محمد شریعتی دهاقانی، سفیر سابق ایران در سازمان همکاری کشورهای اسلامی درباره نقش میانجی گری عراق و عمان در مناسبات ایران با آمریکا در شرایط کنونی، به ایرناپلاس می‌گوید: با توجه به مشکلات و تنش‌هایی که در منطقه پیش‌آمده، نظیر محاصره اقتصادی ایران و پیروی نسبی اروپا از آمریکا در خرید نفت و مبادلات اقتصادی، کشورهای خاورمیانه، در صورت رخ دادن برخورد نظامی آسیب خواهند دید.
وی ادامه می‌دهد: همه شواهد و قرائن نشان می‌دهد، منطقه به سمت تنش بیشتر و حتی برخورد نظامی پیش می‌رود. حال ممکن است این برخورد نظامی محدود باشد یا گسترده، چراکه نمی‌توان آن را پیش‌بینی کرد. ایران اعلام کرده در صورت برخورد نظامی ولو محدود، اقدام متقابل انجام خواهد داد. به‌این‌ترتیب کشورهای منطقه به شکل قهری آسیب خواهند دید. کشورهایی چون کویت و عراق که علاقه‌مندند روابط حسنه‌ای با ایران و آمریکا داشته باشند، در حال رایزنی هستند.
رایزن فرهنگی سابق ایران در سوریه با اشاره به اینکه عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق چندی پیش آمادگی خود را برای این کار اعلام کرده بود، می‌افزاید: عمان نیز پیشتر تجربه چنین کاری را داشته و قدرت بیشتری برای پیام‌رسانی دارد و آن را اثبات کرده است اما به نظر می‌رسد، در این مرحله موضوعات با وساطت کشورهای دیگر حل نمی‌شود. مسائل ایران و آمریکا به حدی پیچیده است که خود دو کشور برای حل آن باید اقدام کنند. کمااینکه در موضوع برجام هم به این شکل عمل شد.
شریعتی با تأکید براینکه عراق می‌تواند نقش خوبی درمیان کشورهای عربی، ازجمله عربستان و امارات که در صف مخالفان ایران قرار دارند، بازی و جو را آرام کند، می‌گوید: البته مسیری که عربستان در جنگ یمن پیش‌گرفته است و یا این اقدامش که پایگاه‌های خود را در اختیار نیروهای آمریکایی قرار داده است، دور از مسالمت است. باید منتظر رویدادهای آتی باشیم تا سرنوشت منطقه را پیش‌بینی کنیم.
بنا بود انگلیسی ها تصمیمات محکم‌تری اتخاذ کنند، اما..
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه بابیان اینکه اخیراً تنش‌هایی میان ایران و انگلیس رقم خورده است، توضیح می‌دهد: گویا بنا بود انگلیسی ها تصمیمات شدیدتری اتخاذ کنند، اما دیگر کشورهای اروپایی مانع افزایش همراهی و نزدیکی انگلیس به آمریکا شدند. اگر ایران و انگلیس بتوانند موضوع توقیف کشتی‌ها را حل کنند، بخش عمده‌ای از تنش‌ها رفع خواهد شد. علاوه براین، بسیاری از کشورهای اروپایی اعلام کرده اند در ائتلاف آمریکا برای حضور نظامی در خلیج فارس مشارکت نخواهند کرد. مجموعاً، باور من این است که گره امور در افق نزدیک بازنخواهد شد.
شریعتی بابیان اینکه ایران و دولت آقای روحانی طی سال‌های اخیر تمام تلاش خود برای رفع تنش‌ها را انجام داده‌اند، تأکید می‌کند: دولت آقای روحانی خواسته زیادی ندارد. بارها اعلام کرده در صورت رفع محاصره اقتصادی، حضور آمریکا در جلسات آتی ۵+۱ را بپذیرد. این نرمش ایران است؛ اما آمریکا اقدام متقابلی انجام نداده است. تلاش‌های فرانسه برای بهبود روابط نیز در این مرحله، مقبول ایران نبوده است.
وی با بیان اینکه باید این رویکردها را پیگیری کرد اما درعین‌حال باید توجه داشت مسئولان از جمله رئیس مجلس در نظر داشته باشند که علت توقیف کشتی بریتانیایی را، تخلف عنوان کنند، ادامه می‌دهد: اگرچه ممکن است در صورت عدم توقیف کشتی ایران از سوی آن‌ها، از تخلف کشتی‌شان چشم‌پوشی می‌کردیم اما از منظر قوانین بین‌المللی به این موضوع ورود کنیم نه به‌عنوان اقدامی تلافی جویانه.
رایزن فرهنگی سابق ایران در سوریه با تأکید براینکه باید تنش‌ها را کاهش داد، می‌گوید: باید منتظر آثار رایزنی کشورهای اروپایی، عراق، عمان و دیگر کشورهای منطقه بود تا دریابیم چه مقصدی را دنبال می‌کند.
شریعتی درباره اینکه هدف کشورهای منطقه از رایزنی حفظ منافع ملی‌شان است، توضیح می‌دهد: اگر این طور هم باشد، ایرادی ندارد. اگر تنشی در تنگه هرمز رخ دهد، عراق و کویت منفذ دیگری برای تجارت ندارند، عربستان و امارات منافذ دیگری برای خود فراهم کرده‌اند اما کشورهایی که تنها از طریق آبراه خلیج‌فارس و تنگه هرمز می‌توانند تجارت کنند، صدمه خواهند دید. علاوه براین، تنها دولت‌ها نیستند که بر رایزنی و کاهش تنش‌ها در منطقه تلاش می‌کنند، درون این کشورها نیروهایی وجود دارند که برای حفظ روابط با دو کشور ایران و آمریکا به دولت‌ها فشار می‌آورند. مثلاً ایران در میان مردم عراق از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. بااین‌حال بنده تصور می‌کنم تا در دو کشور عزم لازم برای بهبود روابط و کاهش تنش ایجاد نشود، رایزنی‌ها اثرگذار نخواهد بود.
نظر شما