به گزارش ایرناپلاس، سال‌هاست برای توافق در داشتن برند ملی گردشگری تلاش می‌شود. در طول سال‌ها بررسی‌های مختلفی انجام شده و ایده‌های مختلف ارائه شده است. علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در جلسه شورای راهبری برند ملی گردشگری کشور در ۱۲ بهمن ۹۸، گفت: برند، موضوع بسیار سخت و پیچیده‌ای است بویژه اگر بخواهیم موضوع مربوط به تاریخ، فرهنگ و هویت تاریخی کشور باشد و با حوزه گردشگری ارتباط مستقیمی داشته باشد. لوگو و شعار باید در نگاه اول بتواند این ظرفیت‌ها را به مخاطب ارائه کند. گزارشی که در این نشست ارائه شد از جامعیت برخوردار است؛ موضوع انتخاب سیمرغ به‌عنوان لوگو مورد تایید همه صاحب‌نظران در این نشست است، اما درباره شعار همان طور که اعضای جلسه نیز نظر دادند باید بیشتر فکر کرد.
در ادامه همین سیاست‌گذاری، ۲۵ شهریور ۹۹ محمدرضا زاهدشفیعی، مدیرکل دفتر مطالعات و آموزش از ارائه آیین‌نامه اجرایی برند ملی گردشگری جمهوری اسلامی ایران به هیات دولت خبرداد و این آیین‌نامه را بالاترین سند حمایتی از برند ملی گردشگری دانست و گفت: در آینده آیین‌نامه اجرایی برند ملی گردشگری برای تصویب به هیات دولت ارائه می‌شود. مقدمات اولیه انجام شده و در صورت تصویب آن، برند ملی گردشگری کشور برای اولین‌بار صاحب آیین‌نامه می‌شود.
او با تأکید بر اهمیت این آیین‌نامه در حمایت از برند ملی گردشگری افزود: با تصویب این سند وظایف و تعهدهای سایر دستگاه‌های عضو شورای راهبردی برند ملی گردشگری در قبال ساخت، مدیریت، عرضه و ترویج مشخص می‌شود و اجماع بین‌دستگاهی برای حمایت از برند شکل می‌گیرد.
داشتن برند ملی، در گردشگری یک ضرورت است
محسن حاجی‌سعید، رئیس هیات مدیره کانون انجمن‌های صنفی کارگری راهنمایان گردشگری سراسر کشور درباره ضرورت وجود برند ملی گردشگری برای معرفی یک کشور، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: برند ملی گردشگری یک ضرورت است. در دنیای امروز وقتی می‌خواهیم درباره گردشگری کشورمان صحبت کنیم، باید گفتمان مشترک داشته باشیم. معمولا این گفتار مشترک در قالب چند واژه ارائه می‌شود که به آن به نوعی شعار می‌گویند. در تهیه برند ملی گردشگری، باید شعار و هویت بصری را که به آن لوگو گفته می‌شود، داشته باشیم.
به گفته رئیس هیات مدیره کانون انجمن‌های صنفی کارگری راهنمایان گردشگری، مسائل برند ملی گردشگری در طول ۲۰ سال گذشته بارها مورد پیگیری قرارگرفته است. اما تا به امروز فعالان به نتیجه مشترک نرسیده بودند. تا اینکه در سال ۹۹ بعد از تلاش بیش از یکساله تیم دانشگاهی و نظرسنجی میان فعالان این حوزه، موفق به تعیین برند ملی گردشگری و شعار شدند.
ثبت شعار و لوگو نیازمند طی مراحل قانونی است
حاجی‌سعید با یادآوری اینکه یک تیم دانشگاهی بعد از تلاش و بررسی توانستند «سیمرغ» را به عنوان هویت بصری و «ایران باشکوه» را به عنوان شعار انتخاب کنند، ادامه داد: این مسائل نیازمند طی کردن مراحل قانونی است تا تبدیل به شعار و هویت بصری در گردشگری شود. باید برای معرفی کشورمان واژگان مشخصی انتخاب می‌شد، اما این شعار دائمی نیست و می‌تواند بعد از چند سال تغییر کند. به همین دلیل تحقیقات و بررسی برای اصلاح و تکمیل آن همواره انجام خواهد شد.
او به چند مثال از شعار ملی گردشگری دیگر کشورها اشاره کرد وگفت: در معرفی گردشگری هند، نخستین چیزی که به آن اشاره می‌شود «Incredible India»(هند باورنکردنی، هند افسانه‌ای) است. فعالان گردشگری هند، هرکجا در نمایشگاه‌های بین‌المللی شرکت می‌کنند چه دولتی و چه بخش خصوصی وقتی درمورد گردشگری صحبت می‌کنند، از این شعار متحد استفاده می‌کنند. ترکیه دیگر کشوری است که می‌توان به آن اشاره کرد. آنها از شعار« Turkey Home» یعنی ترکیه خانه شماست استفاده می‌کنند. در این شعار روی واژه خانه تمرکز شده است؛ یعنی ترکیه خانه دوم شماست؛ کلمه ساده و هدفداری انتخاب کرده‌اند.
انتخاب شعار گردشگری برای ایران دشوار بود
فعالان گردشگری ایران چندین سال بود که برای ثبت برند و لوگوی ملی گردشگری تلاش می‌کردند. به گفته حاجی‌سعید داشتن این موارد ضروری بود تا فعالان بتوانند در معرفی ایران روی آن مانور دهند.
او ادامه داد: با توجه به اینکه کشور ما روی مسائل زیادی مانند اقلیم، زبان، موسیقی و... تنوع دارد، این تنوع باعث می‌شود انتخاب یک شعار که همه آن را قبول کنند کار بسیار دشواری باشد. بنابراین انتخاب این شعار پیچیدگی‌های زیادی دارد که خوشبختانه با انتخاب واژه‌هایی که موردنظر محققان، فعالان و مسئولان بود، انجام شد. وقت زیادی صرف رسیدن به این نتایج کردند و به طور کلی این شعار ضرورت بود که کار عقب افتاده میراث فرهنگی دهه ۸۰ و ۹۰ به نتیجه برسد.
شعار و برند ملی تعیین‌شده مناسب است؟
انتخاب برند و شعار گردشگری یکی از اقدامات مهمی بود که باید برای بهبود وضعیت گردشگری ایران انجام می‌شد، اما آیا بعد از این همه صبر، برند و شعار مناسبی برای گردشگری ایران انتخاب شده است؟
اردشیر اروجی، کارشناس حوزه گردشگری در پاسخ به این پرسش گفت: متاسفانه با وجود اینکه چند سال است برای انتخاب برند مناسب برای گردشگری تلاش شده، در آخر چیزی که اعلام شده است موضوعی تکراری، بی‌ربط و کم‌محتوا بود. در صورتی که باید کاری ابتکاری باشد. پیش از این، طرحی به عنوان برند داشتیم که جام طلایی بز شاخدار و نمایانگر باستانی و تاریخی بودن کشور ایران بود.
به گفته این کارشناس گردشگری، بز شاخدار، گردشگران را جذب می‌کرد تا از کشوری با این سابقه تاریخی دیدن کنند. در حالی این برند کنار گذاشته شد که مشکلی با آن نداشتیم و میان گردشگران دیگر کشورها شناخته شده بود. دلیل تغییرش را نمی‌دانم.
به تنوع فرهنگی و اقلیمی اشاره نشده است
شعار «ایران باشکوه» به عنوان شعار ملی گردشگری انتخاب شده است؛ اروجی درباره شعار گردشگری انتخاب شده، توضیح داد: همه کشورها از دید خودشان با شکوهند. پس باید شعاری انتخاب کنیم که برای گردشگران جذابیت داشته باشد؛ برای مثال در ایران تنوع اقلیمی و فرهنگی داریم که برای گردشگران بسیار جذاب است. در طول چند روز گردشگر می‌تواند در ایران وارد زیستگاه ساحلی دریایی، کوهستانی و کویری بشود. خارج از تغییر فصول، در یک روز نقاط مختلف ایران ۲۵ تا ۳۰ درجه اختلاف دما دارند. در انتخاب برند و شعار گردشگری باید می‌گفتیم که ایران کشوری باستانی و متنوع است.
به گفته این کارشناس گردشگری، در حالی لوگوی سیمرغ به عنوان برند گردشگری انتخاب شده که از این نماد بارها در رویدادهای مختلف استفاده شده است. برای مثال در رویدادهای مرتبط با دهه فجر، بسیاری از مسائل مرتبط با دارو و ... از طرح سیمرغ استفاده می‌شود.
وی تاکید کرد: شعار گردشگری باید به مزیت‌های نسبی ما در دنیا اشاره کند. لوگو باید به ویژگی‌ها، قدمت تاریخی و تنوع فرهنگی اشاره کند، اما متاسفانه این موارد در این انتخاب برای شعار و لوگو دیده نمی‌شود.
ایران در زمینه فرهنگی نسبت به دیگر کشورها مزیت دارد
برند و شعار ملی گردشگری، برای گروه‌های فکری مختلف در کشور موضوع مهمی است که سبب شده انتخاب یک برند و یک شعار توسط فعالان این بخش دشوار باشد.
اروجی دراین‌باره گفت: یکی از مسائلی که موجب طولانی شدن انتخاب لوگو شد، اختلاف سلایق بود و نشان داد که کار مشکلی انجام شد. اما باید توجه داشت که برای چه‌چیزی به لوگو و برند نیاز داریم؟ آیا این لوگو برای گردشگران انگیزه ایجاد می‌کند؟ وضعیت گردشگری ما در دنیا و منطقه چیست؟ بالاترین مزیت ایران، همان تنوع اقلیمی و فرهنگی است و همه توریست‌ها مجذوب آنها می‌شوند. جالب اینکه بوم‌گردی‌هایی که پیش از کرونا راه‌اندازی شد، برای گردشگران خارجی جذاب بود. زیرا نمود فرهنگی ایران را در خود داشت.
او افزود: برای ادامه این راه، بوتیک هتل‌ها را راه‌اندازی کردند که می‌توانند ساختمان‌های جدید باشند که به روش سنتی در مناطق مختلف تجهیز می‌شدند. این تجربه بیانگر این است که ایران در زمینه فرهنگی مزیت دارد. فرهنگ موضوعی مستمر است که ایران سه دوره تاریخی مهم را پشت سر گذاشته؛ فقط کشورهایی مانند رم، چین، هند و ایتالیا مانند ایران خواستگاه تمدن بشری بودند و برای همین باستان‌شناسی ایران مورد توجه دیگر کشورهاست؛ ایران را بهشت باستان‌شناسی می‌دانند و کشور تاریخی سترگ در دنیاست و در سه دوره تاریخی وحدت و پیوستگی به وجود آورده و همواره ایران هویت خود را حفظ کرده است.
به گفته این کارشناس گردشگری، باید توجه می‌شد که مزیت نسبی ایران در دنیا در حوزه گردشگری چه بود و مطابق آن ویژگی تاریخی و فرهنگی نمادین انتخاب می‌شد. کار دشوار و زمان بری بود، اما به نتیجه مطلوبی نرسید، زیرا نتوانستند ویژگی‌های این مساله را روشن کنند. همچنین در انتخاب شعار باید به دنبال ویژگی خاص بودند و با توجه به آن، لوگو را هم انتخاب می‌کردند.
کاربرد برند برای جلب اعتماد مصرف‌کنندگان
اروجی درباره پیامدهای این انتخاب در حوزه گردشگری توضیح داد: کاربرد برند برای جلب اعتماد مصرف‌کنندگان است. گردشگری یک کشور ابتدا باید اعتمادسازی و سرویس‌دهی کند، بعد از اعتمادسازی، لوگوی ملی یک کشور باید بتواند در ذهن افراد نقش ببندد. اگر لوگوی مناسب‌تری انتخاب می‌کردیم بهتر می‌توانستیم گردشگری ایران را در دنیا جا بیاندازیم. نتیجه این انتخاب این است که تاثیرش در جذب گردشگری کمتر خواهدبود.
انتخاب شعار و لوگوی ملی گردشگری یکی از ضرورت‌های فعالیت در این حوزه بود. با اینکه نزدیک به سه دهه برای آن تلاش شده بود، تقریبا در میانه سال ۹۹ به نتیجه رسید. به نظر می‌رسد، فعالان با دستیابی به لوگو و شعار ملی گردشگری می‌توانند فعالیتهای این حوزه را در عرصه بین‌المللی با نظم بیشتری پیش ببرند، اما این مساله نیز با نقدهایی همراه شده و از نگاه برخی از کارشناسان، شعار و لوگوی انتخاب شده، پاسخگوی نیازها برای جذب گردشگران نخواهد بود و معرف خوبی برای تنوع فرهنگی و اقلیمی غنی ایران نیست.
نظر شما