سال‌هاست جامعه ناشنوایان ایران برای اصلاح زبان اشاره‌ای که در صداوسیما مورد استفاده قرار می‌گیرد تلاش می‌کند، اما این اعتراض‌ها تا به حال موجب تغییری در روند فعالیت این سازمان نشده است. این مسئله در روزهایی که جامعه با مشکلات بیماری کووید ۱۹ دست و پنجه نرم می‌کند، چندبرابر می‌شود. زیرا ناشنوایان هم مانند هر فرد دیگری باید به سرعت از اخبار مطلع شوند و نسبت به آنچه مسئولان اعلام می‌کنند، رفتار کنند. این در حالی است که به دلیل ترجمه کلمه به کلمه، ناشنوایان قادر به درک آنچه فرد مترجم اعلام می‌کند، نیستند. عدم دسترسی سریع به اطلاعات موجب بروز نارضایتی در ناشنوایان شده، چراکه به این دلیل فاصله میان آنها و افراد شنوا از قبل هم بیشتر شده است.
چرا صدا و سیما به درخواست جامعه ناشنوایان اعتنایی نمی‌کند؟ مگر مترجمانی که در این سازمان فعالیت می‌کنند هدفی جز ترجمه اخبار و اطلاعات برای ناشنوایان دارند؟ اکرم سلیمی، مدیرعامل انجمن خانواده ناشنوایان دراین‌باره به خبرنگار ایرناپلاس گفت: جلسات متعددی در این زمینه برگزار شده است و انجمن ما و انجمن‌های دیگری که در جامعه ناشنوایان فعالیت می‌کنند این مشکلات را با صدا و سیما مطرح کرده‌اند. اما صدا و سیما هیچ‌وقت به درخواست ما، پاسخ مثبت نداده است. حتی از سازمان بهزیستی هم درخواست کردیم و آنها هم تا آنجایی که به ما اطلاع داده‌اند در نامه‌ای درخواست خود را مطرح کردند، اما متاسفانه صدا و سیما حتی یک بار حاضر نشد جلسه برگزار کند و صحبت‌های جامعه ناشنوایان را بشنود، تا مشکل زبانی را که در این سازمان استفاده می‌شود پیدا و اصلاح شود.
باید بپذیریم که «اشاره» یک زبان است
سلیمی با اشاره به اینکه ناشنوایان ایران هم زبان اشاره دارند و نیاز به ترجمه کلمه به کلمه نیست، توضیح داد: افرادی که در صدا و سیما با زبان اشاره صحبت می‌کنند، دقیقا فارسی را به اشاره می‌گویند، یعنی کلمه به کلمه به فارسی ترجمه می‌کنند؛ مثل این است که متن انگلیسی را بخواهید کلمه به کلمه به فارسی ترجمه کنید. در آخر جمله‌ای که به دست می‌آید، قابل فهم نخواهد بود. در مورد زبان اشاره هم همینطور است. اگر زبان بودنِ «اشاره» را بپذیرید و بدانید که دستور خاص خود را دارد، به اشارات طبیعی که در جامعه ناشنوایان استفاده می‌شود، احترام بگذارید و از آنها استفاده کنید، دیگر این مشکلات پیش نخواهد آمد.
مدیرعامل انجمن خانواده ناشنوایان با اشاره به اینکه تصویر مترجمی که اخبار را به زبان اشاره برمی‌گرداند، کوچکتر از استاندارد است، ادامه داد: شبکه ۶ اخبار سایر کشورها را نشان می‌دهد، اگر به آنها توجه کنید می‌بینید کنار گوینده تصویر بزرگی از مترجم است و همه به غیر از ایران از مترجم استفاده می‌کنند.
یک مترجم از کل بدن برای انتقال مفهوم استفاده می‌کند
زبان اشاره فقط محدود به استفاده از دست نیست، بلکه مترجمان از حالت صورت هم در ترجمه استفاده می‌کنند. سلیمی دراین‌باره توضیح داد: زبان اشاره فقط با دست نیست در حالی که در صدا و سیما فقط از دست استفاده می‌شود. از چشم، ابرو و تمام حالات صورت در زبان اشاره استفاده می‌شود. یک مترجم نباید بنشید. بلکه باید بایستد و از کل بدن برای انتقال مفهوم استفاده کند اما در صدا و سیما افراد همه نشسته‌اند. اگر به مترجمان شبکه‌های دیگر توجه کنید از همسایه خودمان افغانستان تا کشورهای اروپایی، همه می‌ایستند و اشاره می‌کنند. زیرا باید از تمام بدن استفاده کنند و مفهوم را تمام و کمال برسانند.
او با یک مثال درباره گفته‌های خود توضیح داد: اتفاقی در اخبار ما افتاد، گوینده اخبار باید جمله «کشتی بزرگ ساخت بریتانیا دیروز به آب انداخته شد» را ترجمه می‌کرد، برای اشاره «آب» از اشاره «لیوان آب خوردن» استفاده کرد. اشاره آب خوردن با اشاره شیء که در آب می‌افتد متفاوت است و موجب سخت شدن درک اخبار برای ناشنوایان شد. اینها مشکلات مهمی است و ما بارها از مدیران تصمیم‌گیرنده صدا و سیما درخواست کرده‌ایم تا با هم صحبت کنیم، اما قبول نکردند، زیرا خیلی خوب مسائل را می‌دانند و ادامه این روند به دلیل ضعفشان است که نمی‌توانند اخبار را همزمان ترجمه کنند. در صورتی که برای تغییر اوضاع راهکار هست و فقط نیاز به مقداری تمرین در ترجمه دارد. خیلی از افراد هستند که می‌توانند به صورت همزمان این کار را انجام دهند و ناشنوایان در شبکه‌های مجازی از آنها استفاده می‌کنند.
صدا و سیما سلیقه‌ای رفتار می‌کند
به گفته سلیمی جامعه ناشنوایان محدود به افرادی نمی‌شود که تصمیم‌گیری‌های صدا و سیما را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند، او افزود: این جامعه خیلی گسترده‌تر از این حرف‌ها است. به زبان اشاره ایرانی باید احترام گذاشته شود. سال‌ها است که این اعتراض‌ها ادامه دارد و اگر صدا و سیما بخواهد اهمیت این موضوع را نادیده بگیرد و حرف جامعه ناشنوایان را نشنود، فکر می‌کنم اتفاق‌های خیلی بدی می‌افتد.
مدیرعامل انجمن خانواده ناشنوایان با اشاره به اینکه در قانون حمایت از معلولین بیان شده است که این دسترسی باید از طریق صدا و سیما انجام شود، گفت: فکر نمی‌کنم در این روزها ناشنوایان اخبار صدا و سیما را دنبال کنند، بلکه از راه نوشتاری یا با کمک مترجمانی که در انجمن‌ها فعال هستند در کانال‌های مجازی، به وسیله ویدئوهای منتشر شده، از اخبار مطلع می‌شوند. اما این امکان محدود به افرادی خواهد بود که به اینترنت و گوشی هوشمند دسترسی دارند. این وظیفه صدا و سیما است که این دسترسی را برای همگان تامین کند، پس صدا و سیما سلیقه‌ای رفتار می‌کند و این اعتراض‌ها همه به حق است.
شرایط کودکان ناشنوا و شنوا یکسان نیست
فقط بزرگسالان ناشنوا که اخبار را دنبال می‌کنند نیستند که نمی‌توانند از برنامه‌های صدا و سیما استفاده کنند، دانش‌آموزان ناشنوا هم این روزها با مشکلات جدی روبه‌رو شده‌اند. با شیوع بیماری کووید ۱۹ و تعطیلی مدارس، قسمتی از آموزش مدارس توسط برنامه‌های صدا و سیما پخش می‌شود اما این برنامه‌ها برای ناشنوایان مناسب‌سازی نشده‌اند. سلیمی در این‌باره گفت: قرار شد شرایط خاص آموزش برای ناشنوایان در فضای مجازی انجام شود، این در حالی است که بسیاری از دانش‌آموزان ناشنوا در مدارس عادی درس می‌خوانند و این حق را دارند که از آموزش‌های دانش‌آموزان شنوا استفاده کنند. ما درخواست کردیم تا در این دوران هم شرایط یکسان برای دانش‌آموزان در نظر گرفته شود، اما متاسفانه نتوانستند سازوکاری ایجاد کنند که در صداوسیما کودکان ناشنوا بتوانند در کنار کودکان شنوا آموزش ببینند.
ناشنوایان نیاز به ماسک‌های مخصوص دارند
به گفته سلیمی از دیگر مشکلات ناشنوایان در دوران شیوع بیماری کووید ۱۹ استفاده از ماسک‌هایی است که لب‌ها را می‌پوشاند و به این دلیل ناشنوایان قادر به فهم گفته‌ها نیستند. او بیان کرد: پیش از این جلساتی برگزار شد و درخواست‌هایمان را از سازمان مدیریت بحران داشتیم اما به مرحله عمل نرسید. درباره بیماری کویید ۱۹ در ساز و کاری که باید بهزیستی با کمک صداوسیما و وزارت بهداشت به آن توجه کنند دشواری‌های به وجود آمده برای ناشنوایی است که به این بیماری مبتلا می‌شود.
مدیرعامل انجمن خانواده ناشنوایان افزود: آنها معمولا به خانواده‌هایشان که پیش از این پل ارتباطیشان بودند، دسترسی ندارند و پزشکان و پرستاران برای حفظ ایمنی خود از ماسک استفاده می‌کنند، که موجب می‌شود ناشنوایان نتوانند با آنها ارتباط برقرار کنند. ما درخواست کردیم ماسک‌هایی را در اختیار پزشکان و پرستارانی که با ناشنوایان در ارتباط هستند قرار دهند که قسمتی از آن به صورت طلقی باشد تا ناشنوایان بتوانند لب‌خوانی کنند، اما هیچ کدام از اینها عملی نشد در حالی که در دیگر کشورها این رفتار انجام شده است. همچنین به سازمان بهزیستی اعلام کردیم که با مترجمانمان می‌توانیم به آنها کمک کنیم اما هیچ گونه همکاری انجام نشد.
مسئله ترجمه اخبار برای ناشنوایان تا حدی اهمیت دارد که آنها به سرعت به شبکه‌های مجازی رجوع می‌کنند که ویدئوی این اخبار را همراه با ترجمه درست ارائه می‌کند، یا از اخبار نوشتاری استفاده می‌کنند، نکته مهم این است که ناشنوایان نمی‌توانند از بسیاری از برنامه‌های صدا و سیما استفاده کنند، یعنی رسانه ملی بخشی از جامعه را نادیده می‌گیرد.
نظر شما