میثم رادپور در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرناپلاس، درباره اهمیت امارات در نقشه ارزی کشور گفت: امارات به دلیل سهولت در نقل و انتقال پول، تعداد زیاد شعب بانک‌های خارجی، امکان واردات و صادرات مجدد کالا و بهره‌مندی از مناطق آزاد، در نقشه ارزی کشور اهمیت پیدا کرده و این ویژگی‌ها، به‌طور طبیعی امارات را به انتخاب خیلی از کسب‌وکارها و صرافی‌ها تبدیل کرده است.
وی ادامه داد: نقشه ارزی به‌طور طبیعی و در طول زمان شکل گرفته و تلاشی برای سوق دادن آن به سمت خاصی صورت نگرفته است. کسب‌وکارها و صراف‌ها بنابر تجربه و آموخته‌هایی خود به سمت امارات رفتند. این موضوع به‌ویژه از طریق منطقه تجاری دبی و تسهیلات آن، فراهم شده و نقشه ارزی را به‌طور طبیعی و بعد از مدت‌ها شکل داده است.
چرا امارات، انتخاب فعالان اقتصادی است؟
رادپور گفت: بیشتر صراف‌های ایرانی که در کار حواله هستند، حداقل یک شریک تجاری در امارات دارند یا خودشان به‌طور مستقیم در آنجا دفتر دارند و به همین دلیل، بیشتر حواله‌های کشور از محل دبی ارسال می‌شود. یعنی آن قسمت از شبکه نقل و انتقالات ارزی کشور که مربوط به کانال صرافی‌ها است، از طریق دبی انجام می‌شود. این شراکت استراتژیک در طول زمان شکل گرفته و سایر همسایه‌های ایران، امکانات مورد نیاز صراف‌ها را در اختیار ندارند.
وی با مقایسه امارات و سایر کشورهای همسایه ایران توضیح داد: اکثر بانک‌ها در امارات شعبه دارند که در بین همسایه‌های ایران، کشور دیگری این ویژگی را ندارد. داشتن مراکز آزاد متعدد نیز موجب شده امارات علاوه بر نقل و انتقال پول، در نقل و انتقال کالا نیز مزیت پیدا کند. همچنین، واردات کالا به امارات و صادرات مجدد از آن کشور، به‌شدت کار ساده‌ای است، به‌ویژه اینکه مرز آبی بین دو کشور، امکان جابه‌جایی اجناس حجیم را که از مرزهای زمینی به‌راحتی قابل انجام نیست، فراهم می‌کند.
سندسازی و مستندسازی برای حفظ حیات اقتصادی
این کارشناس مسائل ارزی در تشریح اهمیت امارات در نقشه ارزی ایران گفت: پیش از این تا سال ۱۳۸۴، آزادی عمل فعالان اقتصادی ایرانی در امارات بیشتر بود پس از آن نیز با وجود محدودیت‌ها، تجار و صراف‌ها به فعالیت خود ادامه دادند، اما از سال ۱۳۸۸ به بعد این آزادی عمل کمتر شد. ما روابط تجاری جدی با امارات داشتیم و ارسال کالاها و خدمات را از طریق این کشور انجام می‌دادیم. این روابط را در طول زمان شکل داده بودیم و تغییر نقشه ارزی به‌سادگی امکان‌پذیر نیست.
وی ادامه داد: ما در حال حاضر نیز فعالیت اقتصادی در امارات را دنبال می‌کنیم، اما به‌شدت با سندسازی و مستندسازی همراه است. واقعیت این است که پس از گسترش تحریم‌ها، کسب‌وکارهای ایرانی آموختند برای ادامه فعالیت خود به روش‌های مختلف تلاش کنند تمام نقل و انتقالات را به‌گونه‌ای انجام دهند که نشان دهند منشأ پول یا منشأ کالا، ایرانی نیست. این موضوع، مسائلی را برای فعالیتشان به‌وجود آورد و فعالیت بعضی صرافی‌ها مسدود و برخی دیگر متوقف شد. شاید اگر این اتفاقات رخ نمی‌داد، دور از ذهن نبود که ما چنین جهشی را در نرخ ارز تجربه نکنیم.
امارات در جهش ارزی دخیل بود
رادپور گفت: جهش ارزی با چند عامل همزمان شد که مسئله امارات و سخت شدن نقل و انتقالات، یکی از مسائل جدی آن بود. این اتفاقات، هزینه معاملات را بالا برد و من اعتقاد دارم بخشی از جهش ارزی به‌طور مستقیم، به دلیل مسائلی بود که در امارات برای صرافی‌های ایرانی پیش آمد.
این کارشناس مسائل ارزی، بهبود روابط ایران و امارات را خبر خوبی برای اقتصاد کشور دانست و گفت: جمهوری اسلامی بارها فرصت این را داشت که در روابط سیاسی، به‌گونه‌ای عمل کند که امتیازهای اقتصادی به‌دست آورد و لازم است سیاستمداران، توجه ویژه‌ای به همسایه آبی داشته باشند. با این حال، به‌لحاظ سیاسی تلاش نشده روابط عادی شود. تجار ما در حجم انبوه در امارات حضور دارند، اما سیاستمداران ما این توجه را ندارند که ما به‌لحاظ سیاسی از ابزاری که برای تنظیم روابط با این کشور داشتیم، استفاده نکردیم. امارات کشوری کوچک است که عموماً برای ما مسئله‌ساز نبوده است.
خبر خوب، فقط کاهش نرخ ارز نیست
وی درباره تأثیر بهبود روابط بین دو کشور بر نرخ ارز گفت: نباید منتظر کاهش نرخ‌ها بود. بعد از جابه‌جایی نرخ ارز تا زمانی امید داریم قیمت‌ها به‌میزان قابل توجهی بازگردد و این مربوط به برهه‌ای است که مدتی طولانی از تغییر نرخ ارز نگذشته باشد. بعد از یک دوره طولانی، تعدیل‌ها اتفاق می‌افتد؛ یعنی قیمت کالاها و خدمات تنظیم می‌شود و به‌راحتی کاهش نمی‌یابد.
رادپور در ادامه گفت: اگر فرض کنیم به دلیل چسبندگی، قیمت کالاها و خدمات، متناسب با کاهش نرخ ارز، کاهش پیدا نمی‌کند، در نتیجه، کاهش جدی نرخ ارز، به معنی افزایش جذابیت واردات است. در واقع، حداقل یک نوع تقاضا را می‌شناسیم که با کاهش نرخ ارز، فعال می‌شود و آن تقاضا برای واردات است. قیمت کالاها و خدمات پس از جهش ارزی، همچنان بالا می‌ماند و کاهش نرخ ارز به‌معنای فرصتی از جنس آربیتراژ برای واردات است. در نتیجه، انتظار نداریم کاهش جدی قیمت ارز را تجربه کنیم، اما بهبود روابط ایران و امارات خبر خوبی است و همه خبرهای خوب، خود را در کاهش قیمت ارز نشان نمی‌دهند. این خبر خوبی است چون معاملات ما را تسهیل می‌کند، از تنش‌های موقتی که ممکن است در بازار به‌وجود آید، جلوگیری می‌کند و اگر در آینده باز هم با جهش ارزی مواجه شویم، روابطی که امروز با امارات می‌سازیم، در آینده به ما کمک خواهد کرد.
گفت‌وگو از مریم‌السادات علم‌الهدی
نظر شما