به گزارش ایرناپلاس، قومیت یا گروه قومی، به گروهی از انسان‌ها گفته می‌شود که اعضای آن دارای ویژگی‌های اصل و نسبی یکسان هستند. همچنین گروه‌های قومی اغلب دارای مشترکات فرهنگی، زبانی، رفتاری و مذهبی هستند که ممکن است به نسل‌های قبل‌تر برگردد یا براساس عوامل دیگری به وجود آمده باشد. بنابراین یک گروه قومی می‌تواند یک جامعه فرهنگی باشند.
این سه جمله، تعریفی کلی از قومیت‌ها و گروه‌های قومی است. مساله‌ای که به دلیل قدمت طولانی و تاریخ کهن کشورمان در سرزمین ما اهمیت ویژه‌ای دارد که البته با مدیریت و دوراندیشی بسیار، می‌توان از آن به عنوان یک موهبت الهی یاد کرد.
قومیت‌های مختلف به دلیل فرهنگ، زبان و آداب و رسوم گوناگون مملوء از ظرفیت‌ها، جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری هستند؛ تا اندازه‌ای که هر یک از این اقوام، می‌توانند به منبعی برای رونق اقتصادی و رشد و پیشرفت آن منظقه و قوم تبدیل شوند. به همین دلیل توجه به این مساله در سطح کلان و مدیریتی، امری بسیار مهم و قابل بحث است.
اهمیت این مساله تا جایی است که همواره در مدت این ۴۰ سال، به عنوان یکی از موضوع‌های قابل بحث نامزدهای ریاست جمهوری بدل شده است. نامزدهای انتخابات در هر دوره‌ای و با توجه به نگاه و روش تبلیغاتی خود، وعده توجه، رونق اقتصادی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های اقوام مختلف و مشارکت همه آنها را در مسائل کلان کشوری، می‌دهند. اتفاقی که به خودی خود مثبت، ارزشمند و قابل احترام است. البته تا زمانی که فقط به ابزاری برای جلب توجه اقوام و جمع‌آوری رای تبدیل نشود.
نامزدها برای قوم‌های مختلف چه برنامه‌ای دارند
نامزدهای انتخاباتی سیزدهمین دوره ریاست جمهوری هم از این غافله عقب نبوده‌اند و در میان وعده‌ها و برنامه‌های خود، به اقوام توجه داشته‌اند.
محسن مهرعلیزاده که بامداد امروز(چهارشنبه ۲۶ خرداد) انصراف خود از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را اعلام کرد، در یکی از مناظره‌های انتخاباتی خود، ترک‌زبان‌های کشور را خطاب قرار داد و گفت: «مقامات عالی نظام نگرانی‌هایی بابت عدم مشارکت آذربایجانی‌ها در انتخابات داشتند و من برای رفع این نگرانی و جلب مشارکت هموطنان ترک به صحنه آمده‌ام». وی علاوه بر خواندن شعر فولکلور و محبوب «حیدر بابا» تاکید کرد واژه «آذری‌زبان غلط است و ترک‌زبان بگویید».
البته این اتفاق تا حدودی مورد انتقاد برخی از مردم و مسئولان قرار گرفت. از جمله علیرضا منادی، نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی در اینباره گفت: «موضوع قومیت‌گرایی در انتخابات ریاست جمهوری مهم است اما استفاده تبلیغاتی از ترک زبان‌ها در مقطعی کوتاه و فقط در برهه انتخابات کار درستی نیست. در واقع نامزدهای ریاست جمهوری باید بگویند برای قوم‌های مختلف چه برنامه‌ای دارند و همچنین مردم بگویند که چه انتظاراتی از نامزدها دارند.»
عبدالناصر همتی که خود از ترک‌های همدان است نیز در دقایقی از مصاحبه انتخاباتی خود به زبان ترکی سخت گفت.
البته توجه به قومیت‌ها تنها در صحبت کردن به زبان ترکی خلاصه نشد.
اقوام و مذاهب؛ مولفه‌ای برای قدرت
امیرحسین قاضی زاده هاشمی نامزد اصولگرای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز در سفر به زاهدان گفت: «اولین سفرم را به سیستان و بلوچستان آمده‌ام چرا که در طی این ۱۰۰ سال اخیر، کشور ما شاهد یک عدم توازن بوده و برخی مناطق همانند سیستان و بلوچستان مورد توجه لازم قرار نگرفته است.»
وی درباره اقوام این سرزمین نیز گفت: «سیستان و بلوچستان نماد وحدت و رنگین‌کمانی از اقوام و مذاهب و نماد ناکارآمدی دولت‌هاست؛ هنوز هم برخی مناطق سیستان و بلوچستان از حداقلی‌ترین امکانات محروم مانده است.»
عبدالناصر همتی نیز در ویژه برنامه انتخاباتی «ایران سرای من» در شبکه استانی صداوسیمای مرکز کرمان، به بُعد دیگری از لزوم توجه به اقوام مختلف پرداخت: «باید به اقوام و زبان‌های مختلف احترام و در تقویت آن بکوشیم. قدرت فرهنگ ما در توجه به اقوام و بخش‌های مختلف کشور است و این شعار نیست و اعتقاد است که باید در کشور رایج شود.»
وی همچنین در مناظره دوم تلویزیونی‌اش درباره اهمیت اقوام و مذاهب اظهار کرد: «اعطای مسئولیت بر اساس شایستگی است. برخی فکر می‌کنند که اقوام و مذاهب مختلف تهدیدی برای کشور است. معتقدم که اقوام و مذاهب برای کشور می‌توانند مولفه قدرت باشند؛ بنابراین در انتصابات بر مبنای شایستگی و فارغ از اینکه اهل تسنن یا شیعه باشند انتخاب خواهم کرد.»
محسن رضایی دیگر نامزد انتخابات نیز در ویژه برنامه‌ای در رادیو فرهنگ با اشاره به اهمیت زبان مادری اقوام گفت: «تلاش خواهم کرد جوانان را در تمامی امورات کشور دخالت بدهم و سطوح آنها را ارتقاء می‌دهم. اهانت به اقوام ایرانی را به عنوان یک جرم تلقی می‌کنم و لایحه آن را به مجلس خواهم فرستاد. زبان مادری اقوام ایرانی را در مدارس جاری و ساری خواهم ساخت.»
عملی نشدن وعده‌ها؛ امری مخرب
عملی شدن این وعده‌ها با روی کارآمدن هر یک از این نامزدهای انتخاباتی اتفاقی بسیار پسندیده است. اما باید اشاره کرد که برخی از مسئولان پیشین روند متفاوتی در این موضوع اتخاذ کرده بودند؛ از جمله محمود احمدی‌نژاد که چه در زمان تبلیغات انتخاباتی‌اش و چه در دوران ریاست جمهوری، در سفرهای متعدد به سراسر کشور با پوشیدن لباس محلی هر قوم به دنبال، وعده‌های ایجاد تحول داد.
یکی از وعده‌های او، این بوده که «سیستان و بلوچستان را به سرعت آباد و این استان را به زیباترین و امن‌ترین استان» تبدیل می‌کند. در حالی که مرحوم عباسعلی نورا نماینده مردم زابل و زهک که نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات در مجلس هشتم در سال ۱۳۹۰ گفت‌وگو با رسانه مجلس(خانه ملت) گفته است: «پروژه‌های افتتاح شده امروز رئیس‌جمهوری در سیستان و بلوچستان کمتر از انگشتان یک دست بوده و فقط یک پروژه تاکنون افتتاح شده است.»
شاید در یک دوره زمانی، عمل نکردن مسئولان به وعده‌هایشان پیامدهای آنچنان مهم و ملموسی در جامعه نداشته باشد. اما این اتفاق به مرور و با تکرار در دولت‌های گوناگون نوعی بی‌اعتمادی و بدبینی مردم را به همراه دارد. نتیجه این بی‌اعتمادی، موجب حاکم شدن یاس و ناامیدی در میان مردمان شهرستان‌ها و روستاهای دورافتاده کشور می‌شود، تا جایی که بازگشت این اعتماد و اطمینان بسیار هزینه‌بر و طولانی خواهد بود.
اهمیت و توجه به اقوام و فرهنگ‌های مختلف کشورمان بسیار مهم است اما به شرطی که شعارها عملی شوند و با وعده‌های غیرواقعی، روز به روز مردم بی‌اعتماد و مایوس نشوند. هرچند که بررسی‌ها به‌خوبی نشان می‌دهد در دولت‌های گوناگون، بسیاری از متخصصان و فعالان از قومیت‌های مختلف در پست‌های وزارتخانه‌ها، استانداری و فرمانداری‌ها استفاده شده و به‌خوبی توانمندی‌های خود را به نمایش گذاشته‌اند.
نظر شما