به گزارش ایرناپلاس، فعالیت کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا این بخش علاوه بر رفع نیاز پژوهشگران و مردم، نیاز اطلاعاتی نمایندگان مجلس را نیز تامین می‌کند.
در ماه‌های اخیر ریاست کتابخانه مجلس با دستور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی تغییر کرد و حجت‌الاسلام غلامرضا قاسمیان در این جایگاه منصوب شد. اما تغییراتی که ریاست جدید در سیاست‌ها و برنامه‌ها ایجاد کرده و برخی از سخنان او و معاونش درباره چگونگی اداره این کتابخانه، سبب نگرانی و اعتراض پژوهشگران و فعالان این حوزه شده است.
حجت‌الاسلام قاسمیان مدیر حوزه علمیه مشکات است. دغدغه‌های متفاوت و زیاد وی و نیز سیاست‌ها و برنامه‌هایی که انتخاب و اعلام کرده با واکنش جمعی از محققان و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور درباره تغییر سیاست‌های فرهنگی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی همراه شده است.
از جمله مواردی که قاسمیان در نخستین نشست خبری خود درباره این مرکز اعلام کرده، نکوهش سیاست رایج آن مرکز مهم فرهنگی و تاکید بر تغییر سیاست‌های روال گذشته این مرکز است. مهمترین بخش این تغییر رویکرد آن است که باید بر خدمات پارلمانی تمرکز کرد و از تصحیح و تحقیق و عرضۀ علمی نسخه‌های خطی چشم پوشید، زیرا تصحیح و تحقیق متون ربطی به وظایف کتابخانۀ مجلس ندارد.
با توجه به این واکنش‌ها، درباره چگونگی تاثیر تغییر مدیریت‌ها بر روند فعالیت کتابخانه مجلس، ایرناپلاس با غلامرضا فدایی ششمین رئیس کتابخانه مجلس گفت‌وگویی انجام داد.
فدایی از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۷ با مدرک دکترای کتابداری و اطلاع‌رسانی در کتابخانه مجلس شورای اسلامی فعالیت کرد. فدایی همچنین نماینده دوره دوم و سوم مجلس شورای اسلامی از اراک (۱۳۷۱-۱۳۶۳)، عضو کمیسیون فرهنگ، علوم و تحقیقات مجلس (۱۳۶۳-۱۳۶۰) و رئیس کمیسیون آموزش و پرورش مجلس شورای اسلامی (۱۳۶۵-۱۳۶۴) بود.
سیاست‌های اتخاذ شده مدیریت جدید کتابخانه مجلس، چه تاثیری بر ادامه فعالیت این کتابخانه خواهد داشت؟
_ وقتی در کتابخانه مجلس بودم و اساسنامه کتابخانه را نوشتم، هدفم این بود که آنجا محیط علمی غیرسیاسی برای افرادی باشد که به دانش علاقه‌مند هستند، تا بتوانند از مجموعه بسیار بزرگ اطلاعات که در این کتابخانه وجود دارد استفاده کنند. برای همین می‌خواستم این اطلاعات را در اختیار عموم و نمایندگان مجلس بگذارم. این اساسنامه تعیین تکلیف کرده است که چه کسی باید مسئول بوده و چه وظایفی داشته باشد.
طبیعی است که مجموعه‌ای که از نظر تاریخی، علمی و فرهنگی دارای رسالت خاصی است، می‌طلبد که افراد روی این موضوع‌ها کار کنند.
از رئیس جدید و از سیاست‌هایش اطلاع ندارم، اما متاسفم از اینکه هر مسئول سیاست خاصی را دنبال می‌کند. فعالیت در این کتابخانه باید در راستای اهداف اساسنامه، یعنی علمی، فرهنگی و سیاسی باشد. تا بتواند کمکی برای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی نمایندگان مجلس انجام دهد.
فعالیت نباید سلیقه‌ای باشد. به این دلیل لازم است افرادی مسئولیت بپذریند که به وظایف آگاه بوده و علاقه‌مند به آن باشند؛ وقت خود را صرف این کارها کنند. منظورم فقط کتابخانه مجلس نیست زیرا در تدوین اساسنامه کتابخانه مجلس، کتابخانه ملی و بسیاری از کتابخانه‌های بزرگ نقش داشتم و به همه علاقه‌مندم و دوست ندارم اماکن فرهنگی ما محل اعمال سلیقه‌های گوناگون و گاهی متضاد باشد. باید به این مجموعه غنای بیشتری ببخشیم و برای پیش‌برد اهداف فرهنگی و ملی هرچه می‌توانیم کوشش کنیم.
فرد مسئول نمی‌تواند در حاشیه باشد
شما در سال ۱۳۷۵ اساسنامه کتابخانه مجلس را به تصویب رساندید، آیا جایی در اساسنامه اشاره شده، فردی که ریاست این کتابخانه را برعهده می‌گیرد باید شرایط خاص و تخصص‌های علمی و تجربی کافی برای این مسئولیت داشته باشد و بتواند تمام‌وقت در کتابخانه فعالیت کند؟
_ در اساسنامه شرایط انتخاب رئیس کتابخانه بیان شده. هر فردی که مسئول می‌شود باید برای کتابخانه وقت بگذارد. مسئولی که علاقه‌مند به ویژگی‌های تخصصی کتابخانه مجلس است باید همه وقت خود را صرف آنجا کند. افرادی که دارای شغل‌های دیگر هستند، نمی‌توانند کار کنند. قرار نیست کسی که مسئولیت می‌گیرد در حاشیه باشد و مشاورانش مسئولیت را برعهده بگیرند. فرد مسئول باید حضور و نظارت دائمی داشته باشد و دل بسوزاند تا بتواند این مجموعه را اداره کند.
سال‌ها است که برای بهبود وضعیت کتابخانه مجلس از طریق ریاست و مدیران بخش‌های مختلف تلاش می‌شود، تغییر رویکرد و مدیران، چه تاثیری بر روند کار خواهند داشت؟
_ از تصمیم‌های ریاست جدید اطلاعی ندارم، اما می‌توانم بگویم کتابخانه مجلس دارای اسناد، مدارک و کتب ارزشمند قدیمی است. باید ذخایر قدیمی این کتابخانه را پاسداری، تحلیل، تصحیح، بازسازی و از آنها استفاده کنیم. کتابخانه مجلس مانند کتابخانه ملی، کتابخانه آستان قدس رضوی یا کتابخانه‌های بزرگ دیگر حاوی ذخایر قدیمی و جدید است که باید به آنها توجه شود. نباید برخی از قسمت‌هایش مورد غفلت قرار گیرد.
حذف نگاه سیاسی به منابع و ماخذ علمی
چهاردهمین رئیس کتابخانه مجلس در ماه‌های گذشته شروع به کار کرد. برای اینکه تغییر مدیریت‌ها بر کلیت این کتابخانه آسیبی وارد نکند، به نظر شما چه باید کرد؟
_ به نظرم این مساله به رئیسان مجلس، کتابخانه ملی و رئیس‌جمهوری برمی‌گردد که نگاه سیاسی به منابع و ماخذ علمی نداشته باشند. درست است که آنها در مقام سیاست‌گذاری هستند اما باید به این مجموعه با دیدگاه علمی بنگرند؛ افرادی را انتخاب کنند که توجه بیشتری به بخش‌های فرهنگی و علمی دارند و می‌توانند این منابع را بارور کنند.
اگر منابع را جایی انبار کنید، از آنها استفاده نخواهد شد و ارزش آنها پایین می‌آید. اما اگر این منابع به اهلش سپرده شود، با استفاده از آنها، تولیداتی به نتیجه می‌رسد که روزبه‌روز به غنای آنجا می‌افزاید. اگر منابع علمی در اختیار محققان قرار گیرد و راه‌های استفاده از آنها باز شود، به غنای کتابخانه افزوده خواهدشد.
در روند استفاده از منابع، فکر و تحلیل جدید بیرون می‌آید و به تداوم می‌افتد. به هیمن دلیل منابع کتابخانه ارزشمنداست و باید به جریان بیفتد.
این مساله فقط درباره کتابخانه مجلس و ملی مطرح نیست، بلکه در همه کتابخانه‌ها، اگر منابع را دور از دسترس قرار دهند، اطلاعاتش کهنه می‌شود. در حالی که اگر منابع با رعایت ضوابط در اختیار پژوهشگران قرار گیرد، مجموعه به چرخش می‌افتد و پربار و ارزشمند می‌شود. در مرحله بعد، به نواقص منابع پی می‌برند و متوجه می‌شوند چه کتابخانه‌هایی در سطح جهانی وجود دارد که به سبک دیگری فعالیت می‌کنند. سعی می‌کنند نواقص را رفع کرده و روابط با دیگر کتابخانه‌ها را افزایش دهند. این مجموعه اگر افراد محقق و دانشمند را به کار بگیرند، به سخن می‌آید و حرف می‌زند.
اگر مدیر کتابخانه مجلس سیاسی باشد، باید در کتابخانه را بست. اگر مدیریت فرهنگی، دیدگاه بسته‌ای داشته باشد، فعالیت‌های این مجموعه محدود می‌شود و اسناد راکد می‌ماند. لازم است افراد دقیق و فنی و که مشاغل کمتری دارند و می‌توانند برای کتابخانه مجلس وقت بگذارند وارد فعالیت شوند.
نظر شما