صداوسیما توانایی مدیریت سریال‌های خود را ندارد

به گزارش ایرناپلاس، بازیگران، تهیه‌کنندگان و فعالان عرصه سریال‌سازی بارها مخالفت خود را درباره انتقال صدور مجوز نمایش خانگی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به سازمان صداوسیما اعلام کرده‌اند. این در حالی است که اعتراض‌ها شکل و شمایلی گسترده‌تر و رسمی‌تری به خود گرفته است. بیش از ۲۵ صنف سینمایی بیانیه‌ اعتراضی منتشر کردند.
در ادامه این روند انتقادی، علی‌اصغر کاراندیش معاون حقوقی، امور مجلس و استان‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نامه‌ای خطاب به معاون پارلمانی رئیس جمهوری بر مخالفت رسمی این وزارتخانه‌ با طرح ۲۶ نماینده مجلس در مورد نظارت صداوسیما بر شبکه نمایش خانگی و VOD (پخش اینترنتی فیلم) تاکید کرد. این نامه که در ۶ صفحه و ۱۶ بند تدوین شده، تناقض‌ها و تضادهای طرح یادشده را با قوانین مرتبط با شرح وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فهرست کرده است.

اما چرا طرح این اتفاق، اعتراض‌هایی را در این ابعاد با خود به همراه داشته و چرا همه اصناف سینمایی به این نتیجه رسیده‌اند که باید نسبت به این اتفاق دست به اعتراض بزنند؟ برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها با  مهدی سجاده‌چی نویسنده و رییس انجمن صنف فیلمنامه‌نویسان و بابک بهداد از اعضای انجمن صنفی مستندسازان خانه سینما، گفت‌وگو کردیم.
 

نگرانی ما، ممیزی خاص صداوسیماست
مهدی سجاده‌چی درباره دلایلی که منجر به اعتراض صنف فیلمنامه‌نویسان نسبت به انتقال مجوز سریال‌های نمایش خانگی از وزارت ارشاد به سازمان صداوسیما شد، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: در همان ابتدا صنف ما در مقابل این اتفاق بیانیه‌ داد. با توجه به اینکه فیلمنامه‌نویسان همواره طرف اول ماجرا هستند، یعنی ابتدا هم صابون ممیزی در وزارت ارشاد و هم صابون اعمال سلیقه و ممیزی در سازمان صداوسیما به تن فیلمنامه‌نویس می‌خورد؛ پس این موضوع‌ها برای ما اهمیت ذاتی دارد. یعنی موضوع سینمای خانگی به اعضاء و صنف ما مربوط می‌شود.
در این مدت که مجوزها توسط ارشاد صادر می‌شد اتفاقی نبود که نویسندگان کاملا راضی باشند. اما سرانجام یک سازوکاری وجود داشت که نویسنده‌های ما توانسته بودند تا حدودی خود را با این روش تطبیق دهند و از نظر حرفه‌ای و کاری دچار مشکل زیادی نشوند. اما با توجه به شناختی که همه نویسندگان از صداوسیما دارند و اینکه این رسانه شیوه اعمال سلیقه و ممیزی‌اش با وزارت ارشاد بسیار متفاوت است ما جدا نگران هستیم که در صورت انتقال این مجوز به سازمان صداوسیما، نویسنده‌های ما که  در این بخش مشغول به کارند دچار مشکل جدی شوند. این بحثی است که به طور طبیعی ما به عنوان یک صنف باید نظرمان را اعلام می‌کردیم. 

صداوسیما در مدیریت خروجی سریال‌هایش دچار مشکل است
سجاده‌چی در ادامه در خصوص توانایی سازمان صداوسیما در حوزه مدیریت نمایش خانگی نیز گفت: شخصا به عنوان یکی از اعضای کانون فیلمنامه‌نویسان باور نمی‌کنم صداوسیما توانایی انجام این کار را داشته باشد. به این دلیل که این سازمان در مدیریت خروجی سریال‌های خود نیز دچار مشکل جدی است. یعنی خروجی بیشتر سریال‌ها با آن چیزی که قرار است در ابتدا نمایش داده شود متفاوت است؛ به اندازه‌ای که مدیران سعی می‌کنند تا حد امکان مسئولیتش را برعهده نگیرند و با دلایلی چون ما نبودیم، تقصیر فلانی بود و ... سلب مسئولیت کنند. در همین حالت هم سازمان قادر نیست سازوکاری برای سریال‌هایش داشته باشد که صفر تا صدش را بتواند به آن شکلی که می‌خواهد اداره کند. 
به طور قطع اضافه شدن یک مسئولیت جدید کمکی به این دوستان نمی‌کند، بلکه مشکلاتشان را دو چندان می‌کند. محتوا بهانه است و زیاد برایشان اهمیت ندارد. چون صدا و سیما ثابت کرده وقتی به یکی از آثار نمایش خانگی مجوز داده، محتوای اثر با قواعد و سخت‌گیری‌هایی که معمولا این سازمان دارد بسیار فاصله داشته است. 

فضای ایجاد شده توسط وزارت ارشاد گسترده‌تر است
بابک بهداد درباره اعتراض انجمن صنفی مستندسازان به انتقال مجوز نمایش خانگی از وزارت ارشاد به سازمان صداوسیما و دلایل موجود برای طرح این اعتراض به خبرنگار ایرناپلاس گفت: درباره معترض شدن به این اتفاق باید بگویم که تلویزیون برای دادن مجوز، سازوکار خود را دارد و برای گرفتن مجوز باید مسیری طی شود. البته درخصوص اخذ مجوز سینمای داستانی اطلاع زیادی ندارم اما در سینمای مستند به این شکل است که در گروه طرح را مشخص می‌کنند، طرح توسط مدیر گروه یا شورا مصوب می‌شود و بعد آن فیلم تولید می‌شود. اما در آثار داستانی به عقیده من انتقال مجوز از وزارت ارشاد به سازمان صداوسیما مشکلات زیادی برای تصویر و تولید به وجود می‌آورد.
تلویزیون خط قرمزهای خود را دارد و هر موضوعی را کار نمی‌کند. در حالی که فضای ایجاد شده توسط وزارت فرهنگ و ارشاد برای فعالیت هنرمندان و فیلمسازان گسترده‌تر شده و یک اثر راحت‌تر در پروسه تولید و نمایش قرار می‌گیرد. به همین دلیل است که همکاران و فعالان دیگر هم به این موضوع معترض شده‌اند.
تلویزیون سریال‌های خود را دارد و در حوزه‌های مختلف کار می‌کند. وزارت ارشاد هم مجوز خود را دارد و می‌تواند فیلم  و سریال تولید کند و هیچ منافاتی با تلویزیون ندارد. در همه جای دنیا، تلویزیون کار خود را می‌کند، بخش خصوصی هم همین‌طور.

اشتغال و کار فیلمسازان در نمایش خانگی غفلت نشود
«در حال حاضر حدود ۷۰۰ موسسه فرهنگی و سینمایی دارای مجوز از وزارت متبوع وجود دارند که نوع فعالیت یا موضوع فعالیت آنها مستند، انیمیشن، سریال سازی و ... است. در بخش نمایش خانگی حدود ۳ هزار نفر سالانه مشغول به کار هستند و در بخش انیمیشن نیز نزدیک به یک هزار نفر و مستند هم بیش از ۲ هزار نفر شاغل دارد.
جدا سازی این بخش از وزارت ارشاد و واگذاری آن به سازمان صداوسیما، بر زندگی شاغلان و خانوادهشان به طور مستقیم تاثیر دارد و آنها را از حمایت و خدمات این وزارتخانه محروم می‌کند. فربه کردن صداوسیما در حال حاضر با هزاران نفر نیروی انسانی و واگذاری نظارت محتوایی به آن به قیمت متوقف کردن وظایف حاکمیتی دولت، هزینه‌ای سنگین را برای حاکمیت ایجاد خواهد کرد که به طور قطع مغایر با مصالح و منافع ملی در شرایط کنونی کشور است.»

این مطالب، بخشی از نامه کاراندیش به معاون پارلمانی رییس جمهوری است که در آن اشتغال‌سازی‌هایی که نمایش خانگی در این سال‌ها داشته را یادآوری می‌کند که بهداد در این‌باره افزود: به اعتقاد من دو دلیل اصلی وجود دارد که صنف‌های مختلف به این موضوع معترض شده‌اند؛ یکی صدور مجوز، ساخت و ممیزی‌هایی که در تلویزیون وجود دارد و دوم، مساله اشتغال و کار فیلمسازان در نمایش خانگی  است.
بسیاری از موسسه‌ها و دفترهای تولید فیلم هستند که وقتی پروانه ساخت از ارشاد می‌گیرند و درگیر تولید می‌شوند، از هر جا که بتوانند سرمایه جذب می‌کنند. چون سینما  صنعت و هنر است. هزینه دارد و از شرکت‌های مختلف تا وزارت‌خانه‌های مختلف هر کسی که به نفعش باشد، سرمایه‌گذاری می‌کند و فیلم تولید می‌شود.

به گفته بهداد، بحث بر سر این است که وقتی حرف از هنر مستقل می‌زنیم نباید تولیداتمان را محدود کنیم. آثار نمایش خانگی زیر نظر وزارت ارشاد تولید می‌شوند و فیلمنامه‌هایشان هم زیر نظر شورایی که در وزارت ارشاد وجود دارد نظارت می‌شود. اما اگر قرار باشد بانی و باعث همه اتفاقات هنری، تلویزیون باشد این امر امکان‌پذیر نیست.
در حال حاضر حوزه هنری فیلم تولید می‌کند، یعنی یک شورا و پروانه ساخت دارد و به عقیده من اتفاق خوبی است چون سبب می‌شود فیلم‌هایی با دیدگاه‌ها و نگاه‌های مختلف تولید شود.

این عضو انجمن صنفی مستندسازان خانه سینما معتقد است: بحث دیگر، بحث اشتغال و امنیت شغلی است. به یاد دارم زمانی که شبکه نمایش خانگی در کشور به وجود آمد اتفاقی خاص تلقی می‌شد که مردم DVD می‌خریدند و در خانه فیلم نگاه می‌کردند. جالب است که بعد از گذشت این همه سال و آزمون و خطاهایی که دوستان فیلمساز در این حوزه  انجام دادند تازه ذائقه مخاطب را به دست آورده‌ و مخاطب را جذب کرده‌اند و می‌دانند که باید چگونه عمل کنند که به یکباره سازمان صداوسیما می‌آید و می‌گوید همه این فعالیت ها باید تحت مدیریت من قرار گیرد. 

باید دید مخاطبان یک جامعه به چه سمتی می‌روند
کارگردان فیلم مستند «بهارستان خانه ملت» با اعلام اینکه «فراموش نکنیم تلویزیون در حال از دست دادن مخاطبان خود است» درباره توجه به مخاطبان چنین گفت: قوانین وقتی وضع می‌شوند، آزمون و خطا داخلشان وجود دارد و این باید اصلاح شود و به تدریج مسیر درست را پیدا کند. اگر ما  قانونی داریم که طبق آن در سال ۶۰ گفته شده که به طور مثال تولیدات تصویری باید زیر نظر صداوسیما باشد، این را به راحتی می‌توانند عوض کنند و دوباره از نظر حقوقی یک کمیته‌ای بررسی تشکیل و برای بار دیگر بازنگری کنند و ببیند که چه چیزی به نفع مردم است.
من در شبکه مستند کار می‌کنم. خوشبختانه این شبکه همیشه طرفدار خود را داشته؛ دلیلش این است که این شبکه مدیرانش همراه مستندسازان هستند. این موضوع بسیار مهمی است. در واقع باید دید که مخاطبان یک جامعه به چه سمتی می‌روند و نباید آنها را محدود کنند. به عقیده من وقتی نمایش خانگی زیر نظر صداوسیما برود محدودیت‌هایی ایجاد می‌شود که در نتیجه آن، همکاران فیلمساز در فضای بسته‌تر فعالیت خواهند کرد.