در روزهای اخیر با خبری شدن سند همکاری ایران و چین، گزارش‌های متعددی با رویکرد منفی در این زمینه منتشر شده؛ از یک سو مقام‌ها و رسانه‌های آمریکایی اخبار کذب و شایعه ایجاد می‌کنند و از سوی دیگر، رسانه‌های معاند سوار بر موج شده و به این شایعه‌ها دامن می‌زدند تا شاید بتوانند افکار عمومی را در ایران نگران کنند.
اما راز دسیسه‌چیدن‌ها علیه این سند همکاری چیست؟ چرا مقام‌های غربی و رسانه‌هایشان توجه خود را نسبت به این سند همکاری معطوف کرده‌اند؟
تضعیف سیاست‌های تحریمی آمریکا
در این زمان که ایران توانسته سند همکاری دوجانبه با چین را که جدی‌ترین رقیب اقتصادی آمریکاست، به پیش ببرد، موضوع برای تحلیلگران غربی آن هم در زمان تحریم‌های سخت واشنگتن علیه کشورمان گران‌تمام شده است.
به عنوان نمونه، شورای روابط خارجی آمریکا در گزارشی مدعی شد «توافق محرمانه همکاری ۲۵ ساله ایران و چین، کشور را تا گلو زیر سلطه اقتصادی و نظامی یک کشور خارجی فرو می‌برد.» گزارش این شورا با طرح ادعای ورود سربازان چینی به ایران و فروش نفت ایران با تحفیف چشم‌گیر می‌افزاید، چین با خرید نفت بسیار ارزان، وارد ایران شده و بازیگر بزرگ اقتصاد ایران می‌شود.
در حالی این نهاد آمریکایی اینگونه به اخبار کذب دامن زده که مسئولان و مقام‌های ذیربط بارها این شایعه‌ها مانند فروش نفت بسیار ارزان و ورود سربازان چینی را تکذیب کرده‌اند.
نشریه « نشنال اینترست» نیز در تحلیلی به قلم مایکل روبین نویسنده تندروی موسسه آمریکن اینترپرایز مدعی شده، ایران بابت هر توافقی که با چین امضاء کند،پشیمان خواهد شد. این تحلیلگر نه فقط از طرف مردم ایران اعلام موضع کرده که «هرگونه توافق درازمدت میان تهران و پکن، موجب برانگیخته شدن خشم عمومی مردم ایران خواهد شد،» مدعی مداخله احتمالی چین در ایران شده و شرایط توافق راهبردی ایران و چین را متضمن «خطر چشمگیری» برای رهبری دانست. این ادعا در تلوزیون فارسی‌زبان آمریکا نیز منعکس شده است.
از سوی دیگر روزنامه واشنگتن پست در گزارشی، سند همکاری ایران و چین را «انعقاد یک توافق» توصیف کرده و نوشت: «در پی این توافق دو رژیم اقتدارگرا با احساس مشترک بغض و کینه از آمریکا به هم نزدیک می‌شوند.»
این روزنامه همچنین به رقابت چین و آمریکا اشاره کرده و نوشته، پکن با واشنگتن درگیر به جنگ تلخ و زیانبار تجاری است و نظام تعرفه‌ها و تحریم‌ها، هیچ کدام نتوانسته پکن و تهران را راضی به کنار آمدن با ترامپ کند.
در این میان شبکه چینی «کمربند و جاده» نیز در گزارشی به چرایی جنجالی شدن برنامه همکاری پکن و تهران پرداخته و نوشته است: این شراکت، جایگزین عملی و نمونه توسعه اثبات شده برای همکاری‌های مرتبط با غرب است.
اما روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز نیز در گزارشی با عنوان «چین و ایران با ایستادگی و مقاومت در مقابل آمریکا، به همکاری تجاری و نظامی نزدیک می‌شوند» نوشت: سند برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های جامع ایران و چین، اقدامی در جهت تضعیف تلاش‌های ضدایرانی دولت دونالد ترامپ است. این توافق ضربه بزرگی به سیاست‌های تهاجمی ترامپ در قبال ایران از زمان خروج از برجام در سال ۲۰۱۵ وارد خواهد کرد.
در این گزارش همچنین آمده است: ایران نیز از کشورهای اروپایی دلزده شده است و با وجود آنکه با سیاست ترامپ در قبال برجام مخالف هستند، به طور پنهانی از انواع تعاملات وعده داده شده با ایران در برجام، عقب‌نشینی کرده‌اند.
دونالد ترامپ که در شرایط سخت انتخابات، اوضاع نامساعد اقتصادی به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا، درگیر اعتراض‌ها به نژادپرستی است، تلاش کرده تا بتواند ایران را با تحریم‌های غیرقانونی خود به زانو درآورد. اما اکنون با رسانه‌ای شدن این سند همکاری، می‌داند ایران توانسته با جدی‌ترین قدرت اقتصادی و رقیب آمریکا، به توافقی دست یابد که نوعی موفقیت در عرصه اقتصادی و دیپلماسی بین‌المللی است. شاید از همین روست که واشنگتن‌پست در یادداشتی با عنوان «چین جنگ سرد دوم را کلید می‌زند» تلاش کرده از همین جدال با پکن به سود پویش ترامپ استفاده کند و بنویسید: چین با تکیه زدن بر جایگاه شوروی، جهان را به سمت جنگ سرد دوم هدایت می‌کند و دونالد ترامپ تنها رئیس جمهوری است که صلاحیت دفع این تهدید از سر آمریکا و غرب را دارد.
سند همکاری با چین قرارداد نیست
با گزارش‌های رسانه‌های غربی و معاند این‌طور القا شده که سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین، یک قرارداد است. درحالی که بارها مسئولان کشور اعلام کرده‌اند فقط سند همکاری و یک نقشه راه برای ادامه همکاری‌هاست و حتی نسخه‌هایی از آن در کمیسیون‌های مربوطه در مجلس شورای اسلامی نیز توزیع شده است.
محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهوری چهارشنبه ۱۸ تیرماه در پایان جلسه هیأت دولت درخصوص سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین و اخباری که در این زمینه منتشر شده است، گفت: این سند، سندی متداول است؛ برای اینکه استحکام روابط کشورها را بیشتر کند، بین آنها امضا می‌شود. این سند هیچ تعهدی به آن معنا نیست (که برخی رسانه‌های داخلی و شبکه‌های اجتماعی به آن پرداخته‌اند).
شایعه‌های عجیب و غریب
در عین حال، رسانه‌های معاند که خط و ربط خود را از آمریکایی‌ها و سعودی‌ها می‌گیرند، شایعه‌های عجیب و غریبی درباره جزئیات این همکاری منتشر کرده‌اند تا شاید بتوانند از این راه افکار عمومی را متزلزل کنند.
آنها نیز به خوبی می‌دانند همه این تلاش‌ها خیال باطلی است، زیرا دولت به‌صورت متقن درباره این همکاری اطلاع‌رسانی کرده و به این روند تا زمان تصویب در پارلمان ادامه خواهد داد و مردم نیز می‌دانند که در این شرایط سخت اقتصادی، همکاری با یک قدرت اقتصادی نه‌تنها به سود روابط دیپلماتیک است، بلکه از نظر اقتصادی نیز به تولید و رشد کمک خواهد کرد.
سیاست نه شرقی و نه غربی
همچنین یکی از مهم‌ترین شایعه‌هایی که بعد از خبری شدن این توافق منتشر شد، این بود که ایران به دلیل ترس از غرب، خود را به چین فروخته و حالا تحت استعمار دولت چین قرار گرفته است!
اما باید گفت، یکی از شعارهای اصلی جمهوری اسلامی ایران از ابتدای انقلاب تا به امروز، «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» بوده و تا به امروز نیز این موضوع را ثابت کرده است. همان‌طور که سند همکاری برجام، غرب‌گرایی و رفتن زیر سلطه غرب نبود، این همکاری با چین نیز به منزله شرق‌گرایی نبوده و نیست. ایران نیز قدرت منطقه است و همه کشورهایی که وارد همکاری با ایران می‌شوند، بر این موضوع واقف هستند.
همچنین یکی از اصول توافق و همکاری با چین، نفع بردن دو طرف و حفظ استقلال بوده است. دیاکو حسینی کارشناس روابط بین‌الملل در همین زمینه به ایرناپلاس گفته بود: رسانه‌های نزدیک به آمریکایی‌ها با چین‌هراسی و ۲ قطبی کردن فضای جهان به غرب و شرق در تلاشند تا نشان دهند اگر ایران وارد توافقی با چین می‌شود، ارتباطش را با کشورهای غربی مسدود کرده است؛ آن هم در حالی که ما با برجام تلاش کردیم با کشورهای اروپایی و ... وارد مناسبات بین‌المللی شویم، اما آمریکایی‌ها با نقض غیرقانونی برجام، بی‌اعتمادی ایجاد کردند. بنابراین همان‌طور که امضای برجام به معنای غرب‌گرایی نبود، امضای این سند همکاری نیز به معنای شرق‌گرایی نیست. دولت به‌دنبال راهی برای قدرت گرفتن موتور اقتصادی و مقابله با جنگ اقتصادی است که آمریکا علیه ایران به راه انداخته؛ چنین نگاه‌هایی نباید نسبت به سند همکاری ایران و چین وجود داشته باشد.
علاوه بر این موارد، همکاری با چین به منزله عدم همکاری با دیگر کشورها نیست. آن چنان که حسام‌الدین آشنا مشاور رسانه‌ای دولت در این باره نوشته: داشتن یک طرح برای همکاری ۲۵ ساله با یک کشور دیگر نشانه ضعف نیست. ضعف در این است که قراردادهای همکاری بلندمدتمان محدود به یک کشور بماند. داشتن قراردادهای همکاری ۲۵ ساله با ده‌ها کشور مهم دیگر نشان قدرت و ضامن ثبات ماست.
همانظوری که معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امورخارجه نیز تاکید کرده، ایران و چین به دنبال یک همکاری برد- برد هستند.
«غلامرضا انصاری» امروز یکشنبه در گفت‌وگویی درباره سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین گفت: این چیزهایی که در رسانه‌ها و مطبوعات مطرح می‌شود، ممکن است بخشی از آن در داخل سند باشد و برخی هم اساس و ریشه نداشته باشد.
وی یادآورشد: ما به دنبال یک همکاری برد-برد با چین بوده و هستیم و این چیزی است که ما با بیشتر کشورهایی که با آنها روابط دوستانه و نزدیک داریم، دنبال می‌کنیم. تلاش داریم به سمت تفاهم‌های راهبردی با کشورهای دوست برویم.
نظر شما