شهرام ناظری یکی از مؤثرین در موسیقی ایرانی در ۴۰ سال اخیر بوده است. این خواننده کُرد در بیشترین آثار خود از اشعار مولانا استفاده می‌کند و در روزهایی که برخی از خوانندگان اشعار ساده و معروف را نیز غلط می‌خوانند، توانسته شاهنامه فردوسی را به‌خوبی اجرا کند.
با سید عباس سجادی، توانایی شهرام ناظری را در خواندن اشعار مرور کردیم؛
تأثیر موسیقی مقامی کردی بر آثار شهرام ناظری
سجادی درباره سبک هنری این خواننده و بهره‌گیری او از اشعار مولانا به خبرنگار ایرناپلاس گفت: به اعتقاد من خاستگاه استاد ناظری که از سرزمین باستانی و ریشه‌دار کرمانشاه است، باعث شده ایشان با یک پیشینه و ذهنیتی از موسیقی معنوی و عرفانی پرورش پیدا کند. آشنایی وی با موسیقی مقامی کردی و کردستان که بعدها با موسیقی دستگاهی هم همراه شد، باعث شده با این پیشینه و بن‌مایه‌ای که از موسیقی قومی و مقامی کردی داشته، رویکردی معنوی و عرفانی در حوزه موسیقی ایرانی داشته باشد و آن را پی بگیرد. به همین دلیل، نوع انتخاب شعرها و ریتم‌هایی که ایشان اجرا کرده به‌نوعی اثر انگشت استاد شهرام ناظری است که طعم و نگاه خاص خود ایشان پشت آن قرار گرفته است. به اعتقاد من مولانا اقیانوس است و آقای ناظری یک شناگر علاقه‌مندی است که در اقیانوس مولانا شنا می‌کند و گاه به اعماق دست‌نیافتنی آن سرکی می‌کشد و یافته‌هایی را برای مخاطب خود به ارمغان می‌آورد. همه این موارد باعث شده یک شخصیت خاصی در حوزه اجراها برای شهرام ناظری به وجود بیاید و ایشان بتواند یک روایتگر خوب برای اشعار مولانا باشد.
شجریان و ناظری دو قله مرتفع هستند
او در پاسخ به این پرسش که چرا همواره در میان مردم قیاسی میان شهرام ناظری و محمدرضا شجریان به وجود می‌آید و جوایز بین‌المللی تا چه اندازه در این مقایسه تأثیرگذار است، عنوان کرد: به اعتقاد من مقایسه کردن دو قله مرتفع واقعاً مجاز نیست. مثل اینکه ما بگوییم سهند مرتفع‌تر است یا سبلان. خیلی دنبال این چیزها نیستیم. سهند یک خصوصیات طبیعی و زیستی دارد که سبلان ندارد یا ویژگی‌هایی سبلان دارد که سهند ندارد. هر کدام از اینها جایگاه خود را دارند؛ مثل اینکه بیدل دهلوی را با فردوسی مقایسه کنیم. یعنی هر کدام در نوع کار خود، خاص هستند. حالا یک نفر شهرتش بیشتر است و دیگری شهرتش کمتر. من جوایز جهانی را خیلی ملاک ارزیابی هنری نمی‌دانم. یعنی در هنر این که شخصی نشان شوالیه گرفته یا نگرفته یا اینکه جوایز جهانی دیگر کسب کرده یا کسب نکرده را خیلی ملاک نمی‌دانم. ارزش و شأن هنرمندان است که به این جوایز اعتبار می‌دهد، این جوایز به هنرمندان اعتبار نمی‌دهند. این دو بزرگواران سهم بسزایی در حوزه معرفت و فرهنگ دارند که قابل احترام هستند.
چرا شهرام ناظری شاهنامه را به‌راحتی می‌خواند؟
این مجری و کارشناس ادبی درباره تبحر شهرام ناظری در خواندن شاهنامه در قالب موسیقی دستگاهی بیان کرد: آقای ناظری به دلیل تبحری که در موسیقی مقامی دارد شاهنامه فردوسی را راحت‌تر می‌تواند بخواند. وزن شاهنامه به جهت سخت بودن و سیر عمودی ابعاد از جهت معنایی، ویژگی‌هایی دارد که ممکن است زمانی چهار، پنج بیت پشت سر هم خوانده شود تا معنا منعقد شود. این در متر موسیقی دستگاهی ما خواندنش سخت است. اما در موسیقی مقامی و تلفیق آن با موسیقی دستگاهی امکانش را به خواننده می‌دهد که بتواند این حالت را ایفا کند. آقای ناظری به دلیل اینکه هم موسیقی مقامی را می‌شناسد و هم به موسیقی دستگاهی احاطه دارد، در ارائه این آثار یکی از موفق‌ترین افراد بوده است. چون خواندن شاهنامه در قالب موسیقی آوازی ما کار ساده و آسانی نیست.
گفت‌وگو از هنگامه ملکی
نظر شما