سازمان فضایی کشور از مراحل نهایی صدور پروانه اپراتور ماهواره‌ای خبر داده است. به گفته مشاور رئیس سازمان فضایی کشور که با ایرنا گفت‌وگو کرده، از مراحل نهایی صدور پروانه اپراتور ماهواره‌ای در کشورمان خبر داده و گفته: اپراتور ماهواره‌ای می‌تواند کار خود را با ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار سرمایه اولیه آغاز کند. این مجوز برای تأمین نیاز داخل به کنسرسیومی از شرکت‌های فنی مرتبط داده می‌شود.
همچنین گفته شده که شرکت‌های خارجی با شرط سهم ۴۹ درصدی و دولت با سهم ۲۰ درصدی (با موافقت و درخواست شرکت خصوصی) می‌توانند در تأمین و بهره‌برداری ماهواره مشارکت کنند. تا کنون سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با شرکت مگفا و در قالب یک کنسرسیوم تشکیل شده و مذاکرات خود را آغاز کرده‌اند.
مرکز گسترش فناوری اطلاعات (مگفا) از سال ۱۳۸۲ به‌عنوان شرکت تخصصی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، فعالیت خود را در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات سازماندهی و متمرکز کرده است. این شرکت هم اکنون از طریق واحدهای کسب و کار و شرکت‌های مشارکتی وابسته در زمینه مدیریت، نظارت، مشاوره، ارائه محصولات و خدمات و اجرای طرح‌ها و پروژه‌های ICT، حضوری فعال و مؤثر در بازارICT کشور دارد.
این شرکت در سال ۱۳۸۸ در لیست واگذاری به بخش خصوصی قرار گرفت، اما در نهایت در سال ۱۳۹۳ فرآیند واگذاری آن تکمیل نشد و به‌موجب مصوبه هیئت وزیران از شمول واگذاری خارج شد. یکی از مأموریت‌های این شرکت، سرمایه‌گذاری در اجرای طرح‌های کلان و ملی حوزه فاوا با اولویت مشارکت و توسعه ظرفیت‌های بخش خصوصی عنوان شده است.
اما «اپراتور ماهواره‌ای» یعنی چه و قرار است چه خدماتی در کشور ارائه دهد؟
سه حوزه کسب‌وکارهای فضایی
سازمان فضایی ایران طی چند سال گذشته توسعه کسب‌وکارها را در دستور کار خود قرار داده است. شبنم یزدانی، مدیرکل کسب‌وکارهای فضاپایه سازمان فضایی ایران شرکت‌های فعال در این حوزه را در سه دسته‌بندی این‌گونه توصیف کرده است: حدود ۳۳ درصد کل شرکت‌ها در حوزه بالادستی هستند که شامل بحث‌های مهندسی، ساخت و مشاوره خود زیرسیستم‌ها و سیستم ماهواره و بحث پرتابگر را شامل می‌شود. همچنین تقریباً ۲۹ درصد از شرکت‌هایمان در لایه میان‌دستی قرار می‌گیرند که بسیاری از آنها بحث‌های ایستگاه‌های زمینی و اپراتوری ماهواره مخابراتی را دنبال می‌کنند. به‌زودی بحث اپراتوری ماهواره‌های سنجشی را هم خواهند داشت و در حوزه تجهیزات ناوبری بیشتر فعالیت می‌کنند. در نهایت ۳۸ درصد شرکت‌ها نیز در پایین‌دست حوزه فضایی فعالیت می‌کنند. بیشتر آنها بحث سنجش از دور و مخابرات ماهواره‌ای و ارزش‌های افزوده‌ای را دنبال می‌کنند که بر مبنای دیتاهایی که از ماهواره در اختیار قرار می‌گیرد، می‌توانند ایجاد اشتغال کنند.
حضور بخش خصوصی لازم است
بنابراین به نظر می‌رسد خدمات اپراتوری در حوزه شرکت‌های میان‌دستی می‌گنجد. منوچهر منطقی، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری و رئیس سابق مرکز ملی فضایی در گفت‌وگو با ایرناپلاس اظهار کرد: تا زمانی که بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری وارد این حوزه نشود، پیشرفتی در آن حاصل نخواهد شد؛ همان‌طور که در زمینه اپراتوری حوزه ارتباطات تلفن همراه نیز شاهد بودیم.
وی افزود: موبایل در ابتدا یک اپراتور دولتی داشت و به همین دلیل وسعت کار زیادی نداشت؛ به همین دلیل دولت فعالیت آن را به دو بخش خصوصی و نیمه‌خصوصی سپرد که باعث گسترده شدن حوزه و ارائه خدمات بیشتری به مردم شد.
منطقی اظهار کرد: اپراتور، ماهواره پرتاب نمی‌کند، بلکه از خدمات ماهواره‌های موجود به‌منظور استفاده عموم بهره می‌گیرد. البته ممکن است در سال‌های آینده بخش خصوصی هم بتواند ماهواره پرتاب کند، ولی الان زود است این حرف را بزنیم. در حال حاضر بخش خصوصی می‌تواند از خدمات آن استفاده کند، چرا که این امر نیاز به سرمایه‌گذاری دارد.
وی گفت: اگر اپراتورهای موجود تلفن‌های همراه وارد این حوزه نشوند، مطمئناً بازارشان در آینده کساد خواهد شد. آنها نیاز دارند خدماتی غیر از فروش سیم‌کارت انجام دهند، چون بازار آن اشباع شده است. البته به نظر می‌رسد خودشان هم علاقه‌مند هستند وارد شوند.
منطقی افزود: این خدمات شامل هواشناسی، اینترنت پرسرعت (می‌توانند اینترنت را مستقیم از ماهواره بگیرند)، تلویزیون و... می‌شود. فعلاً ما در کشور نیاز به خدمات ماهواره‌ای برای سیستم صداوسیمای ملی داریم. تلویزیون ما در حال حاضر ماهواره اجاره‌ای دارد و صاحبان ماهواره هر لحظه تمایل داشته باشند، می‌توانند در خدمات آن اختلال ایجاد کنند. با این حال، صداوسیما در حال تدارک خرید یک ماهواره است که به سرانجام رسیدن آن حداقل دو تا سه سال طول می‌کشد.
علت ورود شرکت‌های خصولتی
این کارشناس حوزه ارتباطات فضایی همچنین در رابطه با ورود شرکت‌های به اصطلاح خصولتی به این حوزه اظهار کرد: اولاً سرمایه بیشتر از توان خیلی از شرکت‌های خصوصی است، ثانیاً هنوز برای این شرکت‌های اپراتوری هم خیلی بستر روشن نیست؛ به خاطر همین، مقداری کج‌دار و مریز جلو می‌روند.
وی با بیان اینکه ایران در آینده نزدیک ماهواره خواهد داشت، افزود: این هم شامل ماهواره‌هایی است که از داخل پرتاب می‌شوند و هم ماهواره‌هایی که خریداری می‌شوند. لازم است بدانیم اپراتورها تنها یک سری از سنسورها را برای یک سری خدمات اجاره می‌کنند، یعنی ممکن است ماهواره‌ای که پرتاب می‌شود، چندین مأموریت داشته باشد، اما اپراتورها می‌توانند از چندین سنسور به‌منظور فعالیت خود استفاده کنند.
نظر شما