در عرصه جامعه‌شناسی سیاسی یکی از مباحث مهم و مطرح، مقوله «سرمایه اجتماعی» است که مهمترین مولفه آن اعتماد مردم به ساختار و اجزاء حاکمیت است.
بر پایه همه رویکردهای نظری، سرمایه اجتماعی دستیابی به اهداف فردی و جمعی را تسهیل می‌کند و ضریب موفقیت را ارتقا می‌دهد، لذا مورد اعتماد بودن و باورپذیری طرح‌ها و وعده‌های طرح شده از سوی مسئولان، نقطه مهمی است که می‌توان از آن به عنوان مولفه‌ای برای بسیج سراسری جامعه بهره گرفت.
هر اقدام دولت می‌تواند سرمایه اجتماعی را دست‌خوش تغییر کند و از آنجا که یکی از کارویژه‌های سرمایه اجتماعی ایجاد همبستگی در جامعه است، ارتقاء آن از الزامات اجتناب ناپذیر در مسیر حل مشکلات و «تولید قدرت» است.
اهمیت سرمایه اجتماعی و توجه به اعتماد مردم چنان است که امام خمینی(ره) فرمودند: «مردم را در صحنه حاضر نگه دارید که آنچه انقلاب و ایران را حفظ کرده حضور مردم در صحنه است. در تمام دنیا مردمی به خوبی مردم ایران پیدا نمی‌شود.»
در همین چارچوب نیز رهبر معظم انقلاب فرمودند: «دشمنان ما بیش از آنچه به منابع طبیعی ما چشم طمع داشته باشند، به منابع انسانی که منابع قدرت ما هستند چشم طمع دارند. آنها می‌دانند اگر این سرمایه‌های اجتماعی از دست یک ملت گرفته شود، اگر یک ملت غیرت ملی، وحدت و همبستگی خود را از دست بدهد، اگر نشاط کار و ابتکار را از دست بدهد، اگر حرکت علمی رو به پیشرفت خود را از دست بدهد، کاملاً در دسترس دشمنان قرار خواهد گرفت. می‌توانند راحت به او زور بگویند. می‌توانند بر او سلطه پیدا کنند. می‌توانند منابع طبیعی و مادی او را هم غارت کنند.»
بر این اساس، یکی از مهمترین ظرفیت‌های قدرت‌ساز برای دولت سیزدهم برای حل مشکلات کشور، برخورداری حداکثری از سرمایه اجتماعی یا همان حضور مردم در عرصه مشارکت فعال و همراهی با برنامه‌های دولت است.
ملت ایران در شرایط سخت کرونایی با حضور بیش از ۴۸ درصدی در انتخابات، ضمن درهم شکستن پروژه تحریم انتخابات، آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی را با بیش از ۱۸ میلیون رای به عنوان رئیس‌جمهوری برگزیدند.
بدون شک این میزان رای و کیفیت آن را می‌توان سرمایه اجتماعی قابل توجه و پشتوانه مهمی برای تحقق اهداف دولت سیزدهم در عرصه داخلی و خارجی دانست.
اکنون رئیس‌جمهوری منتخب یک‌ماه فرصت دارد تا برای اجرای اهداف و برنامه‌هایش، چند اصل اساسی را محقق سازد و علاوه بر تشکیل کابینه، برنامه‌ریزی منسجمی بر اساس اولویت‌ها و چالش‌های کشور و نیز زمینه‌سازی همه‌جانبه برای همراه ساختن مردم با برنامه‌های دولت آینده فراهم کند.
اتخاذ رویکرد همراه با صداقت با مردم و مشارکت دادن آنها در فرآیند حل و رفع مشکلات، جلب اعتماد مردم نسبت به اینکه جهت‌گیری دولت آینده به سمت دوری از حواشی، تمرکز بر تامین منافع ملی پایدار و رفع اولویت‌بندی شده مشکلات است، مهمترین اصل محسوب می‌شود.
دولت آینده باید بر این اساس با تدوین و فعال‌سازی الگوی ارتباطی پویا با مردم، ارتباط فعال و صادقانه داشته باشد تا از این مسیر ظرفیت‌های عظیم اجتماعی در کنار دولت و نه در مقابل آن به ایفای نقش سازنده بپردازند.
در این چارچوب، هواداران دولت هم باید با مقید و متعهد نمودن خود به گفتار و رفتار در چارچوب رویکرد ارتباطی دولت به عنوان گروه‌های پیشرو در مسیر تسهیل برنامه‌های دولت گام بردارند.
مهم اینکه، نباید صاحبان تریبون‌ها به ویژه کسانی که درست یا نادرست، اظهارنظرهایشان به پای دولت جدید نوشته می‌شود با اظهارات غیرهماهنگ و شخصی برای دولت ایجاد هزینه کنند و به سرمایه اجتماعی لطمه بزنند.
اظهارنظرهای مختلف هر چند دلسوزانه و مشفقانه، نباید زمینه‌ساز شکل‌گیری ذهنیت‌ها و بعضا انتظاراتی از دولت آینده شود که شاید در کوتاه مدت تحقق آنها امکان‌پذیر نبوده و نیازمند برنامه‌ریزی و اقدام بلندمدت است.
بررسی همه جوانب نشان می‌دهد که اصلی‌ترین اولویت‌های کشور به طور عمده در سه حوزه اقتصادی، سلامت (واکسیناسیون) و مباحث منطقه‌ای و برجام بروز و ظهور یافته است.
این مساله انکارناپذیر است که رفع مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم، چگونگی تامین سلامت همگانی در شرایط کرونایی با محوریت واکسیناسیون و نیز تامین منافع ملی در حوزه سیاست خارجی، اموری مهم و قابل توجه هستند و به طور قطع بخش مهمی از مشغولیت‌های اصلی دولت آینده را به خود اختصاص خواهند داد.
بر این اساس به نظر می‌رسد در شرایط کنونی جا دارد همگان به جای بیان مواضعی که می‌تواند موجب هزینه‌تراشی غیراصولی برای دولت آینده شود، زمینه را برای ایجاد فضایی آرام برای رئیس‌جمهوری منتخب فراهم آورند تا در این فضا بتواند سه اصل «چینش کابینه کارآمد»، «برنامه‌ریزی منسجم بر اساس اولویت‌های کشور» و «زمینه‌سازی برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های عظیم مردمی» جهت حل مشکلات را به بهترین شکل ممکن محقق سازد.
چنین شرایطی در کنار حفظ و ارتقای سرمایه اجتماعی دولت سیزدهم می‌تواند به روند سرعت بخشیدن به روند حل مشکلات کشور با تکیه بر داشته‌های درونی، موجب تولید قدرت در عرصه داخلی، منطقه‌ای و جهانی در برابر تهدیدها و بهره‌گیری حداکثری از فرصت‌های پیشِ رو برای عبور از شرایط سخت کنونی شود.
منبع: نور نیوز
نظر شما