شاخص کل بورس تهران روز گذشته ۱۳۳۶ واحد رشد داشت و بازار با شاخص ۶۲۴ هزار و ۵۹۶ واحدی بسته شد. بر اساس معاملات دیروز، بیش از ۶ میلیارد و ۳۷ میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار با ارزشی بیش از ۶۲۰۰ میلیارد تومان معامله شد.
در روزهایی که بازدهی بخش حقیقی اقتصاد تحت تأثیر محدودیت‌هایی است که کرونا در انجام فعالیت‌های تولیدی ایجاد کرده، بورس تهران همچنان سبزپوش است. رشد بازار سهام در شرایط کنونی و با وجود تورم بیش از ۴۰ درصدی در سال گذشته، استمرار روند فعلی بازار سرمایه را به محل پرسش فعالان بازار تبدیل کرده است. ایرناپلاس در گفت‌وگو با یک کارشناس بازار سرمایه، دلایل رکوردشکنی بورس تهران را جویا شده است.
محمد گرجی‌آرا، کارشناس بازار سرمایه، شرایط فعلی بورس را بیشتر ناشی از انتظارات جامعه و به‌ویژه ورود سرمایه‌گذاران حقیقی به این بازار دانست و درباره منشأ این انتظارات گفت: منشأ انتظارات، نرخ بهره منفی است که در شبکه بانکی ارائه می‌شود. نرخ بهره بانکی هم‌اکنون زیر نرخ تورم فعلی و انتظاری است. نرخ بهره واقعی در شبکه بانکی به‌طور تقریبی بین منفی ۲۰ تا منفی ۳۰ درصد است که انگیزه سپرده‌گذاری در بانک را کاهش می‌دهد و موجب می‌شود افراد، بازارهای مختلف را مورد هدف قرار دهند. به این ترتیب، سیل نقدینگی به بازارهای مختلف وارد می‌شود.
بورس؛ مقصد پول‌هایی که از بانک بیرون می‌آیند
وی درباره بازارهای موازی بورس توضیح داد: بازار ارز، طلا، مسکن یا خودرو از جهات و مسائل مختلف، چندان مورد توجه نیستند. به‌طور مثال، بازار مسکن، حجم سرمایه‌گذاری بالایی نیاز دارد و بازار ارز نیز به‌دلیل رشد تقریباً پنج برابری در مدت حدود یک سال و نیم، جذابیت قبل را ندارد. در نتیجه، انگیزه سرمایه‌گذاری در این بازارها کاهش می‌یابد و تنها بازاری که با هر مبلغی می‌توان به آن وارد شد، بورس است. به همین دلیل، مقصد بخشی از افرادی که قصد تمدید سپرده‌های سرمایه‌گذاری خود را ندارند و به دنبال راه دیگری برای حفظ ارزش دارایی خود هستند، بورس و بازار سهام است.
این کارشناس بازار سرمایه، دلیل دیگر رشد بازار سهام و بورس را رشد نقدینگی از محل پایه پولی و ضریب فزاینده عنوان کرد و افزود: به‌نظر می‌رسد این روند در سال جاری نیز ادامه‌دار باشد. در یک دیدگاه خوش‌بینانه شرایطی مانند سال ۱۳۹۸ را خواهیم داشت و می‌توان سناریوهای متفاوتی را برای شرایط بدبینانه در نظر گرفت. با این حال، این شرایط منجر شده که افراد در ارزیابی‌های خود، نگهداری پول نقد را اشتباه بدانند و ترجیح دهند وجوه نقد خود را به دارایی تبدیل کنند و بورس یکی از بازارهایی است که می‌تواند این کار را انجام دهد.
بورس تهران حباب دارد؟
گرجی‌آرا درباره تأثیر تورم بر بازار سهام و ارزیابی از حبابی بودن بورس تهران توضیح داد: ارزش ذاتی با استفاده از مدل‌های مختلفی قابل اندازه‌گیری است، اما گزاره عمومی که می‌گوید بازار به‌طور کلی بالای ارزش ذاتی در حال معامله است و حباب دارد، به‌نظر صحیح نمی‌رسد. با این حال، بخش‌هایی از بازار وجود دارد که به دلیل وجود انتظارات، بالاتر از ارزش ذاتی خود معامله می‌شود و بخش‌های دیگری هم وجود دارد که واقعاً ارزنده است و با وجود انتظارات و نیز رشدی که پیش از این داشته، همچنان جای رشد دارد.
بورس به سایر بازارها نزدیک می‌شود
این کارشناس بازار سرمایه با تأکید بر اینکه بازار سهام، فاصله خود از سایر بازارها را در سال گذشته تا حدودی جبران کرده، گفت: سال گذشته بورس یک ارزندگی عمومی داشت. یعنی کافی بود افراد سهام خریداری کنند و خیلی مهم نبود چه سهمی خریداری می‌شود. سال گذشته بازار سهام به لحاظ رشد و بازدهی نسبت به سایر بازارها عقب بود و در نتیجه، یک ارزندگی عمومی داشت که در امسال این ارزندگی عمومی از بین رفته است. در چنین شرایطی برای انتخاب سهم‌هایی که زیر ارزش ذاتی خود هستند، یعنی ارزان و جذابند، باید دقت بیشتری انجام داد یا از تحلیل‌گران و متخصصان مشاوره خواست. بهترین شیوه‌ای که افراد می‌توانند ارزش دارایی خود را در بازار حفظ کنند، استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری و خدمات سبدگردانی است که در سال گذشته نیز بازدهی‌های قابل توجهی داشتند.
توصیه‌هایی برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام
گرجی‌آرا با اشاره بر اینکه در بخش‌هایی از بازار حباب شکل گرفته، در توصیه به سرمایه‌گذاران بورس گفت: با اینکه نمی‌توان گفت انتظارات فعلی، بازار را حبابی کرده، اما در بخش‌هایی از بازار حباب شکل گرفته و باید دست به عصاتر بود. به لحاظ توصیه سرمایه‌گذاری توصیه می‌شود بین ۲۰ تا ۲۵ درصد منابع سرمایه‌گذاران به‌صورت دارایی نقد شونده باشد تا اگر عرضه‌ای از سمت دولت یا عرضه‌های اولیه دیگری انجام شد؛ بتوانند سرمایه خود را به این عرضه‌های اولیه تخصیص دهند. در اختیار داشتن این دارایی نقد شونده کمک می‌کند اگر افت احتمالی در بازار داشته باشیم، نیز افراد بتوانند در قیمت‌های پایین‌تر مجدداً خرید سهام داشته باشند و میانگین قیمت خریدشان را کاهش دهند.