نماز جمعه اخیر تهران به سرخط خبرها آمد؛ اما نه به دلیل خطبه‌ها یا سخنرانی‌های جنجالی، بلکه به دلیل حرکت خبرساز یکی از نمازگزاران در آن. به روایت تصاویر و ویدیوهای منتشرشده از آخرین نماز جمعه تهران، مرد میان‌سالی شروع به اعتراض می‌کند و برگزارکنندگان سعی در بیرون کردن او دارند؛ اتفاقی که با اعتراض برخی مبنی بر این که نماز جمعه باید تریبونی برای مردم و مشکلات آنها نیز باشد، همراه بود.
رئیس ستاد نماز جمعه: مشکل معترض نماز جمعه معیشتی نبود
محمدباقر پیش‌نمازی؛ رئیس ستاد نماز جمعه تهران در مصاحبه‌ای با خبرگزاری دانشجو به این ماجرا واکنش نشان داده و گفته: «شهروند معترضی که این هفته در نماز جمعه حضور داشتند، بار چندمی بود که در نماز جمعه حاضر می‌شدند؛ یک مسئله معیشتی نبود بلکه طبق گفته خودشان کارمند سازمان انرژی اتمی بودند که اخیراً بازنشسته شده و مدعی بودند که جزء نخبگان هستند ولی امتیاز نخبگانی‌شان در حقوق بازنشستگی لحاظ نشده است.» وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو بابیان اینکه اعتراض او به سازمان مربوطه منتقل‌شده است، افزود: «اگر هدف ایشان رساندن نامه بود بدون تشریفات می‌توانستند نامه را به آقای صدیقی برسانند؛ خطبه‌ها در حکم نماز هستند و اگر قرار باشد هر هفته به خاطر عدم پاسخگویی یک دستگاه دولتی شکسته شوند؛ نماز پا نمی‌گیرد. موضوع مطرح‌شده از سمت ایشان معیشتی نبوده و یک موضوع داخلی در یک سازمان محسوب می‌شد و اگر در زمان مناسب‌تری مانند قبل از خطبه یا بعد از نماز مطرح می‌شد بهتر از میان خطبه‌ها بود. ضمن اینکه امکان دسترسی به خطابای نماز جمعه هم وجود داشت و ایشان پس‌ازاینکه اعتراض خود را در میان خطبه مطرح کردند، توسط نیروهای مردمی که افتخاری با ستاد نماز جمعه همکاری می‌کنند با آرامش به بیرون هدایت شد؛ چون ایشان در طی هفته‌های گذشته از محدوده‌های امنیتی تعبیه‌شده نیز عبور کردند.»
اعتراضات نمازجمعه، از بهبهان تا تهران
هرچند این ماجرا به سرخط خبرها آمده اما به معنای تازگی و بدیع بودن ماجرا نیست، طی سال‌های اخیر نماز جمعه شهرهای مختلف و به‌طور خاص شهرهای کوچک‌تر، بستری برای بیان اعتراضات مردمی بوده است. شهریور ماه سال جاری مرد مسنی از میان نمازگزاران نماز جمعه کرمانشاه، زبان به اعتراض گشود. او نسبت به عدم اجرای صحیح قانون اساسی و بیکاری جوانان اعتراض داشت و خواهان ایجاد شغل برای جوانان بود.
خردادماه سال جاری نیز گروهی از جوانان بهبهان در حاشیه نماز جمعه این شهر تجمعی ترتیب دادند و به استخدام غیربومی‌ها در پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس اعتراض کردند. آنها در پلاکاردهایشان، نماینده این شهر در مجلس شورای اسلامی را خطاب قرار داده و به عملکرد او انتقاد کرده بودند.
فروردین‌ماه سال ۹۸ نیز یکی از مردم سیل‌زده استان خوزستان با حضور در نماز جمعه اهواز فریاد اعتراض سر داد و به شیوه کمک‌رسانی به مردم این استان انتقاد کرد.
مهرماه سال گذشته، فردی حین قرائت یکی از خطبه‌های نماز جمعه توسط آیت‌الله امامی کاشانی اقدام به توهین و فحاشی علیه رئیس‌جمهور کرد. هرچند آن زمان گزارشی از برخورد برگزارکنندگان با وی منتشر نشد، اما خطیب جمعه تهران در مقابل دوربین‌ها به او پاسخ داد و گفت: «انتقاد علمی و فنی و مدرسه‌ای حق همه است. آنچه درست است را باید درست تبیین کرد ولی اهانت کمک به بیگانه است.»
آبان ماه سال ۹۷، گروهی از کارگران نیشکر هفت‌تپه در اعتراض به وضعیت معیشتی‌شان و بازداشت همکارانشان در نماز جمعه شهر شوش حضور پیدا کردند و خواهان رسیدگی به وضعیت خود شدند؛ اعتراضی که بی‌نتیجه ماند و تجمع آنها به فرمانداری این شهر نیز رسید. هم‌زمان، مردم بهبهان نیز به در اعتراض به شیوه گزینش شرکت‌کنندگان در آزمون استخدامی پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس مقابل محل برگزاری نماز جمعه تجمع کردند و نسبت به بیکاری جوانان این شهر اعتراض کردند.
تیرماه ۹۷ گروهی از ساکنان خرمشهر بساط اعتراض به قطع چندروزه آب این شهر، کاهش کیفیت آن و جیره‌بندی شدن آب سالم را به نماز جمعه این شهر بردند و علیه مسئولان استانی و ذی‌ربط شعار سر دادند.
فروردین ۹۷، حواشی اعتراض مردم کازرون به طرح تقسیم این شهر به دو بخش به نماز جمعه این شهر نیز کشیده شد. معترضان با سردادن شعارها و در دست داشتن شعارنوشته‌هایی به صداوسیما و مسئولان استانی و محلی اعتراض کردند.
اوایل اسفند۹۶، کارگران گروه ملی صنعتی فولاد اهواز در اعتراض به عدم پرداخت حقوقشان در نماز جمعه این شهر حضور یافتند و مشکلات معیشتی‌شان را فریاد زدند. اواخر اسفندماه نیز،گروهی از کشاورزان اصفهانی که به انتقال آب زاینده‌رود به استان‌های دیگر معترض بودند و آن را عامل خشک‌سالی در این استان و از بین رفتن کشاورزی‌شان می‌دانستند، به صفوف نمازگزاران جمعه پیوستند. آنها پیش از شروع نماز شعار «تکلیف ما معلوم شه/ نماز جمعه شروع شه» سردادند و با در دست گرفتن پلاکاردهایی، نسبت به وضعیت خود انتقاد کردند.
بر این اساس می توان مدعی شد از اسفند ماه دو سال قبل تاکنون، شاهد دست کم ۱۱ مورد اعتراض مردمی در نماز جمعه شهرهای مختف بوده‌ایم که محور اغلب آن ها معیشتی و انتقاد از سوءمدیریت مسئولان محلی بوده است. البته با توجه به اقامه نمازجمعه در حدود ۷۰۰ شهر و روستای کشور (و برگزاری ۷۰.۰۰۰ نمازجمعه در طول دو سال)، این ۱۱ مورد عدد قابل توجهی نیست.
امام جمعه اصفهان: اعتراضات به‌صورت جمعی صلاح نیست
حجت‌الاسلام محمدتقی رهبر، امام‌جمعه موقت اصفهان درباره اینکه آیا مردم حق اعتراض در نماز جمعه را دارند یا نه، به ایرناپلاس می‌گوید: اگر مسئولان در نماز جمعه حضورداشته باشند یا مانند دوره‌ای میز برای پاسخگویی به مردم وجود داشته باشد، ایرادی ندارد. اما اگر بخواهند تجمعی ترتیب دهند، این خواست دشمن است. در حرکت‌های جمعی افراد مشکوک و مغرض وارد می‌شوند و از خواست به‌حق مردم سوءاستفاده می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: ما آگاهی و درایت مردم را می‌ستاییم، شما به ماجرای لبنان و عراق توجه کنید؛ در وقایع اخیر این دو کشور دست بیگانگان نیز دخیل است. خوشبختانه در کشور ما مردم آگاه، دین‌مدار، ولایتمدار و صبور هستند که این ویژگی‌ها ستودنی است. این مردم بزرگوار به سبب این ویژگی‌ها، باوجود مشکلات موجود، دشمن را شاد نمی‌کنند.
امام‌جمعه موقت اصفهان با تأکید بر اینکه صبوری مردم در برابر مشکلات نباید سبب بی‌توجهی به مطالبات آنها شود، تصریح می‌کند: مسئولان باید تلاش کنند از متانت مردم بهره صحیح ببرند؛ در پیشگیری از سوءاستفاده‌ها و گرانی جدی عمل کنند؛ دستگاه قضایی و سایر نهادهای مربوطه با تخلفات برخورد کنند و کاری نکنند که مردم رنجیده‌خاطر شوند.
رهبر بابیان اینکه تجمع و تظاهرات به‌هیچ‌وجه مناسب کشور ما نیست، می‌گوید: چون درجایی مانند عراق بعثی‌ها از آنها بهره می‌برند یا در لبنان فالانژها از آن سوءاستفاده می‌کنند. هرچند در کشور ما نیز همه مردم خوب‌اند، اما عده‌ای مغرض نفوذ کرده‌اند و باوجودآنکه تعدادشان کم است اما به بیگانگان خوراک می‌دهند.
وی با اشاره به اینکه طرح تجمعات و اعتراضات به‌صورت جمعی صلاح نیست، تأکید می‌کند: خطبای جمعه باید مشکلات مردم و مطالبات آنها را بیان کنند. به مسئولان مربوطه تذکر دهند که جلوی دزدی،گرانی و تضییع حقوق مردم را بگیرید؛ همان تکبیری که مردم در واکنش به این اظهارات خطیب می‌گویند از صد تجمع مؤثرتر است و دشمن نیز نمی‌تواند از آن سوءاستفاده کند.
رهبر می‌افزاید: ما شکی نداریم که حقوق کارگران و مردم باید داده شود. خطیب جمعه نیز باید مشکلات مردم منطقه‌اش را شناسایی و در خطبه‌های خود به آنها اشاره کند؛ چراکه اثر آن بیش از تجمع و اعتراض است.
امام جمعه وقت اهواز: نمازجمعه محل اصلی طرح مشکلات مردم است
البته دیدگاهی متفاوت با حجت‌الاسلام رهبر هم وجود دارد. دو سال قبل (اسفند ۹۶) جمعی از کارگران شرکت «گروه ملی فولاد ایران» که ماه‌ها حقوق و مزایای خود را دریافت نکرده بودند، به مصلای نمازجمعه اهواز رفتند و قبل از آغاز خطبه ها، تعدادی از کارگران با حجت‌الاسلام حاجتی امام جمعه موقت اهواز دیدار و مشکلات و دغدغه هایشان را مطرح کردند. در اواسط خطبه دوم، یکی از کارگران که در صفوف ابتدایی هم نشسته بود، با صدای بلند نکاتی را در خصوص مشکلاتشان مطرح کرد که عملا باعث توقف خطبه های نمازجمعه شد، یکی از پرسنل ستاد نمازجمعه به سمت وی رفت تا او را دعوت به آرامش کند، اما خطیب جمعه از او خواست به آن کارگر فرصت بدهد تا با آرامش مطالبش را مطرح کند. در ادامه کارگران با سردادن شعارهایی، اعتراض خود را نسبت به مشکلات بوجود آمده ابراز کردند که حجت الاسلام حاجتی هم از مردم خواست با کارگران همزبان شوند و همه جمعیت مصلا شعار کارگران را تکرار کردند.
امام جمعه موقت اهواز ضمن همدردی با کارگران از دولت و مسئولان مربوطه خواست هرچه سریعتر نسبت به رفع مشکل این کارگران اقدامات لازم را انجام دهند. وی گفت: ما بسیار خوشحالیم که برادران مان برای عرض مشکل و رساندن صدای اعتراض شان به نمازجمعه آمده‌اند، نمازجمعه متعلق به این مردم و محل اصلی طرح مشکلات مردم است.
نظر شما