به گزارش ایرناپلاس، مکان‌های فرهنگی یکی از راه‌های تلطیف فضای شهر و همچنین امکانی برای ارائه هنر به شهروندان و به واسطه آن رونق اقتصاد فعالیت‌های فرهنگی شمرده می‌شود. اقتصاد فرهنگ موضوعی است که نیاز به برنامه‌ریزی و همکاری نهادها و سازمان‌های فعال در حوزه فرهنگ و اقتصاد دارد تا موجب رونق فعالیت‌های فرهنگی و هنری شود.
سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ۲۷ تیرماه با بیان اینکه فضاهای فرهنگی می‌تواند مکانی برای توسعه اقتصاد هنر باشد، گفت: با وجود توسعه شهرها و تاسیس شهرهای جدید مکان‌های فرهنگی رشد مناسبی نکرده است. فضاهای فرهنگی هویت شهری را معنا داده، تبدیل به زیست‌بوم فرهنگ و هنر آن شهر می‌شوند و همچنین فرصتی برای گردش اقتصادی فرهنگ و هنر آن منطقه هستند.
اما تا به حال چه اقداماتی برای گسترش فضای فرهنگی و رونق اقتصادی در این حوزه شده‌است؟
محمدجواد حق‌شناس رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی شورای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایرناپلاس، درباره لزوم توجه به فضای فرهنگی گفت: در این بخش با مشکلات جدی روبه‌رو هستیم. زیرساخت‌هایی که کشور ما به خصوص در حوزه گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی دارد، با کمبودهایی مواجه است. آن هم در حالی که ایران در حوزه‌های مختلف فرهنگی، سابقه تمدنی چندهزار ساله دارد و این مفاهیم به عنوان تجربه بشری، خلق و منتقل شده. انتظار است تا به اهمیت این مسائل توجه شود.
وی با یادآوری سابقه چند هزار ساله ایران در ابعاد مختلف هنر مانند مجسمه‌سازی، نقاشی، هنرهای تجسمی، موسیقی، معماری و صنایع دستی گفت: فرهنگ ایران دارای توانمندی‌های ویژه و در میان کشورها دارای جایگاه مهم است. اگر به موزه‌های بزرگ جهان در برلین، مسکو و دیگر کشورها توجه کنید، متوجه می‌شوید برخی تالارهای این موزها به آثار هنرمندان ایرانی اختصاص یافته است. سده‌های گذشته بی‌نظیرترین آثار در ایران خلق شده و اعجاب انسان امروز به هنر چند هزار ساله است.
پیامدهای بی‌توجهی به بسترهای پر استعداد فرهنگی
به گفته حق‌شناس اگر به این بستر و فضایی که سرشار از استعداد است توجه نشود، زمینه بارورشدن افراد تامین نخواهد شد؛ همچنین برای اینکه ضمانتی بر گسترش هنرهای ایرانی در حوزه‌های مختلف وجود داشته باشد، هیچ راهی وجود ندارد مگر اینکه به اقتصاد هنر ایرانی با سابقه و تجربه هزار ساله توجه شود.
باید میراث‌دار این هنر باشیم و فکر می‌کنم باید قانون‌گذاران شرایطی ایجاد کنند تا زمینه ظهور، بروز و حمایت از هنرمندان از طریق تسهیل فعالیت هنرمندانی که سالیان برای یک اثر وقت می‌گذارند، ایجاد شود و هنرمندان نگران کسب معیشت خود نباشند.
به گفته رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران، قانون‌گذار باید به هنرمندان کمک کند. وی افزود: باید به نوعی برنامه‌ریزی شود تا برای تامین معیشت، بیمه و بازنشستگی از هنرمندان حمایت شود و همچنین فضایی ایجاد شود تا آثار تولید شده توسط هنرمندان حمایت و خریداری شود. در این صورت اقتصاد فرهنگ و هنر به عنوان عنصر اصلی در جامعه و مردم شناخته‌خواهد شد و از طریق خرید آثار می‌توان به هنرمندان کمک کرد. البته ایجاد چنین فضایی نیازمند کار فرهنگی گسترده و مداوم است.
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران درباره اقداماتی که مجلس برای قانون‌گذاری در تسهیل فعالیت هنرمندان انجام داده، توضیح داد: در دوره‌ای، اقداماتی محدود با بودجه دولتی انجام و آثار هنرمندان خریداری شد. همچنین برخی از بانک‌ها هم این رویکرد را در دستور کار خود قرار دادند اما این دیدگاه عمومی نشده است.
نقش قانون در گسترش فرهنگ
گسترش فضای فرهنگی می‌تواند در ابعاد مختلف انجام شود. می‌توان فضایی برای اجرای موسیقی یا تئاتر در نظر گرفت و همچنین فضایی برای آموزش کودکان و نوجوانان تا روی این دیدگاه سرمایه‌گذاری شود.
صمد جلالیان آهنگساز، تنظیم‌کننده موسیقی و خواننده درباره اظهارات وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درخصوص گسترش فضای فرهنگی و ابعاد اقتصادی آن به خبرنگار ایرناپلاس گفت: این هدف خوب است، البته اگر عملی شود. این موضوع در پایان دولت مطرح شده و ادامه آن در دولت بعدی بسیار مهم است.
وی افزود: دولت جدید ممکن است آن‌قدر برنامه و کار داشته باشد که نتواند تا سال‌ها به مسائل فرهنگی بپردازد. هنوز مشخص نیست که وزیر فرهنگ و ارشاد بعدی چه کسی است و نمی‌توان فضای بعدی را پیش‌بینی کرد.
این آهنگساز درباره تاثیر توجه قانون‌گذاران به گسترش فضای فرهنگی، بیان کرد: اگر لزوم گسترش فضای فرهنگی به عنوان قانون تصویب شود، همه موظف به اجرای قانون خواهند بود. در این شرایط فرهنگ رشد خواهد کرد، اما به این دلیل که برای ترویج فضای فرهنگی قانون مشخصی نداریم، به بسیاری از حوزه‌های هنری توجه نمی‌شود.
از فضاهای موجود استفاده بهینه شود
جلالیان با اشاره به فعالیت کانون پرورش فکری در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ توضیح داد: پیش از این در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، فضای فرهنگی بیشتری وجود داشت و می‌توان گفت کانون پرورش فکری در هر محله، امکان برگزاری فضای کلاس‌های آموزشی مختلف و سالن آمفی تئاتر را برای استفاده تئاتر و موسیقی مهیا کرده بود. بسیاری از این سالن‌ها در این سال‌ها خالی افتاده و در حد برگزاری مراسم از آن استفاده می‌شود.
این موسیقیدان پیشنهاد کرد به جای ساخت فضای جدید، از امکانات موجود استفاده بهینه فرهنگی شود. اگر از فضاهایی که بدون کاربری رها شده است، استفاده شود، از نظر مالی هزینه‌ای به دنبال نخواهد داشت و همچنین زمان کمتری برای احیای آنها لازم است. مدارس هم می‌توانند از این فضا استفاده کنند.
به گفته جلالیان، پیش از این فضاهای فرهنگی عمومی بیشتر در جنوب شهر و مناطق محروم ساخته می‌شد تا جوانان در این فضا فعالیت کنند. وی ادامه داد: به هدف هم رسیدند و بسیاری از کارگردان‌ها و موسیقیدان‌های مطرح از همان فضا رشد کردند، این در حالی است که اکنون این فضاها خالی و بدون استفاده باقی مانده است.
ناتوانی فضای مجازی در برابر فضای فیزیکی
به گفته جلالیان، وزارت فرهنگ و ارشاد می‌تواند با همکاری شهردای باید فضاهای بدون استفاده را احیا کند. این آهنگساز درباره امکان گسترش فرهنگ و اقدامات اقتصادی در فضای مجازی گفت: بعید است در فضای مجازی بتوان این کار را انجام داد، زیرا در فضای مجازی اتفاق‌های فرهنگی نمی‌افتد، این روند برای همه کشورها به همین صورت است.
وی ادامه داد: در دو سال اخیر متوجه شدیم که آموزش و اجرای موسیقی در فضای مجازی نمی‌تواند به خوبی انجام شود. در بهترین حالت ۵۰۰ تا هزار نفر از این فضا استفاده خواهند کرد، این در حالی است که در فضای فیزیکی استقبال بهتری از هنر می‌شد.
نظر شما