محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه از دیدار با ملابرادر، رئیس دفتر سیاسی طالبان و هیأت همراه او برای پیشبرد برنامه صلح افغانستان در تهران خبر داد. او در ادامه تصریح کرد « این دیدار در راستای تلاش‌های جمهوری اسلامی برای بازگشت صلح و ثبات به افغانستان انجام شد و مهم‌ترین هدف آن ترغیب طرف‌های افغان به گفت‌وگوهای بین الافغانی، تشویق به یافتن راه‌حل مسائل از طریق گفت‌وگو، حمایت از تمام نیروهای افغان برای یافتن فصل مشترک همکاری در بیرون رفتن نیروهای خارجی و امنیت افغانستان پس از خروج نیروهای خارجی اعلام‌شده است.»
طی ده سال اخیر و بعد از آغاز برنامه صلح افغانستان این پنجمین باری است که هیأتی از طالبان به ایران سفر می‌کنند.
سال ۹۲ خبرگزاری فارس از سفر محمدالله نعمانی، وزیر تحصیلات عالی طالبان و شمس‌الدین پهلوان والی قبلی میدان‌وردک در زمان حکومت طالبان به تهران برای حضور در کنفرانس بیداری اسلامی خبر داد. قاری یوسف احمدی، سخنگوی وقت این گروه نیز این خبر را تأیید و اعلام کرد: «در دو روز گذشته نمایندگان دفتر سیاسی طالبان با مقامات ایرانی ملاقات کرده‌اند. او همچنین گفته گروهی از روحانیون طالبان هم به‌صورت جداگانه در کنفرانسی در تهران شرکت کرده‌اند. دفتر سیاسی طالبان دعوت برای هر کنفرانسی را می‌پذیرد تا شاید تلاش‌های نافرجام برای گفتگو و پایان دادن به جنگ در افغانستان به‌جایی برسد.» البته عباس عراقچی، سخنگوی وقت وزارت خارجه این ادعای طالبان و خبر فارس را تأیید نکردند.
اردیبهشت‌ماه سال ۹۴ نیز خبرگزاری تسنیم از سفر هیأت دفتر سیاسی طالبان در قطر به ریاست طیب آغا به ایران خبر داد. در بخشی از خبر آمده بود: « هیأت سیاسی طالبان افغانستان در سفر به تهران با مقامات امنیتی جمهوری اسلامی ایران دیدار و پیرامون مسائل منطقه‌ای به‌ویژه مسائل جهان اسلام و همچنین مسائل مربوط به مهاجرین به بحث و تبادل‌نظر پرداختند.» محمدباقر نوبخت، سخنگوی وقت دولت ایران در واکنش به این خبر گفت: «بنده بی‌خبر هستم و با عقل هم جور درنمی‌آید با طالبان جلسه‌ای داشته باشیم». مرضیه افخم، سخنگوی وقت وزارت خارجه نیز دراین‌باره توضیح داد « در جریان سفر هیات طالبان به ایران نیستیم و باید پیگیری شود که منابعی که خبر را منتشر کرده‌اند، با چه اطلاعات و مسئولیتی این خبر را منتشر کرده‌اند».
سال ۹۵ محمدرضا بهرامی، سفیر وقت ایران در کابل، در مصاحبه‌ای با آریانانیوز تماس تهران با مقامات دفتر سیاسی طالبان را تأیید و هدف از آن را «کنترل و اشراف اطلاعاتی و تلاش در راستای ایجاد زمینه مذاکرات میان دولت افغانستان و طالبان» دانست.
دی ماه سال گذشته، بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه، از دیدار هیأت طالبان با عراقچی، معاون وزارت خارجه در تهران خبر داد. موضوعی که با واکنش منفی دولت افغانستان همراه بود، البته محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری در واکنش به اعتراض مسئولان این کشور، اعلام کرد «مذاکرات ایران با طالبان با هماهنگی دولت افغانستان انجام می‌شود».
گفتنی است، رابطه ایران و طالبان بعد از حمله اعضای این گروه به کنسولگری ایران در مزار شریف و شهادت افراد مستقر در آن همواره پرفرازونشیب بوده است. حتی در دوره‌ای مذاکره با طالبان از سوی مقام‌های ایرانی رد می‌شد. بااین‌حال بعد از سقوط طالبان برخی از مقام‌های این کشور ازجمله رئیس ارتش افغانستان مدعی شدند سلاح کشف‌شده از طالبان ساخت ایران است؛ ادعایی که هیچ‌گاه اثبات نشد و مقام‌های ایرانی نیز آن را نپذیرفتند.
نوذر شفیعی: این دیدارها طبیعی است
نوذر شفیعی، کارشناس مسائل منطقه درباره این دیدارها و پیامدهای آن برای جمهوری اسلامی، به ایرناپلاس می‌گوید: به نظر می‌رسد ایران اصل را بر روابط با دولت مرکزی افغانستان گذاشته است اما گروه‌هایی چون طالبان در وضعیت سیاسی این کشور اثرگذار بوده‌اند. از این‌رو، نگرانی‌هایی درباره مرزهای همجوار خود با افغانستان دارد.
وی ادامه می‌دهد: ایران در راستای امنیت داخلی و کاهش آسیب پذیری خود با طالبان دیدار و همکاری دارد، نه مداخله در امور داخلی کشور دیگر. به نظر می رسد این دیدارها در این چارچوب در حال انجام است. گاهی کشوری با گروه‌های متعارض کشورهای دیگر دیدار و همکاری می‌کند که این نوعی مداخله در امور داخلی آن کشور به شمار می رود اما گاهی به دلیل مسئله موضوع امنیت ملی خودش با آن گروه مذاکره می‌کند. به نظر من مذاکرات ایران و طالبان در این چارچوب قابل ارزیابی است.
شفیعی با اشاره به اینکه روند مذاکراتی میان طالبان با آمریکا شکل گرفته است، تصریح می‌کند: این رویه سبب شده است سایر کشورها هم با طالبان وارد مذاکره شوند. تاکنون چین، پاکستان، روسیه و کشورهای آسیای مرکزی نیز مذاکراتی با طالبان داشته‌اند. از این جهت رویه ایران همانند سایر کشورهای دیگر بوده و غیرمنتظره نیست؛ بلکه بخشی از روند صلح است.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی درباره اینکه این دیدارها ممکن است شائبه حمایت ایران از طالبان را پررنگ کند و به رابطه دو کشور همسایه آسیب زند، می‌گوید: دولت افغانستان می‌داند نگاه ایران به این کشور توسعه محور است، چراکه ایران متوجه است، هرگونه بی ثباتی در افغانستان امنیت داخلی ایران را هم به خطر می‌اندازد. به همین جهت کشورهای همسایه هم به دنبال امنیت داخلی خود و ایجاد ثبات و صلح در این کشور هستند. در مقابل کشورهای بیرونی در پی ایجاد ناامنی و بی‌ثباتی در منطقه‌اند.
وی می‌افزاید: علاوه بر این، متأسفانه طالبان به بخشی از فرایند صلح در این کشور تبدیل شده است. آمریکا با آغاز مذاکرات کشورهای دیگر را نیز وادار به این رویه کرد. لذا همکاری با طالبان برخلاف مصالح و امنیت ملی افغانستان نیست، بلکه می‌تواند به روند صلح کمک کند.
نظر شما