت یا نرخ صفر، بخشودگی و تخفیف مالیاتی در قانون پیش‌بینی شده باشد.
برخی می‌گویند سازمان امور مالیاتی بر اساس فصل مربوط به مالیات درآمد اتفاقی نسبت به دریافت مالیات اقدام کرده؛ این موضوع صحیح است؟
از آنجا که بر اساس ماده ۱۱۹ قانون مالیات‌های مستقیم، «درآمد نقدی یا غیرنقدی که شخص حقیقی یا حقوقی به‌صورت بلاعوض یا از طریق معاملات محاباتی یا به‌عنوان جایزه یا هر عنوان دیگر از این قبیل تحصیل می‌کند، مشمول مالیات اتفاقی به نرخ مقرر در ماده ۱۳۱ این قانون خواهد بود.» از سوی دیگر، به‌موجب مفاد دستورالعمل شماره ۵۰۷/۹۸/۲۰۰/ ص مورخ ۱۲/۰۳/۱۳۹۸ مالیات عملکرد دریافت‌کنندگان سکه از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به استناد تبصره ماده ۱۰۰ قانون مورد نظر به‌صورت مقطوع تعیین شده، بنابراین دریافت‌کنندگان سکه مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی نخواهند بود.
عده‌ای بحث مالیات از عایدی سرمایه را مطرح می‌کنند. هر چند می‌توان با عنایت به آن، خرید سکه را مشمول پرداخت مالیات دانست، اما سکه تنها دارایی گران شده در یک سال و نیم اخیر نبوده است. برای دریافت مالیات از سایر کالاها و دارایی‌ها چه برنامه‌ای دارید؟
به‌موجب اصل عدالت مالیاتی و رعایت حقوق کلیه مؤدیان محترم مالیاتی، طرح وضع مالیات بر عایدی سرمایه جهت انجام بررسی‌های کارشناسانه و کسب نظر از صاحب‌نظران در زمینه‌های مختلف توسط مراجع مربوطه در دست بررسی بوده که پس از طی فرایند قانونگذاری و ابلاغ توسط مراجع ذی‌ربط لازم‌الاجرا خواهد بود.
بنابراین، فارغ از احتمال پیش‌بینی یا عدم پیش‌بینی وضع قوانین مربوط به اخذ مالیات از دریافت‌کنندگان سکه از بانک مذکور در طرح مالیات بر عایدی سرمایه، همان‌طور که در بندهای قبلی هم بیان شد، مقررات مربوط به مالیات عملکرد (خرید و فروش) خریداران سکه از بانک مرکزی به استناد قوانین و مقررات موجود، وضع شده است.
لازم به ذکر است از آنجا که سازمان امور مالیاتی کشور به‌عنوان دستگاه اجرایی متولی وصول مالیات، صرفاً مکلف به اجرای قوانین مصوب توسط مراجع ذی‌صلاح است، تدوین و تصویب قوانین مربوط به دریافت مالیات از سایر کالا یا دارایی‌ها از سوی سایر مراجع مرتبط امکان‌پذیر خواهد بود.
با توجه به اینکه در زمان خرید سکه از بانک مرکزی، موضوع اخذ مالیات مطرح نبود، آیا بخشنامه مربوط به دریافت مالیات از خریداران سکه، عطف به ماسبق نیست؟
به‌موجب بند الف دستورالعمل شماره ۵۰۷/۹۸/۲۰۰/ ص مورخ ۱۲/۰۳/۱۳۹۸ صرفاً خریداران سکه که در سال ۱۳۹۷ نسبت به دریافت حداکثر ۲۰۰ قطعه سکه از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اقدام کرده‌اند، مشمول حکم دستورالعمل یاد شده خواهند بود.
گفت‌وگو از حامد حیدری