ولادیمیر پوتین، رجب طیب اردوغان و آلکساندر ووسیچ، رؤسای جمهوری روسیه، ترکیه و صربستان در مراسمی خط لوله انتقال گاز روسیه به اروپا را افتتاح کردند.
این خط لوله ۱۲ میلیارد دلاری که «ترک استریم» نام دارد، با طولی نزدیک به هزار کیلومتر از زیر دریای سیاه می‌گذرد.
گفته می‌شود این خط انتقال، ظرفیتی معادل ۳۱.۵ میلیارد متر مکعب در سال دارد و برای انتقال گاز روسیه به ترکیه و اروپاست؛ خطی که در دو مسیر جداگانه ساخته شده که یکی گاز را به ترکیه و دیگری به کشورهای اروپایی انتقال می‌دهد. خط دوم «ترک استریم» گاز روسیه را از طریق ترکیه به کشورهای اروپایی از جمله صربستان، بلغارستان و مجارستان منتقل می‌کند. آلکساندر ووسیچ، رئیس‌جمهور صربستان که در این مراسم حضور داشت، گفته که این خط لوله در اواخر سال میلادی جاری از بلغارستان به کشورش می‌رسد.
اردوغان نیز این پروژه را یک پروژه تاریخی در حوزه انرژی برشمرد و با تأکید بر اینکه ۵۳ میلیون نفر در ترکیه به‌طور مستقیم از گاز طبیعی استفاده می‌کنند، گفته است: سالانه ۳۱.۵ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی در قالب این پروژه، بدون واسطه و به‌صورت مستقیم از روسیه به ترکیه منتقل می‌شود.
ایران بزرگ‌ترین دارنده گاز جهان
بر اساس داده‌هایی که در گزارش چشم‌انداز انرژی شرکت بریتیش پترولیوم (BP) در سال ۲۰۱۷ آمده، ایران با ۳۳.۵ تریلیون متر مکعب، بیشترین مقدار ذخایر تثبیت شده گاز طبیعی در جهان را در اختیار دارد.
پس از ایران، روسیه با ۳۲.۳ و قطر با ۲۴.۳ تریلیون متر مکعب، به ترتیب دومین و سومین حوزه بزرگ تثبیت شده گاز طبیعی جهان هستند.
ایران با داشتن چنین ظرفیت بی‌همتایی باید به یکی از بازیگران اصلی صادرات گاز در جهان تبدیل شود؛ هدفی که کشور را هم از نظر اقتصادی و هم سیاسی در موضعی مسلط قرار می‌دهد. با این حال، بسیاری از اهداف توسعه‌ای کشور در زمینه صادرات گاز حتی از روی کاغذ هم جلوتر نرفت که اکنون به‌عنوان رقیبی برای ترک استریم مطرح شود. این مسئله را رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران در گفت‌وگو با ایرناپلاس شرح می‌دهد.
این کارشناس انرژی معتقد است که ترک استریم به سه علت نمی‌تواند رقیبی برای صادرات گاز کشور در نظر گرفته شود: اول به این دلیل که برای ترکیه صرف نمی‌کند که خط لوله ایران را قطع کند و گاز روسیه را جایگزین کند. دوم اینکه ایران اهدافی مبنی بر صادرت گاز به اروپا را نتوانسته به مرحله اجرا برساند. سوم اینکه مصرف گاز در دنیا همواره رو به افزایش است.
مزیت گازی ایران برای ترکیه
وی در توضیح علت اول که همان مزیت گازی ایران برای ترکیه است، گفت: در جاهایی خط لوله ما برای ترکیه مزیت بیشتری دارد، چون شهرهای هم‌مرز با ایران دارد و اگر بخواهد از خط استریم استفاده کند، هزینه بسیار بیشتری متحمل خواهد شد، زیرا خط ترک استریم از بالای دریای سیاه عبور کرده و فاصله زیادی با شرق ترکیه دارد.
پدیدار با بیان اینکه روس‌ها نرخی زیر قیمت گاز ما پیشنهاد داده‌اند، افزود: با این حال ترکیه نمی‌تواند خط گاز ایران را قطع کند، چون هم از نظر جغرافیایی و هم سرمایه‌گذاری‌هایی که در آن انجام شده است، تغییر استراتژی را بسیار پرهزینه خواهد کرد. این خط لوله به‌صورت روزانه ۵۰ میلیون متر مکعب گاز از ایران به ترکیه منتقل می‌کند؛ خط لوله‌ای که از غرب ایران یا شرق ترکیه شروع می‌شود و بعد از آنکارا به استانبول می‌رسد.
امکان صادرات به اروپا را نداریم
پدیدار درباره علت دومی که موجب عدم تأثیرگذاری خط لوله ترک استریم بر صادرات گاز ایران شده، گفت: ما امکان صادرات ندارم، امکان صادرات ما در توسعه خطوط لوله خود به کشورهای ارمنستان، آذربایجان، افغانستان، پاکستان و هند نهفته است که تشنه گاز ما هستند.
وی با بیان اینکه اروپا قبلاً جزو اهداف توسعه ما بود، گفت: بر اساس یک نقشه توسعه‌ای قرار بود گاز ایران از طریق شمال عراق به سوریه و از این کشور به دریای مدیترانه، یونان، ایتالیا و در نهایت به سوئیس برسد که همه آنها روی کاغذ ماند. از همین رو، لازم است در داخل برنامه خود را تصحیح کنیم.
مصرف رو به افزایش گاز
این کارشناس بازار انرژی در مورد سومین علت هم توضیح داد: مصرف انرژی اروپا به دلیل توسعه و افزایش جمعیت، در حال رشد است. مطالعات زیادی که مهم‌ترین آنها را آژانس بین‌المللی انرژی انجام داده، نشان می‌دهد در سال‌های ۲۰۴۰ و ۲۰۴۵ میزان مصرف انرژی نفت خام از ۹۵ میلیون به ۱۱۰ تا ۱۲۵ میلیون بشکه می‌رسد. همین‌طور مصرف گاز طبیعی هم در همین حدود رشد خواهد کرد؛ موضوعی که نشان می‌دهد در فاز اول، این لوله گاز نمی‌تواند رقیب ما باشد.
البته وی در پایان به این موضوع هم اشاره کرد که در صورت توسعه خط لوله روسیه و در کنار آن، عدم توسعه لوله‌های گازی ایران و رقابتی نکردن نرخ‌ها، ممکن است صادرات گاز ایران تهدید شده و ترکیه در آینده از خط روسی بیشتر از خط ما استفاده کند.
نظر شما