به گزارش ایرناپلاس، براساس ماده واحده این سند ابلاغی، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی موظف است سیاست‌های فرهنگی در شرایط بحران‌های طببعی را باهدف هم‌افزایی نظام مدیریت فرهنگی کشور تدوین و به ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور ارائه کند.
اجرای این مصوبه منوط به رعایت الزامات متناظر اعم از عدم اختصاص منابع مالی و تشکیلاتی جدید و مغایرت نداشتن با مقررات لازم‌الاجراست.
محمد آقاسی دبیر ستاد فرهنگ شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره ماده واحده «فرآیند و مرجع تدوین سیاست‌های فرهنگی در شرایط بحران‌های طبیعی» به ایرناپلاس توضیح داد: این سیاست‌های فرهنگی ناظر بر این است که در دوره بحران چگونه عکس‌العمل داشته باشیم. بحران در اینجا به معنی بحران‌های طبیعی در نظر گرفته شده است. برای نمونه در بحران سیل، مردم، هلال احمر، سمن‌ها و ... اقداماتی انجام می‌دهند؛ همه آنها برخاسته از مبانی و مبادی فرهنگی و بستر فرهنگی مردم ایران است که می‌خواهند کنشی نوع‌دوستانه انجام دهند.
وی افزود: بنابراین سیاست‌ها باید نوعی تدوین شوند که بتوانند آن شرایط را بهتر مدیریت کنند و همچنین آرایشی را از نهادهای فرهنگی در کشور به وجود آورند تا بتوانند بر بحران غلبه کنند.
آقاسی ادامه داد: تلقی از وضعیت بحران یعنی امری که یکباره و تصادفی از راه می‌رسد و زیان‌های انسانی، مادی، اقتصادی و زیست محیطی بسیاری به جوامع وارد می‌کند. بحران‌ها یا فاجعه‌ها وضعیت یا حادثه‌ای هستند که ظرفیت جامعه فاجعه دیده را تحلیل داده و در برخی موارد درهم می‌شکند.
دبیر ستاد فرهنگ شورای عالی انقلاب فرهنگی، به سه مدل مواجهه با کرونا اشاره کرد و گفت: شاید بتوان سه مدل مواجهه را در همه‌گیری کرونا مطرح کرد. یکی مدل چینی است زیرا این کشور مختص این شرایط اقداماتی را انجام داد؛ دوم مدل آمریکایی که شرایط و مختصات خاص خود را دارد؛ می‌توانیم مدل اروپایی را نزدیک به آن فرض کنیم. دیگری، مدل ایرانی در مواجهه با کرونا بود. به ویژه در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ مواجه‌های جدی با این بیماری داشتیم و موفقیت بزرگی به دست آوردیم که مردم در نظرنسجی‌ها آن را تصدیق کردند.
انسجام فرهنگی در مواجهه با کرونا
آقاسی افزود: نکته مهم آن است که در مدل ایرانی، ظرفیت فرهنگی بزرگی به کمک آمد و توانست این کار را به سرانجام برساند. در واقع در مواجهه با مسائل مرتبط با همه‌گیری کرونا، انسجامی رخ داد که به مدیریت کمک کرد. ظرفیت‌های فرهنگی فعال شد و توانست یاری‌رسان کشور باشد. به عنوان نمونه مفهوم ایثار و ایثارگری بار دیگر زنده شد و روحیه ایرانی به این موضوع کنش مثبت نشان داد. تجلی ایثار این بار در کادر درمانی به وجود آمد. البته نمونه‌های بی‌شمار دیگری نیز در این زمینه می‌توان ذکر کرد.
دبیر ستاد فرهنگ و معاون نظارت و ارزیابی شورای عالی انقلاب فرهنگی با یادآوری بررسی انجام شده برای مواجهه فضای فرهنگی با کرونا در جلسه پنجم ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور، گفت: حاصل مرور اقدامات انجام شده در مواجه با این بیماری، به سندی ختم شد که سیاست‌های فرهنگی در بحران‌های طبیعی یا شرایطی همانند بیماری کرونا چه مواردی می‌تواند باشد تا رخدادها به فرآیند سیستمی تبدیل شود؛ یعنی اگر با چنین مواردی مواجه شدیم، اقدام منطقی و سیستمی با رویکرد فرهنگی داشته باشیم.
وی افزود: در دوره‌ای هستیم که حکمرانی و نوع آن اهمیت یافته است؛ در دنیای امروز با تغییر، تکامل نوع و جنس حکمرانی‌ها روبه‌رو هستیم. روند حرکت ما نیز باید به حکمرانی فرهنگی تبدیل شود؛ یعنی باید نگاه‌ها فرهنگی باشد. در نگاه فرهنگی، بستر افکار عمومی و جایگاه مردم بسیار اهمیت دارد. این مصوبه از طرف ستاد راهبری نقشه مهندسی فرهنگی کشور با امضای معاون اول رییس جمهوری ابلاغ شده است و ما به عنوان دبیرخانه نسبت به آن اقدام می‌کنیم.
سیاست‌های راهبردی رسانه‌ای در شرایط بحران‌های طبیعی
آقاسی از اقدامات دیگر در این راستا خبر داد که هنوز ابلاغ نشده است. او توضیح داد: متناظر با این مصوبه، از سوی ستاد فرهنگ پیشنهادی مطرح شد و به تصویب شورای معینِ شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. مسیر آن پیموده شده اما هنوز ابلاغ نشده است.
وی با یادآوری اینکه عنوان این مصوبه «سیاست‌های راهبردی رسانه‌ای در شرایط بحران‌های طبیعی» است، ادامه داد: باید متناسب با بحران آرایش رسانه‌ای داشته باشیم؛ تاکنون در این زمینه بسته سیاستی نداشتیم و اقدامات لازم برای آن انجام شده است. بنای پیشنهاد بر این بوده است که اگر بحران طبیعی مانند سیل، زلزله و یا مواردی مانند همه‌گیری کرونا در کشور داشتیم، مشخص باشد ساختار رسانه‌ای کشور چه روال و روندی را باید به خود بگیرد تا به سمت غلبه به آن بحران و اتفاق پیش رود.
ضرورت استفاده از نظرهای کارشناسی در تدوین نقشه راه
سیدمحمود علیزاده‌طباطبایی وکیل دادگستری نیز در این رابطه، در گفت‌وگو با ایرناپلاس با تاکید بر اینکه وجود بیش از یک متولی در هر امری موجب شکل‌گیری فساد در آن خواهد شد، افزود: به دلیل چندگانگی و نبود هماهنگی میان بخش‌هایی که مسئولان فرهنگی هستند، در فضای فرهنگی جامعه شاهد بی‌نظمی هستیم.
او ادامه داد: در چنین مقطعی، نقشه راه مهندسی فرهنگی تصویب می‌شود؛ در حالی که برای تهیه این نقشه راه، از تجربه متخصصان و صاحب‌نظران استفاده نشده است. یکبار در دهه ۶۰، در هیات دولت این مساله را مطرح کردیم که سرانجامِ مسائل اجتماعی و انسانی مانند مسائل فنی نیاز به بررسی و استفاده از نظر مشاور دارد. همانطور که در ساخت سد، فرودگاه و بندر، ابتدا نظر مشاوران پرسیده و نقشه‌ها طراحی می‌شود و بعد از طراحی، مشاوران بر اجرا نظارت می‌کنند. مسائل دیگر نیز به همین صورت است و باید توسط کارشناسان خبره مطالعه، نقشه راه تهیه و بر اجرای آن نظارت شود.
همه بخش‌های فرهنگی زیر نظر دولت نیست
این وکیل دادگستری افزود: فعالیت سیاسی و فرهنگی هزینه دارند اما سود ندارند؛ در نتیجه همراه آنها فساد رشد می‌کند. در این موقعیت، رانت‌های در نظر گرفته شده برای مراکز فرهنگی، منجر به فساد می‌شود. در این حوزه باید برخورد لازم انجام شود اما با همه یکسان برخورد نمی‌شود زیرا بخش‌های مختلفی از فرهنگ زیر نظر مسئولیت دولت نیست.
تدوین سیاست‌های فرهنگی در شرایط بحران‌های طبیعی در حالی ابلاغ می‌شود که جامعه با مشکلات اقتصادی و اجتماعی گوناگونی مواجه است. انتظار می‌رود با تقویت و حمایت از فرهنگی که این سال‌ها موجب شده مردم با کمک یکدیگر بتوانند مشکلات را پست‌سر بگذارند، در این بخش نیز راهگشا باشد.
نظر شما