به گزارش ایرناپلاس، از شوراها به عنوان پارلمان های شهری و روستایی نام می‌برند که نقشی بسیار فراتر از مجالس و پارلمان‌های ملی دارند؛ بسیاری از معضلات زندگی روزمره مردم در کلانشهرها و دورافتاده‌ترین روستاها، در همین شوراها قابل بررسی و تصمیم‌گیری هستند؛ اهمیت این نهاد انتخابی به حدی است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۷ اصل (از اصل ۱۰۰ تا ۱۰۶) به شوراهای شهر و روستا مربوط می‌شوند؛ دقت در همین اصول نقش و جایگاه ممتاز آن را آشکار می‌کند.
در یکی از اصول قانون اساسی آمده است، «شورای عالی استان‌ها حق دارند در حدود وظایف خود طرح‌هایی تهیه و مستقیماً یا از طریق دولت به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد کنند» و یا حتی «استانداران، فرمانداران، بخشداران و سایر مقامات کشوری که از طرف دولت تعیین می شوند در حدود اختیارات شوراها ملزم به رعایت تصمیمات آنها هستند».
جالب است که بسیاری افراد نمی‌دانند مطابق اصل ۱۰۴ قانون اساسی به منظور «تهیه برنامه‌ها و ایجاد هماهنگی در پیشرفت امور در واحدهای تولیدی، صنعتی و کشاورزی، شوراهایی مرکب از نمایندگان کارگران و دهقانان و دیگر کارکنان و مدیران، و در واحدهای آموزشی، اداری، خدماتی و مانند این‌ها شوراهایی مرکب از نمایندگان اعضاء این واحدها» قابلیت تشکیل دارند.
در کنار این موارد «پیشبرد سریع» برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی تا فرهنگی و عمرانی و لزوم توجه به «مقتضیات محلی» مناطق مختلف کشور از دهات و بخش‌ها تا استان‌ها، اهمیت تشکیل و اداره شوراها را دوچندان می‌کند؛ امری که با توجه به پراکندگی زیاد جمعیت کشور، یکی از نیازها و چالش‌های بالقوه خدمات‌رسانی در ایران است. در سال‌ها فعالیت دولت‌ها و مجالس شورای اسلامی (و شورای ملی سابق) همواره یکی از انتقادها به دولتمردان، بی‌توجهی به خواسته‌ها و نیازهای جمعیت‌های پراکنده و دور از مراکز استان‌ها بوده است و شوراها به خوبی می‌توانند نقش میانجی میان مردم و حاکمیت را ابفا کنند.
از سویی دیگر، حضور یک فرد عادی در شوراهای محلی و غیرملی می‌تواند محلی برای کشف و پرورش استعدادهای خاص مدیریتی و سیاسی برای کشور باشد که با طی کردن سلسله مدارج فعالیت سیاسی _ اجتماعی، در آینده به بدنه کلان سیاسی تزریق شود و منشا خدمات گسترده‌ای در سطح ملی باشد؛ بسیاری از احزاب پیشرو در جهان امروز شوراهای محلی را فرصتی برای سیاست‌ورزی حرفه‌ای و آشنایی اعضای حزبی با پیچ‌وخم‌های سیستم سیاسی کشور می‌پندارند و از این فرصت بهترین بهره‌برداری را می‌کنند.
متاسفانه در انتخابات اخیر، هیاهوی برخی مباحث مرتبط با نامزدهای ریاست جمهوری از جمله رد و تائید صلاحیت‌ها و مناظره‌های تلویزیونی، باعث کمرنگ شدن نقش و اهمیت این نهاد مهم شورا شد.
البته به نظر می‌رسد برخی اخبار و رویدادهای ناخوشایند از بعضی شوراهای شهری یکی از عوامل غفلت از این نهاد مهم است؛ باید توجه داشت تجربه شوراها در نظام جمهوری اسلامی هنوز تنها ۲۳ سال عمر دارد و در مقایسه با مجلس و ریاست جمهوری نهادی نسبتا جوان است.
به صرف خطای چند عضو شورا در برخی شهرها نمی‌توان دامنه ناکارآمدی را به انبوه چند صدهزارنفری اعضای شوراهای کشور تعمیم داد؛ بروز خطا و رفتار مفسده‌آمیز و غیرقانونی از سوی چند عضو محدود شوراها در کشور نباید موجب کم اهمیت شدن نقش های استثنایی این نهاد شود.
در این مورد لازم است با بررسی دقیق و کارشناسانه برخی ضوابط و مقررات، تا آنجا که ممکن است راه بر سوءاستفاده‌های احتمالی بعدی مسدود شود. تا امروز شوراها پیشقراول خدمات و رویکردهای بسیار مهمی در شهرها و روستاها بوده‌اند که فقط یکی از جنبه‌های آن انتخاب شهرداران و نظارت بر کار شهرداری‌ها و دهیاری‌ها بوده است.
در کلانشهرهایی مانند تهران، تغییر رویه و سیاست شهرداری‌ها متناسب با خواست و سلیقه شهروندان، مرهون انتخاب شهردار و نظارت بر عملکرد آنهاست. بسیاری از مفاسد و پستوهایی که سال‌ها در اتاق‌های پرتعداد شهرداری‌ها تاریک مانده بودند، اکنون به برکت شوراها و نظارت آنها، مقابل چشم رسانه‌ها و مردم قرار گرفته و شفاف‌سازی شده‌اند.
مورد مهم دیگر درباره اهمیت شوراها به نبود حزب‌های ریشه‌دار یا انفعال آنها در سیستم مدیریتی کشور برمی‌گردد. ساختار هرمی شوراها و بافت مردمی آنها می‌تواند با سرعتی مناسب، بازتاب دهنده مطالبات پایین‌ترین اقشار و طبقات کشور باشد؛ امری که در هیچ پارلمان و مجلسی ملی، فرصت بازتاب ندارد.
از سویی اگر شوراهای شهر، بخش، روستا و استاها به خوبی به وظایف خود عمل کنند، هیچ نیازی نیست که وقت یک نماینده مجلس ملی معطل برآوردن کوچکترین نیازهای محلی و منطقه‌ای حوزه رای‌گیری‌اش شود؛ یکی از خسارت‌های بزرگ کنونی که در رفتار بسیاری از نمایندگان مجلس نهفته، ترجیح منافع محله‌ای _ منطقه‌ای به منافع کلان کشور است، بی‌توجه به ابنکه مطابق قانون اساسی، هر نماینده، انفرادا نماینده همه مردم ایران است و عمده وقت و انرژی او باید مصروف قانونگذاری و نظارت در سطوح کلان کشوری شود نه آسفالت کردن یک راه روستایی یا کشیدن لوله گاز به بخشی از حوزه انتخابیه.
در مجموع به نظر می‌رسد آنچه درباره اهمیت و حساسیت انتخابات شوراها زیر سایه رقابت‌های ریاست جمهوری مغفول مانده، نیازمند یک عزم گسترده به ویژه از سوی رسانه‌های همچون صداوسیما و فضای مجازی است تا بخشی فضای امروز انتخاباتی را به اهمیت شوراهای شهر و روستا اختصاص دهند و از همه مردم بخواهند قدر و ارزش شوراها را دست‌کم نگیرند.
نظر شما