پنهان‌کاری و اطلاع‌رسانی اقتدارگرایانه، متهم طغیان کرونا در چین

متهم شدن چین به پنهان‌کاری حتی موجب انتقاد از نماینده سازمان بهداشت جهانی در چین شده و نقش این سازمان مورد سوال قرار گرفته که البته دکتر گادن گالیا رئیس دفتر سازمان بهداشت جهانی در چین انتقادها درباره "قصور" این سازمان در روشن کردن حقایق مربوط به شیوع بیماری در چین را رد کرده است.

وی گفته که تحت قرنطینه قرار گرفتن شهر ووهان، مرکز انتشار ویروس کرونا، امکان باارزشی برای جامعه بین المللی برای آماده شدن و مقابله با ویروس فراهم کرده، هرچند در گفتگویی با بخش انگلیسی بی بی سی اذعان کرده که سازمان بهداشت جهانی پرسش هایی را در این زمینه از دولت چین مطرح کرده است.او تأکید کرده که یک هیأت مشترک از کارشناسان سازمان بهداشت جهانی و چین به بررسی دقیق نحوه انتقال بیماری، شدت آن و اقدامات لازم می پردازند.

 پاسخ قوی دولت چین و تحسین مقامات بهداشت جهانی

نشریه LANCET که به موضوع سلامت عمومی می‌پردازد، در مقاله‌ای نوشت: اما شیوه اطلاع‌رسانی چین درباره ویروس کرونا و گسترش آن، این سؤال را مطرح می‌کند که آیا کشورهایی مانند چین که از جمله کشورهای اقتدارگراست، برای پاسخ دادن به طغیان بیماری‌ها بهتر عمل می‌کنند یا کشورهای دموکراتیک‌تر؟ ۳۱ دسامبر سال ۲۰۱۹ بود که چین سازمان بهداشت جهانی را از شیوع پنومونی با علت ناشناخته در شهر ووهان در استان هوبئی آگاه کرد. این بیماری همه‌گیر به‌سرعت گسترش یافت و مواردی از ویروس کرونای جدید (۲۰۱۹-n CoV) در سرتاسر چین و دیگر نقاط آسیا، اروپا، آمریکای شمالی و استرالیا تأیید شد. در این میان  پاسخ قوی دولت چین به طغیان این بیماری بارها باعث تحسین مقامات بهداشت جهانی شده است.

با این حال، محققان و رهبران بهداشتی مدت‌هاست این موضوع را مطرح می‌کنند  که آیا دموکراسی برای سلامت عمومی خوب، بد یا بی‌تأثیر است؟  آیا این نوع از مقابله با بیماری در چین می‌تواند نشانه‌ای از مزیت شیوه اطلاع‌رسانی این کشور در مقابله با شیوع بیماری باشد؟

پاسخ چین به کووید ۱۹ چه بود؟

در یک نگاه سطحی، قدرت و امتیاز اقتدارگرایی در واکنش چین در پاسخ به بیماری کووید ۱۹ به‌طوری بود که بازار غذاهای دریایی هوانان که احتمال می‌رفت منبع این طغیان باشد، طی یک روز از اعلام این خبر بسته و ضدعفونی شد. در مدت سه روز از تأیید انتقال انسان به انسان بیماری و افزایش موارد بیماری و در پیش بودن بزرگ‌ترین رویداد سفر جهانی در جشن‌های سال نو، دولت چین یک قرنطینه بهداشتی بی‌سابقه را اجرا کرد. در این میان حرکت بیش از ۵۰ میلیون نفر در سراسر استان هوبی، شامل حمل و نقل در داخل شهرها و مسافرت از طریق هوا، قطار و اتوبوس به‌سرعت محدود شد. مسئولان جشن‌های جشنواره بهار را در پکن متوقف و حرکت به سایر شهرهای بزرگ را نیز محدود کردند. در طی چند روز دو بیمارستان هزار تختخوابی ساخته شد. این حرکات منعکس کننده یک سطح از کنترل است که فقط در اختیار دولت‌هایی مثل چین است. به همین دلیل، مقامات سازمان بهداشت جهانی، به چین به خاطر تعیین «استاندارد جدیدی برای پاسخ به شیوع بیماری» تبریک گفتند.

اطلاع‌رسانی دیرهنگام و نادرست، اوضاع را بحرانی کرد

 با این وجود، موضوع زمان برای کنترل شیوع بیماری بسیار مهم است. کسب اطلاعات درست و عکس‌العمل سریع می‌تواند شیوع بیماری را قبل از اینکه نیاز به اقدامات اضطراری داشته باشند، متوقف کند. سوابق اولیه شیوع بیماری کووید ۱۹ ابهاماتی را در مورد سودمندی روش مدیریت اقتدارگرایی، ایجاد می‌کند.

به نظر آمارتیا سن، استاد اقتصاد و فلسفه دانشگاه هاروارد، کشورهای استبدادی با چالش مهم اطلاع‌رسانی و پاسخگویی روبه‌رو هستند. دولت‌هایی مثل چین در سیستم‌های سیاسی بسته، بدون رسانه‌های باز و احزاب مخالف، برای دریافت اطلاعات دقیق به‌موقع و انتقال اطلاعات فوری به عموم مردم تقلا می‌کنند. این دولت‌ها معمولاً قربانی تبلیغات خود می‌شوند، زیرا مقامات محلی به دلیل برخورداری از امتیاز از نهادهای سیاسی کشور از به اشتراک گذاشتن اخبار بد به مافوق خود خودداری می‌کنند و قبل از اقدام، منتظر دستورالعمل می‌مانند.

به همین دلیل، سیاست اطلاع‌رسانی در چین پاسخ سریع به شیوع بیماری کووید ۱۹ را تضعیف کرد. کارمندان مراقبت‌های بهداشتی شیوع بیماری را در اوایل دسامبر سال ۲۰۱۹  حدس زده بودند، اما اطلاعاتی که مردم را آگاه می‌کرد تا اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند، سرکوب شد و کانال‌های ارتباطی که ممکن بود به مقامات ارشد کشور چین نسبت به تهدید فزاینده بیماری هشدار دهد، مسدود شد.

پلیس یک پزشک را دستگیر و هفت نفر دیگر که در حال ارسال گزارش در مورد بیماری کرونا بودند به مجازات به دلیل گسترش  شایعات تهدید کرد و رسانه‌های اجتماعی سانسور شدند.

همچنین گفته شده دولت چین ضمن پنهان‌کاری در مورد شیوع این ویروس، پزشکان را وادار به سکوت کرده بود تا هشدارهای لازم را به مردم ارائه ندهند.

 یک تجزیه و تحلیل اولیه روی شبکه‌های اجتماعی Weibo و WeChat که بزرگ‌ترین شبکه‌های اجتماعی در چین هستند نشان داد که بحث در مورد شیوع بیماری در اوایل ماه ژانویه ۲۰۲۰ تقریباً وجود نداشت تا اینکه دولت چین موضع رسمی خود را در ۲۰ ژانویه تغییر داد.

در ماه ژانویه، کمیسیون بهداشت شهرداری ووهان در گزارشی اعلام کرد که هیچ‌گونه شواهدی راجع به انتقال انسان به انسان بیماری و شیوع عفونت در بین کارمندان بهداشت وجود ندارد. این گزارش همچنین اعلام کرد که موارد شدید بیماری ناشی از عفونت کرونا محدود به افراد سالخورده و کسانی است که دارای مشکلات زمینه‌ای هستند و اینکه بازار غذاهای دریایی هوانا منبع این بیماری بوده است.

گزارش‌های چاپ شده در مجله پزشکی لنست و نیو انگلند چاپ شده نشان می‌دهد که نیمی از بیماران بستری در بخش‌های مراقبت ویژه ۲۵-۴۹ سال بودند و دو سوم آنها بیماری زمینه‌ای نداشتند. قبل از اعلام رسمی دولت چین، موضوع انتقال انسان به انسان بیماری و ابتلای کارکنان بهداشتی کاملاً آشکار بود. این اطلاعات یا به مقامات اعلام نشد یا به عموم مردم اطلاعات نادرست ارائه شد.

شهردار ووهان به‌طور علنی اعلام کرده نه‌تنها اطلاعات به‌موقع اعلام نشده، بلکه مسئولان از اطلاعات به‌طور مؤثر نیز استفاده نکرده‌اند. در زمان شروع قرنطینه در ۲۳ ژانویه سال ۲۰۲۰، پنج میلیون نفر از شهر ووهان برای سفرهای تعطیلات خارج شده بودند که بعدها مواردی از شیوع بیماری در سرتاسر چین گزارش شد.

پاسخ سازمان جهانی بهداشت به انتقادها

با این حال  گادن گالیا، رئیس دفتر سازمان بهداشت جهانی در چین نظری مخالف با این اخبار داشته است؛ انتقاد درباره قصور این سازمان در روشن کردن حقایق مربوط به شیوع بیماری در چین را رد کرد و گفت که تحت قرنطینه قرار گرفتن شهر ووهان که مرکز انتشار ویروس کرونا بوده، امکان باارزشی برای جامعه بین‌المللی برای آماده شدن و مقابله با ویروس فراهم کرد. به گفته گالیا خود دولت چین به وجود کاستی در نحوه برخورد با این بیماری اذعان کرده که بررسی آن نیازمند زمان مناسب است. با این حال، یک هیئت مشترک از کارشناسان سازمان بهداشت جهانی و چین به بررسی دقیق نحوه انتقال بیماری، شدت آن و اقدامات لازم می‌پردازند. همچنین جلساتی به‌صورت هفتگی بین دفتر سازمان بهداشت جهانی و کمیته ملی بهداشت و درمان چین برگزار می‌شود و اقدامات انجام شده به‌طور دقیق بررسی می‌شوند.

با این حال، این گفته‌های نماینده سازمان جهانی بهداشت در چین باعث نشده است که نگاه کارشناسان در مورد عملکرد حکومت چین تغییر کند؛ چرا که به اعتقاد آنها فقدان رسانه‌های آزاد و مخالفانی که جدا از سلسله مراتب اداری اعلام نظر کند، باعث شد اطلاعات از خط مقدم شیوع ویروس کرونا به پکن نرسد. به‌طوری که چند هفته بعد از شیوع بیماری، رهبران چین مجبور شدند به‌طور علنی مقاماتی را که از ارائه اطلاعات خودداری می‌کنند، به مجازات تهدید کنند.

حکومت اقتدارگرا یا دموکراتیک؛ کدام بهتر است؟

حال سؤال این جا است که  آیا مزیتی برای حکومت‌های اقتدارگرا در پاسخ به بیماری‌ها وجود دارد؟ به نظر می‌رسد سیاست اطلاعاتی اقتدارگرانه مانع پاسخ سریع به شیوع بیماری کرونا در چین شد که می‌توانست بحران را محدود کند. هنوز مشخص نیست که آیا قرنطینه فوق‌العاده و گسیل داشتن منابع زیاد که توسط حکومت اقتدارگرای چین امکانپذیر شد، به‌عنوان یک استراتژی موفق بهداشت عمومی قابل اثبات خواهد بود یا خیر. با این وجود، به نظر می‌رسد در ظرفیت‌سازی برای پیشگیری، کشف و واکنش مناسب به شیوع بیماری، دموکراتیک بودن و سیاست رقابتی بیشتر موفق باشد.