دکتر محمد حسنی در گفت‌وگو با ایرناپلاس با بیان اینکه بیش از ۱۲ ماه تحصیلی را در جریان تعطیلی کرونایی مدارس از دست داده و در بین کشورهای دنیا بیشترین میزان تعطیلات کرونایی را داشته‌ایم، افزود: شبکه شاد و آموزش مجازی شاید آثار مثبتی داشته باشد اما آنچه با عنوان تربیت و آموزش ناب از آن نام می بریم بویژه برای دوره‌های ابتدایی و سطوح پایین‌تر فقط در قالب آموزش‌های حضوری در مدارس حاصل می‌شود.
وی بیان کرد: آموزش مجازی دارای اشکالات بسیار جدی است چنانکه فرهنگ آموزش مجازی با حضوری تفاوت ماهوی دارد. در شیوه آموزش مجازی معلم همه‌کاره و مسلط بر کلاس درس نیست و فقط تسهیلگر و هدایت‌کننده است و دانش‌آموز، راهبر خود بوده و برای خود برنامه‌ریزی می‌کند و با انگیزه‌های درونی فعالیت‌هایی که معلم تعریف کرده را دنبال کرده و پروژه‌هایی تولید می‌کند و تحویل معلم داده و بازخورد می‌گیرد. درحالی‌که ما در آموزش مجازی فرهنگ آموزش حضوری را دنبال کرده‌ایم از این رو کیفیت آموزش‌ها مناسب و مطلوب نبوده است.
وی ادامه داد: اقتضائات آموزش حضوری در بستر و پلت فرم‌های آموزش مجازی مثل شبکه شاد حاصل نمی‌شود چون یادگیری مطلوب برای تربیت مدرسه‌ای متکی بر تعاملات و ارتباطات به‌ویژه رودرروست و وقتی ما مبنا را آموزش مجازی قرار می‌دهیم بسیاری از اهدافمان از آموزش محقق نمی‌شود.
وی تصریح کرد: از این رو در ۱۲ ماه تحصیلی گذشته که مبنا و زیربنای آموزش را بر فضای مجازی گذاشتیم به طور قطع افت تحصیلی و یادگیری داشته.ایم.
به اعتقاد وی، آموزش مجازی زمانی مفید و موثر است که مکمل آموزش حضوری باشد نه پایه آموزش قرار گیرد.
رهاشدگی در آموزش‌های مجازی
حسنی با یادآوری تحقیق و ارزیابی انجام شده از آموزش‌ها در یک سال گذشته مبتنی بر تجربه ویژه معلمان، گفت: به گزارش معلمان در جریان این آموزش‌ها، پدیده‌ای به نام یادگیری نمایشی در کلاس‌های درس روی داده است؛ بدین مفهوم که شواهدی دال بر اینکه یادگیری رخ داده، نداریم و اطلاعاتی که از یادگیری به ما می رسد در بسیاری از موارد جعلی و غیر اصیل است از این‌رو ارزشیابی ها هم واقعی نیست.
وی تصریح کرد: یادگیری نمایشی به همراه ارزیابی نمایشی منتج به رهاشدگی آموزشی می شود و در واقع سال گذشته ما شاهد رهاشدگی آموزشی بودیم.
وی با تاکید بر ضرورت بازگشایی مدارس و حضور دانش‌آموزان در کلاس‌های درس، گفت: در جریان بازگشایی مدارس موضوع اساسی آن است که راهبردها را به‌نحوی ساماندهی کنیم که دو حق مهم کودکان و دانش آموزان که هیچ یک هم قابل اغماض نیست را همزمان تامین کنیم؛ نخست حق تربیت و حضور در موقعیت‌های تربیتی از نوع مدرسه و فضاهای برنامه‌ریزی و سازماندهی شده و دوم حق سلامت و حفظ جان آنهاست.
وی خاطرنشان‌کرد: مشکل اصلی امروز آن است که در شرایط کرونایی این حضور باعث شده امنیت جانی دانش آموزان به خطر بیافتد از این‌رو بیش از ۱۲ ماه تحصیلی را تعطیل کردیم که در دنیا بیشترین میزان تعطیلی و محرومیت دانش آموزان از تحصیل حضوری در دنیاست.
وی افزود: امروز در بحث بازگشایی مدارس آنچه اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد آنکه مدرسه را به‌گونه‌ای آماده کنیم که امنیت جانی دانش آموزان به خطر نیافتد.
تعطیلی مدارس راحت‌ترین راه‌حل بود نه بهترین
وی با بیان اینکه تعطیلی مدارس در شرایط کرونایی راحت‌ترین تصمیم و راه‌حل بود اما بهترین نبود، افزود: در واقع بهترین راه آن بود که مدارس را مجهز کنیم و امنیت بهداشتی مدارس را افزایش می‌دادیم تا دانش‌آموزان طبق پروتکل‌های بهداشتی از فرصت‌های حضوری هم بهره‌مند می‌شدند. اما این تجهیز از عهده وزارت آموزش‌وپرورش کنونی به تنهایی برنمی‌آید.
وی گفت: در این راستا باید نخست زیرساخت مدرسه به‌گونه‌ای فراهم شود که بتوان شاخص‌های امنیت جانی و سلامت دانش آموزان را حفظ کرد چنانکه فاصله‌گذاری مناسب، ایجاد پوشش‌های مناسب بین دانش‌آموزان در فضای کلاس، برگزاری کلاس‌ها در فضاهای بزرگ، تامین امکانات بهداشتی مثل ماسک و الکل و تهویه مناسب و غیره همه از جمله الزامات اولیه است.
وی تصریح کرد: موضوع آماده‌سازی مدارس برای حضور دانش‌آموزان نیازمند یک اهتمام و عزم ملی و در واقع امری مشارکتی است. باید همه قوا، دستگاه‌ها و نهادها به موضوع تجهیز و آماده‌سازی مدارس ورود کنند زیرا مدرسه یک نهاد ملی است و این تعطیلی مدرسه و تحصیلات پیامدهای زیادی در آینده برای کل کشور و جامعه دارد.
وی با تاکید بر عزم همگانی و ورود مجلس شورای اسلامی، قوای مجریه و قضاییه به موضوع تجهیز مدارس برای این شرایط گفت: باید از مشارکت خانواده‌ها، شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و سایر بخش‌های مردمی و سازمانی و غیره بدین منظور بهره گرفت و این موضوعی نیست که گفته شود فقط وزارت آموزش‌وپرورش با امکانات محدود خود انجام دهند، اینرسی حاصل از سکون آموزشی در دو سال گذشته آن‌چنان است که انرژی جنبشی در حد ملی نیاز دارد.
وی ادامه داد: عوارضی که تداوم تعطیلی‌ها و آموزش‌های مجازی به شیوه کنونی روی دانش‌آموزان دارد کم نیست، چنانکه در کنار همه مسائل آموزشی برای این جمعیت، مشکلات جسمی، روانی و اجتماعی تا تاثیر بر خانواده و غیره را نیز در پی دارد وبسیاری از آثار و پیامدهای این مسائل همراه این نسل تداوم خواهد یافت.
عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش با بیان اینکه این مساله ملی است و رئیس‌جمهوری باید به صورت جدی و خاص به آن توجه کند، افزود: اگر بتوانیم با استانداردهای بالا، آموزش ترکیبی را فعال کنیم جلوی بسیاری از پیامدهای اشاره شده گرفته می‌شود.
حسنی افزود: آموزش حضوری بویژه برای دانش‌آموزان سطوح اول، دوم و سوم دبستان که آموزش‌های پایه‌ای را دریافت می کنند، بسیار ضروری است اما متاسفانه در این مدت، این گروه از دانش‌آموزان از این آموزش‌ها محروم ماندند و دچار ضعف جدی شدند که در صورت تداوم تعطیلی مدارس این ضعف‌های اساسی در سایر مراحل تداوم می‌یابد و می‌تواند چون بهمنی که به مرور بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود بر بخش‌های مختلف جامعه اثرات نامطلوب زیادی داشته باشد.
ایجاد نکردن آمادگی‌های ذهنی و رفتاری در دانش‌آموزان
وی بعد از آماده سازی مدارس، مساله مهمتر و اولویت‌دار را ایجاد آمادگی های ذهنی، رفتاری و اخلاقی در دانش آموزان دانست تا بتوانند زندگی در مدرسه را در شرایط کرونایی که زمان پایان آن معلوم نیست، بیاموزند و بدانند چگونه در این وضعیت رفتار کنند.
حسنی گفت: سال گذشته فرصت زیادی فراهم بود و باید به معلمان تکلیف می‌شد که بخشی از آموزش‌های خود را در فضای مجازی بر این موضوع متمرکز کنند و به دانش آموزان مهارت زندگی و فعالیت در فضای کرونایی را بیاموزند اما متاسفانه اینگونه نشد و از این حوزه محوری غافل شدیم.
وی با بیان اینکه بخشی از الزامات بازگشایی مدارس به واکنش مدرسه و نحوه آماده سازی دانش آموزان برای یک زندگی با کیفیت در دوران کرونایی برمی‌گردد، افزود: در شرایط حاد امروزی که طبق گفته متخصصان جهان، سال‌های آینده را باید همچنان با کرونا زندگی کنیم این موضوع اهمیت ویژه‌ای می‌یابد.
این کارشناس باسابقه آموزش ادامه داد: از این‌رو آماده کردن دانش‌آموزان برای زندگی با کرونا نیازمند مهارت‌هایی مانند "خود مراقبتی" و "دیگر مراقبتی" است اما آنچه مشهود است اینکه، تلاش‌های نهادهای مختلف مانند صداوسیما و رسانه‌ها در این رابطه تا کنون کافی نبوده زیرا برنامه‌ریزی‌شده نیست.
وی افزود: حساسیت زندگی با کرونا به‌گونه‌ای است که نیازمند مداخلات آموزشی برنامه‌ریزی‌شده بوده؛ بنابراین باید مدرسه روی ایجاد آمادگی در دانش‌آموزان برای زندگی با کرونا کار کند و وزارت آموزش‌وپرورش باید بخشی از فرصت‌های آموزشی حضوری را بر این امر متمرکز کند تا دانش آموزان هر دو وجه خود مراقبتی و دیگر مراقبتی در قبال کرونا را بیاموزند.
حسنی افزود: خود مراقبتی وجه بهداشت فردی است اما دیگر مراقبتی از طریق ایجاد احساس مسئولیت در قبال دیگران ایجاد می شود که در این شرایط کرونایی خیلی ضروری است.
وی ادامه داد: در بحث بازگشایی مدارس ۱۴ میلیون انسان محور است و در این شرایط که هنوز موضوع واکسیناسیون آن با برخی مباحث همراه است، خودمراقبتی و دیگر مراقبتی بسیار مهم است و باید روی آموزش مهارت‌های لازم و احساس مسئولیت نسبت به سلامت خود و دیگران در مدرسه آموزش و تقویت شود.
وی گفت: در این راستا باید بسته‌های آموزشی تولید کرد و معلمان روی این موضوع متمرکز شوند که آموزش‌های ضروری مقابله با کرونا نسبت به سایر آموزش‌ها اولویت و تقدم زمانی دارد.
وی بابیان اینکه در بحث بازگشایی مدارس بحث از سلامت و تربیت ۱۴ میلیون انسان است، افزود: در این شرایط که موضوع واکسیناسیون دانش‌آموزان با برخی مباحث همراه است، آموزش مهارت‌های "خود مراقبتی" و"دیگر مراقبتی" بسیار مهم است.
وی ادامه داد: در این راستا باید بسته‌های آموزشی تولید کرد و معلمان روی این موضوع اهتمام کنند. به‌طورکلی باید آموزش‌های لازم برای آمادگی زندگی با کرونا نسبت به سایر آموزش‌ها اولویت پیدا کند تا در کنار سایر آموزش‌ها یا مقدم بر آنها انجام شود.
وی بابیان اینکه در این مدت اگر آموزشی هم در رسانه‌ها و غیره ارائه‌شده پراکنده بوده و ممکن است خیلی بر جامعه هدف اثرگذار نبوده باشد، گفت: در واقع وقتی ۱۴ میلیون جمعیت ما مستقیم تحت این آموزش‌ها قرار گیرند، به‌طور قطع بر خانواده‌ها هم اثر مستقیم دارند و می‌توانند منجر به تسری این آموزش‌ها به خانواده و جامعه شوند.
حسنی در عین حال تصریح کرد: اگر بتوانیم یک بسته آموزشی ناظر به آموزش سبک زندگی با کرونا در مدرسه را تولید کنیم که ناظر به همان دو مهارت مهم یعنی مسئولیت‌پذیری نسبت به سلامت خود و دیگران و از ضرورت‌های ملی امروز جامعه ماست، می‌توانیم میزان ریسک و دغدغه‌ها را در آموزش مجازی تا حد زیادی کاهش دهیم. همچنین باید سریعتر نسبت به تولید این بسته آموزشی اقدام شده و در دستور کار همه معلمان و همه پایه ها قرار گیرد.
وی ادامه داد: اگر مدیریت کرونا برای دولت اولویت ویژه داشته باشد بهترین اقدام در مدیریت این وضعیت، تمرکز بر بازگشایی مناسب مدرسه و آموزش دانش‌آموزان است زیرا به نظر اقتصاددانان بالاترین بازدهی‌ها مربوط به آموزش نیروی انسانی بوده و ماهیت هر نوع تعلیم و تربیت در تعامل رودرو و حضوری است.
نظر شما