چگونه از رمز دوم پویا استفاده کنیم؟

از وقتی کارت‌های بانکی به ابزاری رایج برای دسترسی به حساب‌های بانکی‌مان تبدیل شدند، موضوع امنیت استفاده از این کارت‌ها هم مطرح شد. حتی زمانی که هنوز اینترنت وارد همه ابعاد زندگی‌مان نشده بود، نیز گاهی امنیت کارت‌های بانکی‌ به‌خطر می‌افتاد. نوشتن رمز کارت و قرار دادن آن در کنار کارت، یکی از کارهای اشتباهی بود که برخی انجام می‌دادند و سرقت کیف پولشان، حتی اگر پولی در آن نبود، به‌معنای از دست رفتن بخشی از دارایی‌شان بود.

بعدها روش‌های دیگری برای سوءاستفاده از کارت‌ها پیدا شد. افرادی که در فروشگاه‌ها یا صف عابربانک در کمین رمز کارت بودند و با سرقت لاشه کارت، موجودی حساب بانکی فرد را خالی می‌کردند. دستگاه‌های کپی کارت‌های بانکی هم در پوشش فروشندگی در اختیار برخی سوءاستفاده‌کننده‌ها قرار داشت.

پرداخت اینترنتی که آمد، ماجرا پیچیده‌تر شد. برای پرداخت‌های اینترنتی باید رمز دوم را فعال می‌کردیم. اما بعضی‌ها با دزدیدن رمز دوم، باز هم حساب بانکی‌مان را خالی کردند. بعضی وقت‌ها خودمان در صفحات جعلی اینترنتی و با نیت خرید، اطلاعات بانکی خود را به هکرها تحویل می‌دهیم. یا وقتی در اماکن عمومی و با کامپیوترهای عمومی مثلاً در کافی‌نت‌، دانشگاه و اداره، پرداخت خود را با صفحات امن انجام می‌دادیم، خبر نداشتیم که هر دکمه‌ای روی کیبورد می‌زنیم، ممکن است توسط بعضی از نرم‌افزارها که به کی‌لاگر معروف‌اند، ذخیره شود و مورد سوءاستفاده قرار گیرد.

رمز یک‌ بار مصرف یا پویا چیست؟

قبل از گسترش استفاده از تلفن‌های همراه هوشمند، بانک‌ها برای حل مسئله امنیت، راه‌حل استفاده از رمز یک‌بار مصرف را با استفاده از دستگاه‌های رمزساز، در پیش گرفته بودند. دستگاه‌های OTP وسایل کوچکی بودند که باید از شعبه بانک خریداری و به کارت بانکی متصل می‌شدند. بعد از آن، در هر بار استفاده از کارت، به‌جای اینکه برای وارد کردن رمز، به سراغ حافظه‌مان برویم، به‌سراغ این دستگاه می‌رفتیم تا رمزی را که اعتبار آن تنها یک‌ دقیقه است، وارد کنیم. با این روش، حتی اگر رمزمان به‌هر صورتی لو می‌رفت، احتمال سوءاستفاده از آن به حداقل می‌رسید؛ زیرا این رمز بعد از یک دقیقه باطل می‌شد.

با این حال، این روزها استفاده از رمز یک‌بار مصرف یا پویا، به‌دلیل گسترش تلفن‌های همراه هوشمند و همچنین زیرساخت‌های ارتباطی، آسان‌تر شده است. هر چند که آمارها نشان می‌دهند هنوز ۳۰.۸ درصد افرادی که از تلفن همراه استفاده می‌کنند، تلفن همراهشان هوشمند نیست، اما برای این افراد هم راه‌حل‌هایی وجود دارد.

رمز یک‌ بار مصرف جایگزین رمزهای ایستا می‌شود

اوایل سال جاری بود که بانک مرکزی، بخشنامه‌ای را درباره جایگزینی رمزهای پویا در پرداخت‌های بدون کارت، به بانک‌ها ابلاغ کرد و قرار بود استفاده از رمز پویا، در خردادماه اجباری شود، اما با وجود اینکه برخی از بانک‌ها پیش از این، رمز پویا را به‌عنوان یک گزینه اختیاری در دسترس مخاطب قرار داده بودند، گروهی دیگر از بانک‌ها هنوز آماده اجرای این طرح نبودند. از طرف دیگر، زمان بیشتری برای آموزش افراد لازم بود و در نتیجه، عملیاتی شدن این بخشنامه، تا دی‌ماه سال جاری به تعویق افتاد.

بانک مرکزی، در اطلاعیه شماره یک خود درباره رمز پویا که در ۱۸ آبان منتشر شده، به مشتریان بانکی اعلام کرده برای دریافت رمز پویا و تأیید شماره تلفن همراه خود، به بانک صادرکننده کارتشان مراجعه کنند.

چطور رمز یک بار مصرفمان را فعال کنیم؟

راه‌های مختلفی برای فعال‌سازی رمز یک بار مصرف یا پویا وجود دارد که با توجه به بانک صادرکننده کارت، متفاوت است. ایرناپلاس با بررسی وب‌سایت‌ بانک‌های مختلف، روش فعال‌سازی رمز دوم پویا را در بین بانک‌ها، مقایسه کرده است.

نکته قابل توجه اینکه، برخی از بانک‌ها، تولید رمز دوم پویا را با استفاده از همراه‌بانک خود انجام می‌دهند و برای فعال کردن رمز دوم پویای این بانک‌ها، نیازی به نصب برنامه‌ای جدید روی تلفن همراهتان ندارید. برخی دیگر از بانک‌ها هم از یک نرم‌افزار مشترک، برای تولید رمز دوم پویا استفاده می‌کنند و اگر در برخی یا همه این بانک‌ها، حساب و کارت دارید، نیازی نیست به تعداد کارت‌هایتان، برنامه جدید نصب کنید.

گروهی دیگر از بانک‌ها که تعدادشان هم زیاد نیست، برای تلفن‌های همراه با سیستم عامل جاوا هم برنامه‌ای برای فعال‌سازی رمز دوم پویا ارائه داده‌اند و برخی دیگر، حواسشان به مشتریان با موبایل‌های قدیمی‌تر بوده و از سامانه‌های پیامکی یا کدهای USSD یا همان ستاره مربع‌ها برای ارائه رمز دوم پویا به مشتری، استفاده می‌کنند.

توجه کنید که برای نصب برنامه‌های رمز دوم پویا و یا همراه‌بانک‌ها، به جای جست‌وجو در گوگل یا سایر موتورهای جست‌وجو، مستقیماً به صفحه بانکتان مراجعه کنید. اگر آدرس اینترنتی صفحه بانکتان را نمی‌دانید به این صفحه در وب‌سایت بانک مرکزی بروید https://www.cbi.ir/page/links_fa.aspx و روی اسم بانکتان، کلیک کنید.

بانک‌هایی که به‌ فکر همه مشتریان هستند

بانک ملی و بانک ملت، رمز دوم پویا را با استفاده از نرم‌افزارهای اندروید و IOS مخصوص به‌خود ارائه می‌دهند و علاوه بر این، سامانه پیامکی نیز برای مشتریان با موبایل‌های قدیمی‌تر یا افرادی که نمی‌خواهند برنامه جدیدی روی گوشی خود نصب کنند نیز در نظر گرفته‌اند. برای فعال‌سازی رمز دوم پویای این بانک‌ها، لازم است به خودپرداز مراجعه کنید.

بانک رفاه کارگران، هم برای استفاده مشتریانش از رمز دوم پویا، نرم‌افزاری را برای سه سیستم عامل اندروید، IOS و جاوا طراحی کرده که بعد از دانلود از وب‌سایت بانک و نصب روی تلفن همراه، باید در شعبه فعال شود.

نرم‌افزارهایی برای گوشی‌های هوشمند

بانک‌هایی که در ادامه نامشان می‌آید، نرم‌افزارهای مربوط به رمز دوم پویا را صرفاً برای گوشی‌های هوشمند ارائه داده‌اند. بعضی از بانک‌ها به‌طور مشترک از یک نرم‌افزار استفاده می‌کنند و برخی دیگر، نرم‌افزار مخصوص به خود را دارند.

بانک‌های مهر ایران، اقتصادنوین، انصار، حکمت ایرانیان، دی، و سینا، از اپلیکیشن «ارس» برای رمز دوم استفاده می‌کنند که باید بعد از دانلود، با مراجعه به شعبه، فعال شود.

بانک صادرات و کشاورزی هم از اپلیکیشن «ریما» که در گوشی‌های اندرویدی و IOS نصب می‌شود، استفاده می‌کنند. این نرم‌افزار، با ورود اطلاعات و یک‌بار مراجعه به دستگاه خودپرداز، فعال می‌شود.

نرم‌افزار رمزساز سپه و نرم‌افزار رمزساز سرمایه، مربوط به بانک‌های سپه و سرمایه است که برای فعال کردنشان لازم است به شعبه بانک مراجعه کنیم. رمزنت نیز نرم‌افزار معرفی‌شده توسط بانک شهر است که فعالسازی آن در شعبه انجام می‌شود. مشتریان بانک ایران‌زمین هم با دانلود و نصب نرم‌افزار و مراجعه به شعبه، می‌توانند رمز دوم پویا را فعال کنند. رمزینه، نام نرم‌افزار بانک سامان است که پس از نصب، با حضور در شعبه، فعال می‌شود. استفاده از رمز دوم پویا برای کارت‌های بانک خاورمیانه نیز با مراجعه به شعبه، امکان‌پذیر است.

بانک‌های دیگر هم نرم‌افزارهای مخصوص خودشان را برای فعالسازی رمز دوم پویا دارند. بانک قوامین، نرم‌افزار جی‌بی‌رمز؛ بانک تجارت، نرم‌افزار هم‌راز و بانک مسکن، نرم‌افزار رمزنما را معرفی کرده‌اند که بعد از نصب روی تلفن همراه، با مراجعه به خودپرداز، فعال می‌شوند.

بانک آینده، نرم‌افزار رمز پویای خود را یکشنبه، ۲۶ آبان، برای دانلود روی وب‌سایت این بانک، قرار خواهد داد.

رمز دوم پویا در همراه بانک

برخی دیگر از بانک‌ها، رمز دوم پویا را به نرم‌افزار همراه بانک یا موبایل‌بانک خود، اضافه کرده‌اند و مشتریان آنها، برای فعال‌سازی رمز دوم پویا، نیاز به نصب برنامه دیگری ندارند.

با استفاده از همراه‌بانک می‌توان رمز دوم پویا را در بانک رسالت و بانک گردشگری، فعال کرد و مورد استفاده قرار داد. بانک پاسارگاد و توسعه تعاون نیز این امکان را در همراه‌بانک خود ارائه می‌دهند، با این تفاوت که همراه‌بانک این دو بانک برای هر سه سیستم عامل اندروید، IOS و جاوا ارائه شده و در نتیجه، کاربران گوشی‌های قدیمی‌تر نیز می‌توانند امکان استفاده از رمز دوم پویا را داشته باشند.