علی سرزعیم، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی درباره راهکارهای کنترل شیوع ویروس کرونا به ایرناپلاس گفت: یک راهکار این است که افراد در خانه بمانند تا نرخ مرگ و میر کاهش یابد. این شدنی نیست، چرا که افراد تا حدی می‌توانند از پس‌انداز خود استفاده کنند ولی اقشاری هستند که پس‌اندازی ندارند تا از آن مصرف کنند. برای تأمین مایحتاج روزانه هم نیاز است تا یک زنجیره تأمینی مشغول فعالیت باشد. پس ایده قرنطینه کامل برای کنترل بیماری، امکان‌پذیر نیست.
وی در ادامه گفت: راه‌حلی که داریم مبتنی بر یکی از این دو منطق است؛ حداقل کردن تلفات با قید سطح تولید مشخص یا حداکثر کردن تولید با قید حفظ سطح ابتلا تا میزانی کمتر از ظرفیت بخش درمان. در هر صورت، موضوع بسیار مهم این است که نمی‌توانیم مسئله را به‌صورت صفر و یک در نظر بگیریم. یعنی نمی‌توانیم توصیه کنیم همه در خانه بمانند یا همه به فعالیت خود ادامه بدهند. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که اقتصاد ضعیف شده باشد. عده‌ای زیر خط فقر و عده‌ای نیز در آستانه قرارگیری در زیر خط فقر هستند. برای این گروه‌ها، امکان ماندن در خانه و عدم حضور در محل کار وجود ندارد.
هزینه زندگی افراد در قرنطینه چگونه تأمین شود؟
سرزعیم افزود: پرسش این است که چگونه می‌توانیم به مسئله نگاهی غیر از نگاه صفر و یک داشته باشیم. باید به نحوی شرایط را مدیریت کرد که عده‌ای به فعالیت خود ادامه دهند و عده‌ای در خانه بمانند. اما چگونه؟ یک ایده این است که برحسب رسته‌های فعالیت، گروه‌بندی‌هایی انجام شود و تعیین شود چه کسانی در خانه بمانند و چه‌کسانی در محل کار خود حاضر شوند.
وی ادامه داد: در اصنافی که خطر بیشتری وجود دارد، می‌توان افراد را برای تعطیلی کسب‌وکار خود، توجیه کرد، اما این شیوه تنها می‌تواند در بخش رسمی پاسخگو باشد. بخشی از اقتصاد کشور، غیررسمی است و عمده فعالیت بخش غیررسمی اقتصاد ایران، معطوف به فعالیت‌های خدماتی است که بیشتر در بحث ابتلا و انتقال بیماری قرار دارد. در نتیجه راه‌حل دیگر این است که حق تردد برای افراد در نظر گرفته شود. این راه‌حل نیز، مسئله دیگری به‌وجود می‌آورد، چراکه برخی افراد نیاز دارند بیشتر از میزان تعیین شده، تردد داشته باشند یا عموماً در صنایع با بهره‌وری و ارزش افزوده بالاتری فعالیت می‌کنند. در مقابل افرادی هستند که در صنایع با بهره‌وری پایین‌تر و ارزش افزوده کمتری شاغل هستند. می‌توان از گروه دوم خواست موقتاً فعالیت اقتصادی خود را تعطیل کنند و هزینه‌هایشان نیز در این دوره تعطیلی موقت توسط دولت تأمین شود. چرا که این گروه حتی اگر فعالیت اقتصادی خود را ادامه دهند، در شرایط فعلی درآمد چندانی نیز نخواهند داشت.
پایش تردد، چالش اصلی اجرای قرنطینه هوشمند
وی یکی از راهکارهایی را که می‌تواند برای دسترسی به این هدف مورد توجه باشد، افزایش هزینه تردد دانست و توضیح داد: با این شیوه می‌توان از گروهی که فعالیت اقتصادی‌شان ارزش افزوده بیشتری ایجاد می‌کند، مبالغ بیشتری دریافت کرد و آن را به گروه‌هایی داد که به‌دلیل ارزش افزوده پایین فعالیت اقتصادی خود، در خانه مانده‌اند. این راهکار، یک مسئله اجرایی دارد و آن سازوکار پایش ترددهاست. اگر همه افراد از خودروی شخصی استفاده می‌کردند یا همه افراد از وسایل حمل و نقل عمومی مانند مترو استفاده می‌کردند، اجرای این شیوه آسان‌تر بود، اما در شرایطی که افراد از سایر روش‌ها برای تردد استفاده می‌کنند، با این چالش اجرایی مواجه هستیم.
تغییر انگیزه‌های اقتصادی برای هوشمندسازی قرنطینه
سرزعیم افزود: با وجود این چالش، ایده اصلی، یعنی تغییر انگیزه‌های اقتصادی برای خروج از منزل یا ادامه فعالیت همچنان پابرجاست و کمک می‌کند گروهی با در نظر گرفتن اینکه خروج از منزل و قرار گرفتن در معرض ویروس، همان میزان درآمدی را برایشان ایجاد خواهد کرد که به‌صورت کمک هزینه دریافت می‌کنند، تصمیم می‌گیرند قرنطینه خانگی را انتخاب کنند.
وی در ادامه گفت: اگر به‌عنوان مثال، همه از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کردند، شاید می‌توانستیم استفاده از موقعیت مکانی را برای پایش تردد مطرح کنیم یا اگر اطلاعات محل سکونت و محل فعالیت همه افراد، در پایگاه‌ها اطلاعاتی قابل دسترس بود، می‌توانستیم تردد افراد را پایش کنیم. اینها می‌تواند ایده‌هایی خوبی باشد، اما همواره راه‌های تقلب وجود دارد و معمولاً انگیزه‌های اقتصادی، قوی‌تر از راه‌حل‌های فنی عمل می‌کنند. از طرف دیگر، این موارد در شرایطی کارایی دارد که نسبت بخش غیر رسمی در کل فعالیت‌های اقتصادی قابل توجه نباشد.
نظر شما