روزهای پر از نگرانی و عجیبی را سپری می‌کنیم؛ روزهایی که هر کسی برای گذر از آن، نسخه‌های مختلفی تجویز می‌کند. رسیدن به آرامش روحی و روانی دغدغه مشترک همه افراد در این شرایط است؛ آرامشی که به نظر می‌رسد بخشی از آن را بتوان از طریق برنامه‌های تلویزیونی برای مردم امکان‌پذیر کرد.
با فرشته روح‌افزا استاد دانشگاه و پژوهشگر و مریم حاج‌عبدالباقی استاد علوم قرآن و کارشناس امور دینی درباره چگونگی تأثیر برنامه‌های معنوی تلویزیون بر احوالات این روزهای مردم گفت‌وگو کردیم.
فرصتی که می‌تواند جبران‌کننده باشد
فرشته روح‌افزا درباره قرنطینه شدن مردم در منازل و امکان بهره‌گیری بیشتر از معنویات در این روزها به خبرنگار ایرناپلاس گفت: اگر به فرصتی که در حال حاضر برای ما پیش آمده خوب نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که جبران‌کننده خیلی از لحظه‌هایی است که همیشه دنبالش بودیم. مثلاً کسی قصد نگارش کتابی داشته یا اینکه می‌خواسته روی یک مطلب علمی کار کند و زمان کافی نداشته است. فرصت خوبی است خودمان را پیدا کنیم و کارهای عقب افتاده را انجام دهیم. از طرفی هم همیشه فشار کار زیاد و زندگی روزمره و مشکلات آن مانند ترافیک و مسائل مختلف، باعث می‌شد ما به مراسم عبادی‌مان کمتر برسیم، مخصوصاً در ماه‌های رجب، شعبان و رمضان، سه ماهی که بسیار اهمیت دارد.
گویی خدا ما را در جایی جمع و قرنطینه کرده تا به خودش بیشتر وصل شویم. همه را هم از اطرافمان قیچی کرده و گفته است فقط به او توجه کنیم. از طرفی هم احساس نیاز زیادی به خدا شکل گرفته که همه دست به دعا شده‌ایم. ولی اگر همیشه بهانه می‌گرفتیم که نمی‌شود فلان دعا را بخوانیم چون وقت‌گیر است، الان جبران تمام آن ساعت‌هاست.
اتفاق بد؛ استفاده نکردن از این فرصت است
وی در پاسخ به این پرسش که برنامه‌های معنوی تا چه اندازه می‌تواند در این روزها به خانه‌نشینی مردم کمک کند، بیان کرد: عملکرد صداوسیما برای اینکه در این روزها مردم را به خداوند نزدیک‌تر کند و آرامش بیشتری به جامعه تزریق کند، خیلی مهم است. اما توجه کنیم که مردم الان در خانه‌هایشان بیکار هستند و دشمن هم کار خود را در شبکه‌ها و فضای مجازی انجام می‌دهد؛ اگر قرار باشد از این فرصت استثنایی استفاده نکنیم، خیلی اتفاق بدی است.
روح‌افزا معتقد است که صداوسیما می‌تواند با پخش برنامه‌هایی، دینداری و معنویت مردم را در این روزها تقویت کند: در این روزها مرتب شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی را نگاه می‌کنم. متأسفانه خلأ زیادی در آنها دیده می‌شود. برای ساعات بسیاری می‌توانند سخنرانی‌های مختلفی را که قبلاً در تلویزیون پخش شده، دوباره تکرار کنند. خیلی مواقع دوست داشتیم به برخی از این سخنرانی‌ها و برنامه‌ها گوش دهیم، ولی به دلیل مشغله‌های مختلف، نمی‌رسیدیم. اگر نمی‌توانند برنامه جدید ضبط کنند، تکرار این برنامه‌ها اشکالی ندارد. علاوه بر پخش برنامه‌های قبلی، می‌توانند روال ساعات عبادی برای مردم در یک کانالی مثلاً در شبکه قرآن تشکیل دهند. البته با این مسئله مخالف هستم که صرفاً فقط دعا، قرآن و ... خوانده شود. همه ما این روزها به‌نوعی به خداوند نزدیک‌تر هستیم و مرگ را احساس می‌کنیم. در این زمان انسان به آیات قرآنی، تفسیر و تبیین آنها نیاز دارد. برنامه‌های قبلی صداوسیما برای زمانی بود که مردم به مساجد، زیارتگاه‌ها، جلسات و ... می‌رفتند. خلأ اینها را باید از لحاظ معنوی جبران کرد.
سؤالاتی که باید پاسخ داده شود
از نظر این کارشناس مذهبی، صداوسیما در این رابطه باید قدم‌های بهتری بردارد که مردم کمتر ماهواره ببینند: ماهواره، یأس، ناامیدی و شایعه را راحت به جامعه تزریق می‌کند. احتمالاً همه سخنرانان در خانه‌هایشان نشسته‌اند. خب چرا صداوسیما آنها را دعوت نمی‌کند؟ یا الان جلسات حوزه‌های علمیه و بزرگان ما همه تعطیل شده است. خب چرا نمی‌روند و با یکی از علما ارتباط نمی‌گیرند که بپرسند مردم در شرایط حال حاضر باید چه کار کنند؟ هزاران هزار تفسیر مختلف در فضای مجازی درباره این اتفاق وجود دارد. یک نفر می‌گوید این بیماری بلاست. فرد دیگری می‌گوید خدا خواسته، دیگری می‌گوید چرا خدا خواسته و ... کلی سؤال در ذهن مردم است. این سؤال‌ها را باید چه کسی پاسخ دهد؟ هر موقع تلویزیون روشن می‌کنیم، همان برنامه‌های خوبی که قبلاً پخش می‌شده، سر جای خودش است. ولی واقعاً باید در این زمینه‌ها فکر شود.
خانه باید جای آرامش باشد
این فعال حقوق زنان درباره نقش زنان در این روزهای سخت عنوان کرد: زنان داخل خانه، مخصوصاً مادران، نقش خیلی عمده‌ای در چگونه سپری کردن این روزها دارند. البته من بیشتر بر نقش مادران تأکید دارم. این روزها فرصت خیلی خوبی است که همه اعضا خانواده در کنار یکدیگر غذا بخورند و با توجه به حذف شدن غذاهای بیرون از برنامه خانواده، بهترین زمان برای داشتن تغذیه سالم است. متأسفانه برخی خانم‌ها در این شرایط، سطح استرسشان بالاتر می‌رود. اما خانه باید مکان آرامش باشد. باید آغوش گرم مادرها باز باشد و ارتباط عاطفی مادر فرزندی بیشتر شود.
ضرر دید و بازدید
وی درباره دید و بازدیدهای نوروز امسال گفت: در مقایسه با هر زمان دیگری انواع وسایل ارتباط جمعی فراهم است. اگر به یکدیگر علاقه داریم و خودمان را هم دوست داریم، ضرورتی ندارد که امسال مانند سال‌های گذشته دید و بازدید داشته باشیم. در حال حاضر همه ابعاد زندگی‌مان دچار تغییر سبک شده است. پس باید مدل بازدیدهای عید هم تغییر کند. باید از این فرصت به‌خوبی استفاده کنیم و این دید و بازدیدها را تلفنی انجام دهیم و به‌جای اینکه در ترافیک باشیم، تلفنی حال و احوال کنیم. ان‌شاءالله که این مسئله رعایت شود تا مشکلی برای کسی پیش نیاید و از این روزها به‌عنوان فرصت نزدیک‌تر شدن به خداوند و اعضای خانواده و حتی فامیل استفاده کنیم و در حقیقت رجعت دوباره خودمان به سمت معنویت باشد.
پخش دعاهایی با صدای زیبا
مریم حاج‌عبدالباقی پژوهشگر و کارشناس امور دینی نیز درباره اهمیت برنامه‌های معنوی در این روزهای خانه‌نشینی و تأثیرشان بر روحیه‌بخشی به مردم به خبرنگار ایرناپلاس گفت: مسلم است که از همه بهتر برای این روزها، برنامه‌های معنوی است. البته منظور از برنامه‌های معنوی، برنامه‌های خوب است. چون برخی از برنامه‌های معنوی ناله هستند، این برنامه‌ها ناله نباشند، بلکه واقعاً ارتباط با خدا را خیلی خوب و دلنشین برقرار کنند. خیلی خوب می‌شود اگر دعاها با صدا و حال زیبا و ترجمه‌اش پخش شود. مثلاً دعاهای طولانی پخش نشود، بلکه هر دعایی با صدای زیبا و قطعه‌قطعه پخش شود و ترجمه آن هم با صدای زیبا فراهم شود. هر قسمت آن دعاها بین برنامه‌ها به‌صورت دو سه دقیقه‌ای اجرا شود. باید از صاحبان اندیشه و ایده بخواهند برای این روزها، ایده بدهند تا در رادیو و تلویزیون اجرا شود.