ایرنابازار، رشد کودک در سال‌های ابتدایی زندگی، یکی از شاخص‌ترین موضوعات در حوزه سلامت، آموزش و سیاست‌گذاری اجتماعی است. بسیاری از خانواده‌ها در سنین پیش‌دبستانی با سوالاتی درباره وضعیت رشدی فرزند خود مواجه می‌شوند:
آیا روند تکامل کودک من طبیعی است؟ آیا نیاز به ارزیابی تخصصی وجود دارد؟
در این گزارش، به بررسی علمی مراحل رشد کودک ۵ سال پرداخته و نقش کاردرمانی تخصصی را در مداخلات مؤثر برای اختلالات رشد و تنظیم حسی تحلیل می‌کنیم؛ به‌ویژه در کودکانی که با چالش‌های عصبی-رشدی مانند اوتیسم مواجه‌اند.
سن پنج سالگی؛ نقطه عطفی در رشد کودک
در این سن، کودک وارد مرحله‌ای می‌شود که باید از نظر رشد حرکتی، مهارت‌های کلامی و شناختی، و همچنین رشد اجتماعی به سطح نسبتاً پایدار و عملکردی برسد. طبق منابع علمی، برخی از شاخص‌های رشدی در این سن شامل موارد زیر است:
- توانایی ساخت جملات کامل و بیان احساسات
- کنترل بهتر بر حرکات ظریف مانند گرفتن مداد
- مهارت در بازی‌های گروهی و تعامل اجتماعی
- درک مفاهیم ابتدایی مانند شمارش یا مقایسه
با این حال، برخی کودکان ممکن است در یک یا چند حوزه، نشانه‌های اختلال رشد نشان دهند. در چنین مواردی، ارزیابی حرفه‌ای توسط متخصصان توانبخشی ضروری خواهد بود.
کاردرمانی؛ مداخله‌ای هدفمند در مسیر توانمندسازی
خدمات توانبخشی کودک به‌ویژه کاردرمانی، یکی از مداخلات کلیدی برای بهبود مهارت‌های عملکردی در کودکان با نیازهای ویژه محسوب می‌شود.
در این میان، کاردرمانی ژرفا به‌عنوان یکی از مراکز فعال در حوزه کاردرمانی تخصصی، با رویکرد علمی به ارزیابی و برنامه‌ریزی مداخلات درمانی در گروه سنی پیش‌دبستانی و دبستانی می‌پردازد.
نقش کاردرمانگر، صرفاً محدود به بهبود مهارت‌های حرکتی نیست؛ بلکه او با بررسی دقیق جنبه‌های روانی، شناختی و عملکردی، سعی در ایجاد تعادل در الگوهای رفتاری کودک دارد.
رژیم حسی؛ ابزاری مؤثر در مدیریت رفتارهای کودکان اوتیستیک
یکی از مفاهیمی که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته، رژیم حسی در کودکان اوتیسم است.
این مفهوم به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها، محرک‌ها و پروتکل‌هایی اطلاق می‌شود که با هدف تنظیم حسی، کاهش رفتارهای کلیشه‌ای و افزایش تمرکز و تعامل اجتماعی اجرا می‌شوند.
در این روش، تحریک حسی کنترل‌شده از طریق ابزارهایی مانند توپ تعادلی، تاب‌درمانی، لمس عمقی یا تکنیک‌های فشاری انجام می‌شود. هدف، کمک به کودک در مسیر خودتنظیمی و سازگاری بهتر با محیط اطراف است.
برنامه حسی روزانه بسته به نوع اختلال، شدت حساسیت یا کم‌پاسخی حسی، و سبک رفتاری کودک، به صورت اختصاصی طراحی می‌شود و می‌تواند به‌طور معناداری در کاهش اضطراب، بهبود خواب و افزایش مشارکت در فعالیت‌های روزمره مؤثر باشد.
ضرورت مداخله زودهنگام و همراهی والدین
تجربه مراکز معتبر کاردرمانی نشان می‌دهد که مداخله زودهنگام در اختلالات رشدی، در کنار نقش فعال والدین در توانبخشی، می‌تواند فرآیند درمان را تسریع کرده و کیفیت زندگی کودک را به شکل محسوسی ارتقا دهد.
از سوی دیگر، تأخیر در تشخیص یا مراجعه صرفاً در سنین مدرسه، باعث از دست رفتن دوره طلایی رشد می‌شود؛ دورانی که مغز کودک بیشترین ظرفیت تغییرپذیری و بازآموزی را دارد.
جمع‌بندی
در شرایطی که رشد یک کودک در سن پنج‌سالگی با استانداردهای متداول فاصله دارد، تشخیص سریع و مداخله تخصصی، شرط اصلی موفقیت در توانمندسازی کودکان با نیازهای ویژه است.
کاردرمانی به‌ویژه در قالب رژیم حسی هدفمند، می‌تواند نقش مهمی در بهبود تعامل، کاهش استرس و ارتقای مهارت‌های رفتاری و شناختی ایفا کند.
استفاده از ظرفیت مراکزی چون کاردرمانی ژرفا، در قالب تیم‌های تخصصی و چندرشته‌ای، می‌تواند الگویی مؤثر برای سیاست‌گذاران حوزه سلامت کودک و آموزش ویژه باشد.
*** این مطلب تبلیغاتی و از سوی سفارش دهنده تهیه شده است و ایرنا مسئولیتی درباره چارچوب و محتوای آن ندارد.
نظر شما