به گزارش ایرناپلاس، ادامه‌دار بودن همه‌گیری کرونا و سخت‌تر شدن شرایط، وضعیت موزه‌ها را نیز آشفته کرد و درآمد موزه‌هایی که برای مدت طولانی بازدیدکننده نداشتند، کاهش یافت تا جایی که محمدرضا کارگر مدیرکل امور موزه‌های کشور خبر از کاهش ۹۰ درصدی درآمد موزه‌ها داد و گفت: حدود ۶ ماه است که به دلیل شیوع ویروس کرونا و قرمز شدن وضعیت شهرها و استان‌های مختلف با تعطیلی موزه‌ها روبه‌رو هستیم. در این شرایط اگر موارد اضطراری پیش بیاید دچار مشکل می‌شویم، اما به طور قطع استانداردهایمان در حوزه مرمت و نگهداری کاهش پیدا نمی‌کند. با وجود اینکه برنامه‌های زیادی برای ارتقا فعالیت داشتیم امکان ادامه آنها را پیدا نخواهیم کرد.
کارگر در حالی از توقف برنامه‌ها برای ارتقای فعالیت موزه‌ها سخن گفت که پیش از آن علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با اشاره به ضرورت کمک سازمان برنامه‌وبودجه گفته بود: درآمد ۷۰ میلیارد تومانی فروش بلیت موزه‌ها به سه میلیارد تومان رسیده است و اگر این وضعیت سال آینده تکرار شود، نگران نگهداشت و مرمت این بناهای تاریخی خواهیم بود.
به گفته مونسان، دولت اعتباری را در این ردیف به موزه‌ها اختصاص داده که اگر به زودی تزریق شود می‌تواند بخشی از خسارات را جبران کند.
موزه‌ها متعلق به مردم است
موزه‌ها در دورانی که تجمع افراد می‌تواند برای سلامت خطرناک باشد، مجبور به تعطیلی هستند، پس چگونه باید اداره شوند و از چه راهی می‌توانند پاسخگوی هزینه‌های جاری نگهداری و مرمت باشند؟
مهدی حجت معمار و بنیان‌گذار سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ایران در این زمینه به خبرنگار ایرناپلاس گفت: وقتی مجموعه‌ای فعالیت‌های فرهنگی را از مردم جدا کرده و فقط به دستگاه حاکمه تعلق پیدا می‌کند، به طور طبیعی باید دستگاه حاکمه، متوجه مواقعی که گرفتار کمبود منابع می‌شود، باشد. این در حالی است که اگر مجموعه فعالیت‌های فرهنگی که فعالیت موزه‌ها هم جزئی از آنهاست، وابستگی خود را به مردم شکل دهد و حفظ کند، می‌تواند در شرایط بحران از کمک مردمی استفاده کند.
حجت در توضیح وابستگی مجموعه فرهنگی به مردم، افزود: مردم باید متوجه باشند که موزه‌ها متعلق به آنهاست، ریشه و پایه هویت فرهنگی آنهاست. در این شرایط موزه‌ها برای مردم بسیار عزیز خواهند بود. مردم همانطور که از کودکانشان مراقبت و برای مدرسه‌شان پول پرداخت می‌کنند، برای حفاظت از موزه هم پرداخت خواهند کرد.
موضوع روشنی در جامعه ما وجود دارد؛ مردم و خیّرین میلیاردها تومان برای مدرسه‌سازی صرف می‌کنند زیرا می‌دانند ساختن مدرسه به آینده کشور و کودکانشان کمک می‌کند. هر وقت توانستید برای جامعه روشن کنید که وجود موزه‌ها به اندازه مدرسه و بلکه بیش از آن برای جامعه مفید است، خیّرین و آحاد مردم آنقدر پول می‌دهند که نه تنها برای نگهداری و مرمت موزه‌ها کافی، بلکه بیش از نیازها هم خواهد بود.
تنفس میراث فرهنگی از راه توریسم است
به گفته حجت، مشکل کمبود بودجه موزه‌ها بنیادین است زیرا در مدیریت موزه‌ها بیشتر برای مراجعه توریست‌ها برنامه‌ریزی شده است.
او توضیح داد: با فرض برنامه‌ریزی براساس مراجعه توریست‌ها به موزه، در زمان بحرانی مانند همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ که افراد امکان سفر توریستی ندارند، با مشکل مواجه می‌شوند. در صورتی که اگر به مردم بفهمانید که موزه ریشه و موجب بقای هویت شماست و مانند نان شب برای مردم لازم است، مدیریت موزه‌ها به این وضعیت دچار نخواهند شد.
او با یادآوری کمک‌های مردمی برای ساخت مدرسه و بیمارستان، درباره کم اهمیت بودن موزه‌ها برای مردم، اظهار کرد: اهمیت موزه اگر به اندازه بیمارستان و مدرسه نباشد، از آن کمتر نیست. همواره گفته شده که موزه‌ها توسط یک سازمان و وزارتخانه اداره می‌شود و هزینه‌ها را آن وزارتخانه پرداخت می‌کند؛ همچنین سفر توریست‌های خارجی موجب درآمدزایی برای موزه می‌شود. موزه‌ها تبدیل به نمایشگاه‌هایی می‌شوند برای پول درآوردن. نه تنها موزه‌ها بلکه تنفس میراث فرهنگی از راه توریسم است، گویی میراث فرهنگی به درد مردم ایران نمی‌خورد و فقط برای توریست‌هایی است که از خارج کشور به ایران سفر می‌کنند.
آگاهی‌دهی به مردم درباره نیاز موزه‌ها به کمک
موزه‌ها در بسیاری از کشورها با کمک‌های مردمی اداره می‌شود؛ به گفته حجت، در انگلستان همه میراث فرهنگی زیر نظر یک نهاد ملی است و مردم در آن سرمایه گذاری می‌کنند.
او ادامه داد: وقتی موزه زنده شد و تعلق ملی پیدا کرد، رفت‌وآمد در آن بیشتر می‌شود و مردم برای آن ارزش قائل می‌شوند. این در حالی است که در ایران موزه را طوری تعریف نکردیم که مردم نسبت به آن احساس احتیاج کنند، گردشگری را فقط برای توریست و گذراندن اوقات فراغت در نظر می‌گیریم، اما کسی در کرونا برای صرف فراغت به موزه مراجعه نمی‌کند.
حجت با بیان اینکه در همه‌گیری بیماری کووید-۱۹، مردم به هموطنان کمک می‌کنند اما برای موزه کسی کمک نمی‌کند، بیان کرد: تعریفی که تا کنون از موزه انجام شده، تعریف اشتباهی است. میراث فرهنگی مسیر نادرست می‌رود. میراث فرهنگی برای احیای یک ملت است و ربطی به توریست ندارد. ایجاد شغل و توریسم و .. کاه است، گندم نیست! گندم حیثیت و کیفیت زندگی است که از موزه‌ها بیرون می‌آید. زمان زیادی برای این تعریف در اختیار داشتند تا بفهمانند که موزه ریشه فرهنگی مردم است.
نظر شما