گذار از روزهای قرمز بورس؛ این بازار برمی‌گردد

به گزارش ایرناپلاس، بورس تهران هفته جدید را با رشد زیر یک‌ درصدی شاخص کل آغاز کرد. با اینکه رشد ۰.۶۲ درصدی شاخص کل در روز شنبه، جلوی سرخ‌پوشی کامل تابلوی بورس را گرفت، اما شاخص یک میلیون و ۶۴۲ هزار و ۳۷ واحدی همچنان فاصله قابل توجهی از روزهای اوج خود و نقطه دو میلیون واحدی دارد.

نگرانی‌ها درباره ریزش بورس موجب شد حسن قالیباف اصل، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با واکنش نسبت به این موضوع از اتخاذ تصمیم‌های جدید با نهادهای حقوقی بازار سهام با هدف افزایش رونق بازار و تسهیل نقدشوندگی خبر دهد. عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی نیز در یک پست اینستاگرامی در حمایت از بورس، با اشاره به حمایت از توسعه بازار سرمایه و افزایش سهم آن در نظام تأمین مالی، بر نقش بازارسازی مالکان عمده سهام و اقدام در جهت نقدشوندگی و محافظت در برابر نوسانات تأکید کرد.

با وجود اقدامات مثبت حمایتی از بازار سرمایه، برخی کارشناسان معتقدند مداخله در بازار حتی اگر از نوع حمایت باشد، می‌تواند پیامدهای منفی به‌همراه داشته باشد. رفتارهای هیجانی تازه‌واردان به این بازار پرریسک نیز از نگاه کارشناسان دور نمانده؛ به‌طوری که رفتار هیجانی به‌عنوان عامل دیگر عدم تعادل در این بازار مورد توجه کارشناسان است.

یک کارشناس بورس و بازار سرمایه می‌گوید بورس تهران همچنان می‌تواند با به‌ کاربردن توصیه‌های اجرایی توسط سیاست‌گذاران، به مسیری برای توسعه اقتصادی کشور تبدیل شود و سهامداران خرد نیز می‌توانند با خانه‌تکانی در پرتفوی خود، در میان‌مدت و بلندمدت، بازدهی بالاتری را از این بازار نسبت به سایر بازارهای موازی کسب کنند. با این حال این اهداف در صورتی به‌دست می‌آید که عوامل تخریب‌گر بازار سرمایه، کنار گذاشته شود.

سید حمید میرمعینی، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در این رابطه به ایرناپلاس گفت: هرگونه دخالت در بورس و  رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران، عوامل مخرب بازار سرمایه هستند. دولت با اهداف متعددی مانند هدایت جریان نقدینگی، تأمین مالی از طریق بازار سرمایه و آزادسازی سهام عدالت حمایت از بورس را در پیش گرفت، با این حال این اهداف آن‌گونه که مورد انتظار دولت بود، پیش نرفت.

رالی رشد بازارهای موازی با بورس

هدایت جریان نقدینگی به سمت بازار سرمایه با هدف جلوگیری از آسیب نقدینگی به بازارهای دیگر محقق نشد و به‌نظر می‌رسد دیگر بازارها تحت‌الشعاع بازار سرمایه قرار گرفتند. در واقع، سایر بازارها وارد یک رالی رشد با بازار سرمایه شدند و رشدهای غیرقابل انتظاری داشتند. اهداف تأمین مالی از طریق بازار سرمایه، فروش اوراق بدهی و فروش سهام دولتی نیز تقریباً محقق نشد و اهداف مورد نظر موضوع سهام عدالت نیز به‌طور کامل پوشش داده نشد.

وی درباره علت شکست سیاست‌های حمایت از بورس گفت: به طور معمول، سیاست‌های حمایتی دولت کلان بود و جنبه عملیاتی نداشت. رشد بیش از انتظار بازار سرمایه نیز نشان داد، بورس آمادگی جذب این میزان نقدینگی جامعه را نداشت و به دلایل مختلف از جمله مسائل ساختاری نتوانست پاسخگوی حمایت‌های انجام شده باشد.

این کارشناس بورس درباره تأثیر رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران خرد در این بازار گفت: صف‌های خرید طولانی و هیجانی که از طرف مردم به‌وجود آمد، موجب شد شاهد قیمت‌هایی باشیم که اکنون کارشناسان زیادی را به این نتیجه رسانده که این افزایش قیمت‌ها بیش از حد بوده است.

بورس چگونه متعادل می‌شود؟

میرمعینی درباره راهکارهای بازگرداندن تعادل به بازار سرمایه گفت: تعادل در بازار چه به‌واسطه هیجان مردم و چه به‌واسطه سیاست‌گذاری‌های انجام شده، تحت تأثیر قرار گرفته است.

وی در ادامه گفت: سیاست‌های در پیش گرفته شده در حوزه بازار سرمایه، همه‌جانبه نیستند و عمدتاً بخشی‌نگر هستند. علاوه بر این، در زمینه بورس، کار کارشناسی مناسبی که برنامه‌نگر باشد انجام نشده است.

میرمعینی در نقد سیاست‌گذاری حوزه بورس و بازار سرمایه گفت: سیاست‌گذاری‌های انجام شده به‌ سبب اینکه بر اساس کارشناسی دقیق صورت نمی‌گیرد، همه‌جانبه نیست و چون از انواع ابزارها و ساختارها به‌صورت مقطعی و گذرا استفاده می‌شود، نمی‌تواند موثر باشد تا جایی که بسته‌های سیاستی اجرا شده، موجب آسیب بیشتر نظام اقتصادی- اجتماعی کشور می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه با تأکید بر ضرورت نقش بورس در توسعه اقتصادی گفت: ما باید برنامه‌ریزی‌های خود بازار سرمایه را به‌عنوان یک بخش قوی برای تأمین مالی و جاذب نقدینگی‌های سرگردان به‌ رسمیت بشناسیم.

وی افزود: با این برنامه‌ریزی می‌توانیم اجازه دهیم این بازار، رسالت‌ خود را به‌خوبی انجام دهد و مردم، بنگاه‌های اقتصادی و بنگاه‌های تولیدی از منافع آن استفاده کنند. در این صورت، بازار سرمایه ایران نیز مانند بازار سرمایه کشورهای توسعه ‌یافته می‌تواند نقش اساسی در توسعه اقتصادی کشور داشته باشد.

راهکارهایی برای سیاست‌گذاری

این کارشناس بورس درباره راهکارهای پیشنهادی به دولت و سیاست‌گذاری بازار سرمایه گفت: یک راهکار مناسب، قطعاً موقتی نیست. این بازار برمی‌گردد، اما مهم‌ترین کاری که در حال حاضر می‌توان انجام داد این است که اجازه دهیم خودش به تعادل برسد. دستکاری و حمایت مقطعی، احتمال شکست سیاستی را با خود به‌همراه دارد.

وی به‌ نقش برخی مقررات معاملاتی در این زمینه اشاره کرد و افزود: دامنه نوسان، توقع روزانه پنج درصد مثبت را ایجاد کرده و سرمایه‌گذار پس از مدتی با عدم دستیابی به سود مورد انتظار، از بازار خارج می‌شود. مقررات معاملاتی که مبتنی بر ساختار دامنه نوسان و حجم مبنا تنظیم شده‌اند، از جمله مسائل ساختاری بازار سرمایه کشور است.

خانه‌تکانی در پرتفوی سهام‌داران خرد

این کارشناس بورس به سهام‌دارانی که می‌خواهند در بازار سرمایه باقی‌بمانند توصیه‌ کرد: مطالعات و تجارب به‌دست‌آمده درباره بازدهی میان‌مدت و بلندمدت بورس نشان‌دهنده بازدهی بالاتر نسبت به بازارهای دیگر است. بنابراین توصیه می‌شود سهام‌داران خرد در بازار بمانند.

میرمعینی ادامه داد: با این حال، اگر این افراد می‌خواهند در بازار بمانند باید یک تغییر اساسی و خانه‌تکانی در پرتفوی خود داشته باشند، یعنی تعداد سهامشان خیلی زیاد نباشد. همچنین اگر می‌خواهند کار حرفه‌ای انجام دهند، باید به‌صورت تمام وقت بر این موضوع تمرکز کنند. علاوه بر این، ‌تحولات آینده اقتصاد سیاسی مانند تأثیر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و همچنین انتخابات ریاست جمهوری ایران بر روند بازار سرمایه را در نظر داشته باشند.