ایرنابازار- طالقان از شهرهای سرسبز و ییلاقی استان البرز محسوب می شود که در ۱۲۰ کیلومتری شمال غربی تهران قرار گرفته است. این شهرستان با نام‌های تالکان یا تلکان هم شناخته می‌شود و به دلیل جاذبه‌های طبیعی، گونه‌های متنوع گیاهی و زیستگاه حیات وحش از قطب‌های گردشگری و تفریحگاهی کشور است. این منطقه از شمال به منطقه الموت و مازندران و از جنوب به فشگلدره و ساوجبلاغ می رسد و شامل حدود ۸۰ روستای کوهستانی است که حدود یک هزار و ۳۰۰ کیلومتر مساحت دارد و به دلیل موقعیت جغرافیایی دارای آب و هوای خنک و کوهستانی در زمستان و هوای ییلاقی و مطبوع در تابستان است و با توجه به شرایط اقلیمی جمعیت فصلی دارد.
این شهرستان آثار باستانی و اماکن تاریخی فراوانی همچون خانه محمد طالقانی، سنگ‌نوشته گردنه عسلک، تکیه روستای جوستان، قلعه‌های کیقباد هرنج و نوده کیان خاتون داراست. روستاهای ناریان، پراچان، فشندک، بزج، دیزان، گلیرد، گوران، حسنجون، جوستان، کرکبود، سوهان، وشته، زیدشت در زمره روستاهایی به شمار می رود که گردشگران را به خود جذب می کنند.
روستای گلیرد، زادگاه آیت‌الله محمود طالقانی، بسیار شناخته شده و از معماری سنتی زیبایی برخوردار است. خانه محل تولد آیت الله طالقانی اکنون از جاذبه های گردشگری روستای گلیرد محسوب می شود که مرمت و بازسازی نیز شده است. همچنین روستای اورزان یا آب‌ریزان، زادگاه جلال‌آل‌احمد است که آبشار اورزان، باغ‌های میوه، دشت لاله و چشمه‌های فصلی و دائمی در دل خود نهان دارد.
روستای میر از زیباترین روستاهای طالقان به شمار می رود که در ۴۰ کیلومتری جنوب این شهرستان قرار دارد و چون دارای طبیعتی بکر و زیستگاه گونه‌های جانوری خاص و نادر است، بسیار مورد توجه است. روستای دیزان نیز با دشت‌ها، مراتع سرسبز، چشمه‌های فصلی و قلعه‌های متعدد از روستاهای معروف طالقان به شمار می رود.
طالقان دارای چشمه‌های فراوانی است و بیش از ۳۰۰ چشمه دایمی و فصلی دارد که از آن میان می توان به چشمه آب گرم گراب بالا، چشمه آب گرم گنداب در شمال روستای دهدر طالقان در جنوب قله ماسه چال، چشمه آب گرم شمال روستای هرنج و چشمه آب گرم خچیره در شمال روستای خچیره اشاره داشت.
این شهرستان آبشارهای فصلی و دائمی زیادی دارد که گردشگران بی شماری را به خود جذب می کند که از مهم ترین آنها؛ آبشار شله بن، آبشار سوهان، آبشار کرکبود، آبشار نرنو، آبشار آسکان، آبشار سفیدآب، آبشار خرس‌چر، آبشار میلین و آبشار وارکش به شمار می روند.
قلعه‌های فراوانی از دوران مختلف تاریخی در طالقان وجود دارد که بیشتر آنها به دلیل موقعیت جغرافیایی آن ساخته شده است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به ارژنگ قلعه، قلعه کیقباد، قلعه منصور، قلعه پراچان، قلعه سگران و قلعه نوده یا کیان‌خاتون اشاره کرد.
ارژنگ قلعه در روستای میناوند طالقان قرار دارد و به دستور «امیر کیا محمد بزرگ امید» در دوره اسماعیلیان در سده ششم هجری ساخته شده است. قلعه کیقباد نیز در سده چهارم و پنجم هجری در دوره اسماعیلیان در روستای هرنج ساخته شده که از این قلعه دیوارهایی با ملات ساروج باقی مانده است.
همچنبن این شهرستان همواره مورد توجه کوهنوردان هم بوده است. باید در نظر داشت که رشته کوه طالقان با رشته کوه تخت سلیمان هم مرز است و این یکی از دلایل جذابیت برای علاقه مندان به کوهنوردی محسوب می شود. روستای پراچان از جمله روستاهای مبدا صعود به قله مرتفع تخت سلیمان و علم کوه و ... است و از طریق این روستا می توان به بیش از ۲۶ قله با ارتفاعی بیش از سه هزار و ۵۰۰ متر دسترسی داشت.
کتیبه گردنه عسلک طالقان مربوط به دوره قاجار و در روستای گراب واقع شده است که در ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ خورشیدی به عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسید. روی بخشی از سنگ نبشته چنین نوشته شده است: نصر من الله و فتح قریب. بعهد ناصرالدین شاه شاهان که با امیران تورانش بچنگ است. به حکم میرزا ایوب میر دفتر که از بهر رعیت به ز گنج است. رضی بیک کرده جای آب این نهر، هزار و دویست به هشتاد پنج است. با توجه به دیدگاه کارشناسان با وجود وضوح کلمات سنگ نبشته، مضامین آن به روشنی قابل درک نیست.
با توجه به تحقیقات انجام گرفته از روی اسناد و مدارک تاریخی، گویا این کتبیه به دستور «ایوب میردفتر» در زمان پادشاهی ناصرالدین‌شاه ساخته شده و متن نوشته شده روی آن مربوط به ساخت یک نهر است.
زیارتگاه امامزاده قاضی میرسعید از معروف‌ترین آثار مذهبی و تاریخی طالقان به شمار می رود که در شهرستان ساوجبلاغ، بخش طالقان، روستای حسنجون و سیدآباد واقع شده است. این امامزاده از نوادگان امام محمدباقر(ع) بوده و به دلیل قضاوت‌های عادلانه در زمان صفویه در میان مردم به این نام مشهور شده است. تاریخ اولیه ساخت این بنا به سده ۹ و ۱۰ هجری باز می گردد و با توجه به سنگ مزار، قاضی میرسعید در سال ۹۲۶ زندگی می کرده است. این بنا در ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ خورشیدی به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. همچنین امامزاده هارون در نزدیکی روستای جوستان از توابع شهرستان طالقان قرار دارد و از فرزندان امام موسی کاظم(ع) است که مقبره این امامزاده گویا در زمان صفویان مرمت شده است.
نظر شما