مرکز آمار، با انتشار بخش دیگری از نتایج طرح آمارگیری از هزینه و درآمد خانوار در سال ۱۳۹۷، اطلاعاتی از درآمد و هزینه خانوارها را بر اساس دهک‌های درآمدی منتشر کرده است.
در دهک‌های درآمدی، ابتدا جمعیت بر اساس میزان درآمد از کم به زیاد، فهرست می‌شود و پس از آن، به ۱۰ گروه با جمعیت مساوی تقسیم می‌شود. به این ترتیب، دهک‌های درآمدی ساخته می‌شوند. در نتیجه، دهک اول درآمدی، نشان‌دهنده ۱۰ درصد از افراد جامعه است که کمترین درآمد را دارند و در مقابل، دهک دهم، نشان‌دهنده ۱۰ درصد از افراد جامعه است که بیشترین درآمد را دارند.
کم‌درآمدها بیشتر خرج کردند
بر اساس گزارش مرکز آمار، در سال ۱۳۹۷ هزینه نیمی از خانوارهای روستایی، از درآمدشان بیشتر بوده است. این آمار مربوط به دهک‌های اول تا پنجم، یعنی نیمه کم‌درآمد خانوارهای روستایی است. در شهرها نیز، هزینه سه دهک اول بیشتر از درآمدشان بوده است.
این در حالی است که در سال ۱۳۹۶ تنها دو دهک اول خانوارهای شهری و چهار دهک خانوارهای روستایی دچار کسری بودجه بودند و گزارش جدید مرکز آمار نشان می‌دهد در سال گذشته، هزینه‌های خانوارهای بیشتری از درآمدشان سبقت گرفته است.
موضوع دیگری که در این گزارش به چشم می‌خورد، میزان این کسری بودجه در دهک‌های مختلف درآمدی است. هر چقدر از دهک‌های پایین‌تر به دهک‌های بالاتر می‌رویم، یا به عبارت دیگر، هر چقدر از جمعیت کم‌درآمد به سمت جمعیت پردرآمد حرکت می‌کنیم، میزان کسری بودجه خانوار کمتر می‌شود. این به این معناست که فشار هزینه‌ای وارد شده به خانوارهای کم‌درآمد، بیشتر بوده است.
به‌عنوان مثال، شکاف هزینه و درآمد خانوار شهری در دهک اول به‌طور متوسط ۱۴ برابر دهک سوم است. در خانوارهای روستایی نیز فشار هزینه‌ای بر خانوارهای کم‌درآمد بیشتر بوده، به‌طوری که نسبت کسری بودجه خانوار دهک اول حدود ۱۵.۶ برابر کسری بودجه خانوار دهک پنجم بوده است و تورم تقریباً ۲۷ درصدی سال ۱۳۹۷ دهک‌های پایین درآمدی را بیشتر تحت تأثیر قرار داده و خانوارهای بیشتری را دچار کسری بودجه کرده است.
درآمد مصرف نشده خانوار کاهش یافته است
مرکز آمار در بخش دیگری از این گزارش می‌نویسد: «روند مابه‌التفاوت درآمد و هزینه خانوارها در سال‌های اخیر از مثبت بودن این مابه‌التفاوت از چند سال گذشته حکایت دارد. به‌گونه‌ای که در سال‌های ١٣٩٥ و ١٣٩٦ نیز هر خانوار شهری به ترتیب سه میلیون و ٢٣٩ هزار تومان و سه میلیون و ٧٤٢ هزار تومان و هر خانوار روستایی به ترتیب یک میلیون و ٩٩٦ هزار تومان و دو میلیون و ٣١٧ هزار تومان بیشتر از هزینه سالانه‌اش درآمد داشته است. همان‌طور که ذکر شد، در سال ١٣٩٧ متوسط ماهانه مابه‌التفاوت درآمد نسبت هزینه برای هر خانوار شهری و روستایی به ترتیب معادل با ٣٤٧ هزار و ٣٠٠ تومان و ١٥٥ هزار و ٤٠٠ تومان بوده است.»
این در حالی است که تورم در این تحلیل نادیده گرفته شده است. اگر این مابه‌التفاوت با استفاده از شاخص قیمت مصرف‌کننده، تعدیل شود، مشخص می‌شود که تفاوت درآمد و هزینه خانوار، رو به کاهش بوده و ارزش واقعی این مابه‌التفاوت در سال گذشته، کاهش یافته است.
تفاوت واقعی درآمد و هزینه خانوار هم در مناطق شهری و هم در مناطق روستایی در سال ۱۳۹۶ نسبت به سال ۱۳۹۵ افزایش یافته بود، اما تورم سال ۱۳۹۷، موجب شد ارزش واقعی مازاد بودجه خانوار در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال ۱۳۹۶ کاهش یابد. ارزش واقعی مازاد بودجه خانوار در سال ۱۳۹۶ در مناطق شهری سه میلیون و ۴۶۰ هزار تومان و در مناطق روستایی دو میلیون و ۱۳۰ هزار تومان بوده که در سال ۱۳۹۷ به ترتیب به سه میلیون تومان و یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان کاهش یافته و به رقمی کمتر از سال ۱۳۹۵ رسیده است.
نظر شما