تفاوت های انتخابات ۱۴۰۰ با ادوار پیشین چیست؟

کرونا، از تمدید بامدادی تا صندوق‌های سیار

انتخابات مجلس یازدهم در اسفند ۹۸، درست دو روز بعد از اعلام ورود بیماری کرونا به ایران برگزار شد؛ با این حال مردم ایران در آن دوره درکی از کرونا نداشتند. در این فاصله، کرونا بیش از ۸۰ هزار ایرانی را به کام مرگ کشانده و صدها هزار تن از هموطنان،  از آن روز تا انتخابات ۱۴۰۰ این بیماری را تجربه کرده اند و شاید بتوان از جهتی، این انتخابات را اولین انتخابات برگزارشده در شرایط کرونایی به حساب آورد.

همین موضوع باعث تغییراتی در این دوره از انتخابات شد؛ بر خلاف همیشه که رای گیری از ساعت ۸ صبح آغاز می شد و حداکثر تا ساعت ۲۳ یا ۲۴ ادامه می یافت، این بار ۷ صبح ۲۸ خرداد آغاز اخذ رای اعلام شد و حتی تا ۲ بامداد ۲۸ خرداد ادامه یافت. حتی با وجود آن که قانون، برگزاری انتخابات در یک روز را اعلام کرده، دو ساعت تداوم انتخابات در روز بعد، برای اولین بار انجام شد.

همچنین به گفته حریرچی معاون وزارت بهداشت، بیش از ١٠ هزار شعبه برای رأی گیری برای کاهش تراکم اضافه شد و در شعبه‌ها ناظران بهداشتی حضور یافتند و فاصله گذاری اجتماعی در آنها رعایت شده تا مردم با اطمینان از رعایت اصول بهداشتی در ساعات اولیه به شعب رأی گیری مراجعه کنند.

همچنین شعب سیار بابت کرونا به شدت افزایش یافت و تنها در تهران،  ۲۴۰ شعبه سیار اخذ رأی برای دریافت رأی بیماران کرونایی و دیگر بیماران تعبیه شد تا از این بیماران در مراکز درمانی، توسط شعب سیار اخذ رأی شود. به گفته وزیر کشور، علاوه بر راه اندازی اپلیکیشن «شعبه یاب» برای این که هر کس بتواند به خلوت‌ترین و نزدیک‌ترین شعبه مراجعه کند، برای کسانی هم که در قرنطینه هستند صندوق‌های سیار گذاشته شد تا داخل شعبه‌ها نیایند.

پیچ احراز صلاحیت‌ها

یکی از مواردی که اولین بار در انتخابات ریاست جمهوری این دوره رخ داد، قرار دادن شرایط برای کاندیداها با مصوبه شورای نگهبان بود که تلاش می کرد با برشمردن مشخصات رجال سیاسی مدیر و مدبر، از تعداد ثبت نام کنندگان برای کاندیداتوری بکاهد. نکته بعد هم عدم احراز صلاحیت چهره های مطرح، از معاون اول رئیس جمهور تا علی لاریجانی بود که برای اولین بار هم نقد عضو شورای نگهبان را به دنبال داشت و هم به موضعگیری رهبر معظم انقلاب برای جبران ظلم در جریان احراز صلاحیت ها انجامید.

آمارهایی متفاوت

گرچه مشارکت ۴۸.۸ درصدی در انتخابات ۲۸ خرداد مانع تحقق هدف گروه‌های برانداز و تحریمگران انتخابات شد، اما دلایل مختلف از نارضایتی مردم و کرونا تا فقدان چهره های اصلی میانه رو و اصلاح‌طلب، باعث شد کمترین میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری در این انتخابات رقم بخورد. پیش از این کمترین مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری، سال ۷۲ و در دوره دوم ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی با شرکت ۵۰.۷ درصد رقم خورده بود. در آن انتخابات رئیس جمهور منتخب ۳۱.۹ درصد رای واجدین شرایط را کسب کرده بود و این بار ۲۹.۷% رای واجدان شرایط کسب شد.

آقای رئیسی در این انتخابات ۱۷.۹۲۶.۳۴۵  رای آورد که نسبت به رای ۴ سال قبل خود (۱۵۷۸۶۴۴۹) بیش از دو میلیون (۲۱۳۹۸۹۶) رای اضافه شده و البته او تا کنون تنها فردی است که بعد از یک دوره باخت، در شرایط جدید به پیروزی می رسد.

همچنین در این انتخابات، شاید برای اولین بار در برخی حوزه ها نظیر تهران، ۴ انتخابات ریاست جمهوری، شوراها، مجلس و خبرگان همزمان برگزار می شد و رای دهندگان ۴ صندوق را در جلوی خود داشتند.