محمدحسین قربانی، نماینده مردم آستانه اشرفیه در مجلس شورای اسلامی در نخستین اقدام خود پس از انتصابش به‌عنوان نماینده تام‌الاختیار وزیر بهداشت در استان گیلان خبر داده است که سپاه و ارتش در منطقه لاکان رشت بیمارستان صحرایی احداث می‌کنند.
گزارش‌ها از بیمارستان‌های رازی و رسول اکرم در رشت حکایت از آن دارد که ظرفیت این بیمارستان‌ها برای پذیرش بیماران کرونایی به پایان رسیده و همین باعث شده تا به گفته قربانی، سپاه ظرفیت تخت‌های بیمارستان رازی را به میزان ۱۰۰ عدد افزایش دهد.
اینکه بالاخره و پس از کش و قوس‌های فراوان، ساخت بیمارستان‌های صحرایی در گیلان به مرحله اجرایی وارد شده است در حالی است که پیش از این مهدی شادنوش نماینده تام‌الاختیار پیشین وزیر بهداشت با آن مخالف بود و ایجاد چنین بیمارستان‌هایی را باعث ایجاد ترس و وحشت در میان مردم می‌دانست.
همین چند روز پیش بود که ساخت بیمارستان صحرایی توسط سپاه پاسداران در منطقه نیروگاه قم به دلیل تجمع و اعتراض مردم این منطقه لغو شد. مردم معترض معتقد بودند که استقرار این بیمارستان می‌تواند سلامتی آنها را تهدید کند. البته شادنوش اعلام کرده بود اگر منظور دوستان از بیمارستان صحرایی ایجاد بیمارستان سیار و افزایش تخت‌های بیمارستانی در گیلان بوده، این موضوع مدنظر خود او هم هست و برای آن برنامه ویژه‌ای دارد. وی حتی یک روز قبل از برکنار شدنش از برپایی بیمارستان ۱۰۰ تختخوابی سیار در محوطه مرکز درمانی رازی رشت خبر داد.
با این حال، حالا هم که سپاه و ارتش در گیلان دست به کار شدند، همچنان مشخص نشده خروجی بیمارستان صحرایی در مقابله با ویروس کرونا قرار است چه باشد؟
بسیاری از مخالفان این اقدام اعلام می‌کنند در شرایطی که بسیاری از بیمارستان‌ها تجهیزات کافی ندارند و کادر درمانی در مضیقه امکانات هستند، ساخت چنین بیمارستان‌هایی نباید در اولویت باشد. از سوی دیگر، برخی هم با آن موافقند و با اشاره به اینکه ظرفیت پذیرش بیمارستان‌ها به اتمام رسیده است، آن را تنها راه‌حل موجود می‌دانند. اما در این میان، گروه سومی نیز وجود دارد که معتقدند بهتر است از بیمارستان‌های صحرایی به‌عنوان محل غربالگری و شناسایی بیماران مشکوک به کرونا استفاده کرد، نه محلی برای درمان بیماران قطعی مبتلا به کرونا.
بهتر است خروجی بیمارستان‌های صحرایی از قبل مشخص شود
هاشم مؤذن‌زاده پزشک و هماهنگ‌کننده گروه پزشکان و قانون که در طول شیوع این بیماری در جریان اتفاقات نظام سلامت کشور است، در گفت‌وگو با ایرناپلاس معتقد است در شرایطی فعلی نمی‌توان هیچ گزینه‌ای را رد کرد، اما در مورد بیمارستان‌های صحرایی باید دید قرار است عملکرد آن به چه صورت باشد و آیا برنامه‌ای برای آن وجود دارد.
مؤذن‌زاده با اشاره به اینکه در حال حاضر اصطلاحاً ما از بیماری عقب هستیم، می‌گوید: علت عنوان شده برای ساخت این نوع بیمارستان‌ها این است که ظرفیت بیمارستان‌ها پر شده است، اما قاعده بیمارستان صحرایی این است که افرادی که درمان شده، اما نمی‌توان آنها را مرخص کرد و به منزل فرستاد یا افرادی که مشکوک به بیماری هستند، اما هنوز ابتلای آنها قطعی نشده است، در آنجا بستری شوند. اما مطمئناً به دلیل نبود بخش آی‌سی‌یو یا سایر امکانات و تجهیزات مورد نیاز نمی‌توان بیماران بدحال را در آن بستری کرد؛ مگر اینکه تجهیزات لازم وجود داشته باشد. در واقع تعریف بیمارستان صحرایی در چنین مواقعی استفاده از آن به‌عنوان مرحله پیش بیمارستانی یا پس بیمارستانی است.
وی به ساخت بیمارستان مخصوص بیماران کرونایی در چین در ۱۰ روز اشاره می‌کند و می‌افزاید: اگرچه ساخت این بیمارستان دستاورد بزرگی است، اما هنوز چیزی درباره خروجی ساخت این بیمارستان گفته نشده و مشخص نیست آیا توانسته مؤثر باشد یا نه.
مؤذن‌زاده ادامه می‌دهد: باید با برنامه از این بیمارستان‌ها استفاده کرد، وگرنه تا سه هفته دیگر که احتمال عبور از پیک بیماری است، اگر ما همه جا را هم بیمارستان کنیم، فایده‌ای نخواهد داشت چون نوع خدماتی که قرار است ارائه شود مهم است.
قرار نیست تجهیزات خریداری شود، تجهیزات در انبارها دپو است
اما قربانعلی عقیقی، رئیس بخش بیمارستان‌های صحرایی اداره بهداشت نیرو هوایی ارتش در این باره به ایرناپلاس می‌گوید: موضوع این است که پیشگیری خیلی مهم‌تر از درمان بود، اما متأسفانه ما در پیشگیری ضعیف بودیم و وارد فاز درمان شدیم. ما باید در طرح تحول سلامت بیشتر روی پیشگیری کار می‌کردیم که متأسفانه روی درمان تمرکز داشتیم.
با این حال، عقیقی ادامه می‌دهد: منظور از بیمارستان‌های صحرایی این است که می‌توان آن را در هر جا برپا کرد و فقط مخصوص خارج از شهر نیست، مثلاً می‌توان آن را در محوطه بیمارستان برپا کرد تا در زمان اضطرار، ظرفیت بیمارستان را افزایش داد. به گفته وی، ارتش تجهیزات پزشکی را در انبارهای خود به‌صورت پرتابل دارد که در زمان اضطرار می‌توان از آنها استفاده کرد و ساخت بیمارستان صحرایی به این معنی نیست که تجهیزات جدید خریداری شود، بلکه این تجهیزات از قبل پیش‌بینی شده است.
وی همچنین می‌گوید: بیمارستان‌ها از نظر نیروی انسانی سنگین هستند و سلسله مراتب خاص خود را دارند در حالی که در بیمارستان‌های صحرایی پزشک هم می‌تواند به‌عنوان پرستار خدمت کند و پرستار می‌تواند کار اداری انجام دهد و به همین دلیل بیمارستان صحرایی از این نظر هم به‌صرفه است. از طرفی، تجهیزات پزشکی آن هم سنگین نیست و به‌صورت پرتابل قابل استفاده است.
عقیقی ادامه می‌دهد : در حال حاضر شما برای ساخت یک تخت بیمارستانی باید ۱۵ میلیون تومان هزینه کنید در حالی که یک تخت بیمارستان صحرایی را با یک میلیون تومان می‌توان ایجاد کرد. همچنین تخت‌های بیمارستانی نیاز به ۱۴۰ متر فضا دارند اما برای تخت بیمارستان صحرایی ۲۰ متر فضا کافی است.
به اعتقاد وی، با توجه به پر شدن ظرفیت بیمارستان‌ها و واگیری بالای این بیماری، می‌توان از این بیمارستان‌ها برای قرنطینه و به‌صورت موقت در کنار بیمارستان‌ها استفاده کرد.
چاره‌ای جز درمان نداریم
عقیقی ادامه می‌دهد: پیشگیری باید پیش از این صورت می‌گرفت و باید پیش‌بینی‌های لازم انجام می‌شد، اما حالا که مردم آلوده شدند و بحران ایجاد شده، مجبوریم درمان کنیم و چاره دیگری نیست. به اعتقاد وی اگر ما آموزش‌های لازم برای پیشگیری را در گذشته داشتیم و همان قدر که برای بیمارستان صحرایی پیش‌بینی انجام شده برای پیشگیری هم کارهایی انجام می‌شد، وضعیت به این صورت نبود که مردم فرهنگ پیشگیری نداشته باشند که مصداق بارز آن این است که بارها از مردم خواسته شده مسافرت نروند، اما باز مسافران به برخی از شهرها هجوم برده‌اند.
تجربه ارتش قابل قبول است
حسن تقی‌زاده از دیگر پزشکان گروه پزشکان و قانون که سال‌ها در بحران‌های مختلف در کشور حضور داشته است در گفت‌وگو با ایرناپلاس می‌گوید: هنوز اعلام نشده است که قرار است چه نوع بیمارستان صحرایی ساخته شود. بیمارستان صحرایی که ارتش در زمان زلزله سرپل ذهاب ایجاد کرده بود بسیار خوب بود و هر نوع تجهیزاتی را در اختیار و نقش درمانی داشتند. الان هم با توجه به این که تخت‌های بستری کم است ارتش با این دیدگاه می‌آید، اما مشکل اینجاست که مطمئناً تعداد تخت‌های آنها هم با توجه به تعداد بیماران محدود است. به اعتقاد وی با توجه به کمبود تخت در رشت ساخت چنین بیمارستان‌هایی ضروری به نظر می‌رسد.
با این حال، تقی‌زاده معتقد است چنین بیمارستان‌هایی می‌تواند به محلی برای غربالگری بیماران تبدیل شود تا از بار بیمارستان‌ها کم کند. البته وی معتقد است که بهتر است برخی از وظایف ستاد مقابله با کرونا در تهران هم به ارتش واگذار شود، چرا که ارتش در طول سال‌های گذشته در مواقع بحران توانسته است کارهای خوبی انجام دهد و از طرفی تجهیزات خوبی دارد.
وی می‌گوید: اگر تهران توسط ارتش ضدعفونی شود، زنجیره انتقال ویروس از اشیا به انسان می‌شکند و می‌تواند به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه خوب عملیاتی شود. دیشب آمل با استفاده از روش‌هایی که توسط چین هم مورد استفاده قرار گرفته و علمی و ثبات شده است، سمپاشی شده است که چنین کاری می‌تواند در تهران هم مورد استفاده قرار گیرد.