به گزارش ایرناپلاس، اکنون خوب یاد گرفته‌اند که چگونه از امکانات الکترونیکی و دیجیتالی برای رونق فضای فرهنگ و هنر استفاده کنند. «سامانه نقد کتاب» نیز در حال راه‌اندازی است و خانه کتاب و ادبیات ایران آن را رونمایی می‌کند. ایوب دهقانکار مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران ضمن اعلام این خبر، وضعیت نابسامان بازار کاغذ را یادآور شده و بر لزوم توجه بیشتر به فضای مجازی و نشر الکترونیک تاکید کرد.
پیش از این نقدهای کتاب در روزنامه‌ها و مجلات منتشر می‌شد اما با تغییر شرایط اجتماعی، مورد نقد قرار گرفتن کتاب‌ها کمتر اتفاق می‌افتد و کتابسازی و ترجمه‌های سطحی گسترش یافته است. نقد کتاب محدود به جلسه‌های نقد با حضور چند مهمان شده بود، و بعد از شیوع کرونا همان جلسه‌های محدود نیز تعطیل شدند. اما آیا این سامانه می‌تواند جان تازه‌ای برای نشر ایران باشد؟
آزاده نظربلند، معاون کتاب و فرهنگ موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در توضیح چگونگی فعالیت این سامانه به ایرناپلاس گفت: در حال حاضر فقط ظرف این سامانه تهیه شده و مهم مظروف است که باید درباره آن تحقیق و بررسی شود تا بتواند اساسی پیش رود.
از مشورت صاحب‌نظران استفاده می‌شود
معاون کتاب و فرهنگ موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، هدف از تاسیس سامانه نقد کتاب را ایجاد فضایی برای تعامل بیشتر و نقد و بررسی در حوزه کتاب بیان کرد. با فعالیت سامانه نقد کتاب، کتاب‌هایی که در حوزه‌های مختلف منتشر می‌شود، توسط اهل فن و اساتید دانشگاهی مورد نقد و بررسی قرار خواهند گرفت. خانه کتاب و ادبیات ایرن بستری برای این نقدها فراهم می‌کند.
نظربلند با بیان اینکه نقد، معیار و محک برای کتاب‌های منتشر شده است، توضیح داد: این روند می‌تواند به چرخه تولید کتاب کمک کند زیرا نقد یک معیار و محکی برای کتاب‌های منتشر شده است. وقتی نقد کتاب رواج یابد، می‌توان با آن کتاب‌های اصیل را تشخیص داد. اینکه چه راهی را پیش بگیریم و روی چه موضوع‌هایی تمرکز کنیم، در حال بررسی است تا روی رشته‌هایی که در جامعه نیاز به تمرکز بیشتر دارند، متمرکز شویم. برای ایجاد شرایط مناسب، خانه کتاب و ادبیات ایران در نظر دارد، با اساتید و اهل فن مشورت کند تا با کمک آنها این اتفاق در صنعت نشر شکل بگیرد.
همه فعالیت‌های فرهنگی نیاز به حمایت دارند
جریان نقد در جامعه ادبی می‌تواند از چند وجه تاثیرگذار باشد، نخست اینکه نویسندگان می‌دانند کتابشان توسط افرادی دقیق و تیزبین مورد بررسی قرار خواهد گرفت، پس پیش از انتشار کتاب، درباره آنچه منتشر خواهد شد، بیشتر دقت می‌کنند. همچنین کتاب‌هایی با ترجمه‌های سطحی حتی ترجمه‌هایی که از اینترنت، کمک گرفته است، کمتر دیده خواهند شد، کتابسازی کمتر شده و به نوعی همه مسئول عملکر خود خواهندبود.
محمد حسینی، نویسنده و از مدیران کتابفروشی چهل کلاغ، با تاکید بر اینکه همه فعالیت‌های فرهنگی در ایران، نیازمند حمایت است به ایرناپلاس گفت: در بیشتر کشورها، کارفرمایان و صاحبان سرمایه می‌توانند از حرکت فرهنگی حمایت کنند، در صورتی که این کار صادقانه و برای حفظ منافع ملی انجام شود، فرد را از پرداخت مالیات معاف خواهند کرد. این در صورتی است که در کشور ما چنین روندی شکل نگرفته است و حتی برای عکس آن تلاش می‌شود.
به گفته حسینی، وجود بازخورد در جامعه، و ارائه نظرهای درست، سالم و صادقانه در هر جامعه ضروری و موجب پیشرفت آن جامعه است.
او ادامه داد: در کشور ما ثبات اقتصادی وجود ندارد و نمی‌توان از افرادی توقع داشت، نقد بنویسند در حالی که هیچ درآمدی برای آن در نظر گرفته نشده است. نویسندگان در روزنامه و مجله با مشکلات متفاوتی مواجه هستند و نمی‌توانند نقد کنند.
او با یادآوری عملکرد سابق مجموعه‌هایی که تلاش‌هایی برای نقد صادقانه داشتند اما نتوانستند چنین فعالیتی در زمان طولانی داشته باشند، بیان کرد: ممکن است افرادی هم باشند که در این سامانه اقداماتی برای سود شخصی خود انجام دهند، پس باید سازوکاری برای جلوگیری از این اتفاق در نظر گرفته شود، اما در کل موافق هستم، وجود بازخورد در جامعه ادبی خوب است و هر نوع حمایت فرهنگی کار درستی است و امیدوارم این دوستان بتوانند از عهده کار برآیند.
همه چیز در سایه امنیت اتفاق می‌افتد
حسینی با تاکید به وجود امنیت و آزادی برای شکل‌گیری نقد صادقانه در جامعه ادبی، توضیح داد: همه چیز در سایه امنیت وآزادی اتفاق می‌افتد، امنیت اجتماعی، شغلی و اقتصادی، همه ضروری است. خارج از امنیت، اتفاقی نخواهد افتاد، در نبود امنیت می‌توان تئاتر آن را بازی کرد اما اصل نیست.
او با یادآوری سال‌هایی که در ایران تعداد بیشتری روزنامه منتشر می‌شد و خوانندگانی دائمی داشت، گفت: بعضی روزها ۶ یا هفت روزنامه می‌خریدم و همه را می‌خواندم. مردم تا چند سال پیش، دوست داشتند مطالعه کنند. روزنامه‌ها توان مالی داشتند و می‌توانستند از خبرنگار خود حمایت کنند. در همه روزنامه‌ها صفحه‌ای به کتاب اختصاص داده شده بود.
نقد همیشه خوب است و تاسیس سامانه نقد کتاب، می‌تواند از اتفاق‌های مثبت در شرایط رکود بازار نشر و همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ باشد اما باید برای جلوگیری از انحراف از اهداف و سوءاستفاده شخصی، پیشگیری‌های لازم انجام شود. همچنین لازم است شرایط اجتماعی برای رونق نقد کتاب شکل بگیرد تا افرادی حاضر به صرف زمان و تخصص خود برای ارائه نقدهای صادقانه باشند.
نظر شما