به گزارش ایرناپلاس، نخستین‌بار چند روز پیش خبرگزاری ایسنا از زبان «یسنا خوشفکر» این خبر را منتشر کرد. این فعال فرهنگی، خواننده، پژوهشگر و مدرس آواز که سابقه انتشار چند آلبوم را هم در کارنامه دارد با ارائه مدارکی دال بر تصویب این نامگذاری در مراجع رسمی و قانونی خبر را رسانه‌ای کرد.
به هر حال چه این اتفاق به نام ارموی رقم بخورد و چه حتی روز و شخص دیگری در نهایت صاحب این عنوان نمادین اما مهم برای موسیقی و اهالی آن شود سخنان یسنا خوشفکر به عنوان فردی که در این سال‌ها دغدغه این نامگذاری را داشته می‌تواند حامل بخشی از آنچه در این زمینه در فضای موسیقی ایرانی گذشته است باشد.
ایرناپلاس: همه ما تا اندازه‌ای به نسبت نزدیکی و دوری‌مان به فضای موسیقی از موضوع اختصاص دادن و نامگذاری روز ملی موسیقی باخبریم اما شما از هر جا که صلاح می‌دانید شروع کنید.
یسنا خوشفکر: سال گذشته اخباری درخصوص پیشنهاد روز ملی موسیقی مطرح شد که به نظر می‌آمد بسیار شتابزده و هیجانی بود. با توجه به اینکه سالهاست در عرصه موسیقی و همچنین میراث فرهنگی فعالیت دارم و موسیقی نیز یک میراث معنوی است، معتقد بوده و هستم که شخصیت‌های معاصر موسیقی در یکصد سال گذشته از آهنگسازانی مانند روح‌الله خالقی گرفته تا نوازندگانی مانند حسن کسایی یا خوانندگان صاحب شیوه و اثرگذار مانند غلامحسین بنان ... در عرصه تخصصی خود خدمات بزرگی به موسیقی ایران داشته‌اند و خوشبختانه مردم با آثار این بزرگان زندگی کرده و شناخت کافی از هنر آنها دارند.
از سوی دیگر انتخاب هر یک از این بزرگان بی‌گمان سبب بروز اختلاف بین اهل موسیقی خواهد شد، بنابراین بهتر است این روز به نام یکی از موسیقیدانان تاریخ گذشته نامگذاری شود.
ایرناپلاس: کنش‌ها و واکنش‌های احتمالی شما به عنوان یک بانوی فعال این عرصه چه بود؟
خوشفکر: ما به اتفاق چند تن از فعالان میراث تصمیم گرفتیم تا به موضوع ورود کنیم و روز موسیقی را به نام فارابی خنیاگر و فیلسوف پرآوازه به ثبت برسانیم. بنابراین نامه‌ای تهیه و با امضای ۳۰ تن از استادان و افراد شناخته شده موسیقی به امضا رساندیم.
یک نامه هم از طرف بنیاد ایران‌شناسی نیشابور ارسال کردیم که در آن نامه استاد فریدون جنیدی _ ایران‌شناس، زبان‌شناس و شاهنامه پژوه معاصر _ درخواست کردند این روز به نام «روز نوای خوش» که ترجمۀ «هو نیاک» به زبان پهلوی است و البته به نام فارابی، در تقویم درج شود. پس از پیگری‌هایی که انجام شد، به دلیل اینکه روز حکمت و فلسفه به نام فارابی است نپذیرفتند اما با گزینۀ دیگر که «صفی‌الدین ارموی» بود موافقت شد.
ایرناپلاس: صفی‌الدین ارموی شاید به اندازه فارابی شناخته‌شده نباشد.
خوشفکر: صفی‌الدین ارموی متولد ارومیه و درگذشته در اصفهان، یکی از بزرگترین و تاثیرگذارترین و شوربختانه برای مردم ایران یکی از گمنام‌ترین و ناشناخته‌ترین مفاخر ملی است. کاری که «صفی‌الدین» در موسیقی انجام داد بسیار ارزشمند است و در این مصاحبه نمی‌توان به همه زوایای آن پرداخت اما کوتاه و گزیده اینکه؛ او با منابعی که در اختیار داشت و بهره‌گیری از آثار گذشتگان مانند اسحاق موصلی و فارابی و تکمیل نظرهای آنها و تدوین مبانی نظری موسیقی ایران و ثبت آن در دو اثر ماندگار «ادوار» و «رسالۀ شرفیه» توانست میراث گذشته را به دست آیندگان برساند. او بر موسیقیدانان پس از خود مانند عبدالقادر مراغی از شارحان کتاب«ادوار»، بسیار تاثیرگذار بود.
در سراسر ایران فرهنگی که مانند جغرافیای ایران هرگز مرزهای آن با هیچ مرزبندی سیاسی تغییر نمی‌کند، بزرگان علم و ادب ایران نزد مردم این حوزۀ تمدنی، شناخته‌شده هستند. در موسیقی نیز فارابی و عبدالقادر مراغی را می‌شناسند اما نسبت به پدیده موسیقی ایران و جهان یعنی صفی‌الدین ارموی شناخت کافی وجود ندارد. فکر می‌کنم پس از ۸۰۰ سال دیگر نوبت صفی‌الدین ارموی است که دیده شود.
بی‌گمان با نامگذاری روز «آواها و نواهای ایرانی» یا همان «روز موسیقی» به نام صفی‌الدین ارموی زمینه‌ای فراهم خواهد شد تا نسل امروز و فردای ایران، بزرگان تاریخ‌ساز سرزمینشان را نیک بشناسند؛ به آنان ارج نهند و در راه آنها گام بردارند.
ایرناپلاس: همین چند روزه در محافل موسیقی و البته بیشتر در فضای مجازی که به سبب بروز همه‌گیری کرونا نقش و اهمیتی دوچندان برای هنرمندان پیدا کرده برخی می‌گویند که «ما صفی‌الدین ارموی را نمی‌شناسیم چرا از افراد مشهور کسی را انتخاب نکردید؟». پاسخ شما به این عزیزان چیست؟
خوشفکر: نخست آنکه جای بسی شوربختی است که صفی‌الدین ارموی را نمی‌شناسیم؛ ناشناخته ماندن ارموی مانند این است که بگوییم پورسینا، بیرونی یا ذکریای رازی را نمی‌شناسیم!
دیگر اینکه ملاک و معیار، شهرت افراد نیست بلکه باید در نظر داشته باشیم این سطحی‌نگری به عمق فرهنگ موسیقی ایران آسیب جدی خواهد زد.
ایرناپلاس: برخی می‌پرسند چرا روز وفات ارموی به نام روز موسیقی برگزیده شد؟ زیرا معمول است که در چنین نام‌گذاری‌هایی که حکم جشن‌گونه را دارد و با فرخندگی توأم است معمولاً زادرور افراد به این نامگذاری پیوسته است و اختصاص می‌یابد.
خوشفکر: باید بگویم روز تولد استاد مشخص نیست. درگذشت او در سال ۶۹۳ هجری قمری رخ داده و براساس آنچه در کتاب «الحوادث الجامعه» نوشته ابن فوطی در دسترس است، سن استاد در هنگام مرگ نزدیک به ۸۰ سال بوده بنابراین تاریخ تولدش سال ۶۱۳ بوده است. البته به نظرم تولد و مرگ مهم نیست؛ مهم این است که روز «آواها و نواها» یا روز موسیقی را به یاد استاد تاریخ‌ساز موسیقی ایران و جهان یعنی «صفی‌الدین ارموی» برگزار کنیم.
نظر شما