دیاکو حسینی، کارشناس ارشد مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری درباره رابطه ایران و چین و خریدوفروش نفت بین این دو کشور به ایرناپلاس می‌گوید: آمریکایی‌ها قبل از این نیز تمام تلاششان را برای قطع کردن فروش نفت ایران کرده بودند، اما اگر ما بتوانیم در «کمیسیون مشترک» با طرف‌های اروپایی به توافق برسیم امکان دارد ایران بتواند بخشی از گام‌های برداشته‌شده در مورد برجام را معکوس بردارد. توافقی که در ازای آن، اروپا به تعهدات روشنی پایبند شود و تسهیلاتی را فراهم کند.
حسینی همچنین معتقد است: آمریکایی‌ها امیدوارند از طریق همین مکانیسم حل اختلاف، همه تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران به جریان بیافتد و مبادلات ایران متوقف شود. اما بعید است کار به آنجا برسد. زیرا به‌محض ارجاع این مسئله به شورای امنیت، ایالات متحده تحرکاتی خواهد کرد که نتیجه آن می‌تواند به افزایش تنش‌ها بین ایران و آمریکا منجر شود و این مسئله به نفع اروپایی‌ها هم نیست. اروپایی هم مایل نیستند این اتفاق بیافتد و تلاش می‌کنند از طریق مکانیسم حل اختلاف تلاش بکنند که در درجه اول نشان بدهند برای مقابله با نقض برجام کاری صورت می‌دهند و درعین‌حال ممکن است در آنجا بتوانند ایران را متقاعد کنند برخی از گام‌های معکوس خود در مورد برجام را اجرا کند و نوعی تعهدات نسبی در مورد برجام را برقرار کند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه تصریح می‌کند: در حال حاضر مکانیسم حل اختلاف، به کارافتاده است و در این مرحله، در کمیسیون مشترک برای نجات برجام بحث شکل خواهد گرفت. اما اگر حل نشود، این امکان به لحاظ قانونی وجود دارد که توافق به شورای امنیت ارجاع شود. ما نیز این موضوع را می‌پذیریم زیرا این‌طرف اروپایی بوده است که تا به امروز، تعهداتی داده بوده. البته برای شرکت در این کمیسیون مشترک هم مشکلی وجود ندارد و این موضوع می‌تواند فرصتی برای ایران باشد تا موارد نقض برجام را برای طرف اروپایی به‌طور کامل تشریح کند.
روز سه‌شنبه، سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه با انتشار بیانیه‌ای همراه با سرویس روابط خارجی اتحادیه اروپا، مکانیسم حل اختلاف برجام موسوم به «مکانیسم ماشه» را فعال کردند. این اقدام از سوی کشورهای اروپایی در حالی صورت گرفته است که ایران هفته قبل، پنجمین گام کاستن از تعهدات هسته‌ای خود را برداشت و بر اساس بیانیه دولت، برنامه هسته‌ای ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده و تحقیق و توسعه) مواجه نیست و برنامه هسته‌ای ایران صرفاً بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت.
در همین راستا، آلمان، انگلیس و فرانسه با انتشار بیانیه‌ای با بیان اینکه به کارزار فشار حداکثری آمریکا علیه ایران نمی‌پیوندند، هدف از این اقدام را نقض توافق هسته‌ای از سوی ایران دانسته و اعلام کردند: با توجه به اقدامات ایران ما هیچ انتخاب دیگری نداشتیم جز اینکه امروز نگرانی‌های خود را در رابطه بااینکه ایران دیگر به تعهدات خود در برنامه جامع اقدام مشترک عمل نمی‌کند نشان دهیم و طبق مکانیسم حل اختلاف، مطابق با بند ۳۶ در برجام این مسئله را به کمیسیون مشترک ارجاع دهیم.
به‌تازگی نیز چین درصدد است با امضای توافقنامه مقدماتی با امریکا برای پایان دادن به بیش از یک سال نبرد تجاری، متعهد شود که خریدهای کلانی از این کشور انجام بدهد. بر اساس این توافق، چین می‌بایست نزدیک به ۲۰۰ میلیارد دلار کالا از امریکا خریداری کند که ۷۵ میلیارد دلار آن اقلام تولیدی و مابقی شامل خرید اقلام کشاورزی و تولیدات انرژی و کالاهای خدماتی است.
از سوی دیگر گنگ شوانگ، سخنگوی دیپلماسی چین در یک نشست خبری گفته: چین همواره معتقد است دلیل کاهش تعهدات برجامی ایران این است که ایالات‌متحده به‌طور یک‌جانبه از توافق برجام عقب‌نشینی کرده است، حقوق بین‌الملل و تعهدات بین‌المللی را نادیده گرفته، فشار شدیدی به ایران وارد کرده و مانع از انجام تعهدات سایر طرف‌ها شده است. برجام نتیجه دیپلماسی چندجانبه است که توسط قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل هم تایید شده و ضمن جلوگیری از گسترش رژیم تسلیحات هسته‌ای، باعث صلح و ثبات در خاورمیانه شده است.
نظر شما