جنجال باتری قلب و ماجرای یك صف طولانی

همه چیز با یك تصویر آغاز شد، تصویری از بیمارستان قلب شهید رجایی تهران كه محوطه روبه‌روی درمانگاه این بیمارستان را نشان می‌داد. افرادی روی زمین و نیمكت‌ها نشسته‌ و گویا منتظرند. منتشركننده عكس از خبرنگاران یك خبرگزاری‌ معتبر بود كه در توصیف این تصویر نوشته بود «اینها بیمارانی هستند كه در انتظار باتری قلب هستند، باتری قلبی كه تا چند ماه پیش 40 تا 50 میلیون تومان قیمت داشت و حالا قیمت آن به 250 میلیون تومان رسیده است». توصیفی كه حالا مشخص شده واقعیت ندارد و اوضاع، آن‌طور كه این خبرنگار روایت كرده، نیست. بعد از انتشار این تصاویر بود كه اداره كل تجهیزات وزارت بهداشت و هیئت امنای ارزی اعلام كردند هیچ كمبودی در این حوزه وجود ندارد. طی این چند روز، اخبار ضد و نقیضی به گوش می‌رسید. به همین دلیل خبرنگار ایرناپلاس تصمیم گرفت به بیمارستان شهید رجایی برود تا موضوع را از نزدیك بررسی كند.

**كمبود در دی و بهمن سال 97 باعث شد بیماران در لیست نوبت طولانی قرار بگیرند

سید سعید افتخاری، مدیر بیمارستان شهید رجایی تهران است كه این روزها به دلیل جنجال نبود باتری قلب و بالا رفتن قیمت آن به یك چهره رسانه‌ای تبدیل شده و هیچ‌كدام از درخواست‌های مصاحبه خبرنگاران را رد نمی‌كند تا مردم این اطمینان را پیدا كنند كه هیچ مشكلی وجود ندارد و باتری قلب به تعداد كافی و با همان قیمت دولتی در بیمارستان شهید رجایی وجود دارد. از او درباره جنجال اخیر می‌پرسم. افتخاری می‌گوید: ماجرا به دی و بهمن سال گذشته برمی‌گردد. مشكل از دی‌ماه شروع شد، زمانی كه وقفه طولانی برای ترخیص تجهیزات پزشكی از جمله همین باتری قلب در گمرك ایجاد شد و همین وقفه دو ماهه در ترخیص، باعث ایجاد مشكل در تعبیه باتری قلب برای بیماران متقاضی شد. به همین دلیل، ما مجبور شدیم بیماران را در لیست نوبت طولانی قرار دهیم. البته چنین لیستی از قبل هم وجود داشته، چرا كه ظرفیت جراحی این بیمارستان برای تعبیه باتری قلب محدود است، اما وقفه دوماهه باعث شد این صف طولانی‌تر شود و تعداد بیماران در صف انتظار به 280 بیمار برسد. در این بیمارستان روزانه بنا بر امكانات موجود و حضور پزشكان بین 4 تا 10 عمل جراحی برای تعبیه باتری قلب انجام می‌شود. به گفته افتخاری در حال حاضر حداكثر قیمت آزاد باتری قلب 57 میلیون تومان و حداكثر قیمت آن با بیمه 14 میلیون تومان است.

به گفته افتخاری، بعد از ترخیص تجهیزات از گمرك، موضوع به روال عادی برگشته، به‌ویژه در سال 98 هر روز لیست بیماران به هیئت امنا فرستاده می‌شود و نحوه توزیع، كاملاً تحت كنترل است. روال به این صورت است كه هیئت امنا بر اساس نام بیمار، باتری قلب را تحویل می‌دهد و حتی بعد از جراحی، برچسب باتری باید به هیئت امنا ارسال شود تا همه چیز تحت كنترل باشد. این روند خوبی است كه باعث می‌شود نه مریضی از قلم بیفتد و نه دستگاهی جابه‌جا شود.

براساس اعلام اداره كل تجهیزات پزشكی وزارت بهداشت و همچنین هیئت امنای ارزی، در حال حاضر باتری قلب به تعداد كافی وجود دارد و به‌مرور تحویل داده می‌شود. افتخاری می‌گوید: در تاریخ 21 اردیبهشت پیش فاكتوری با رقم یك میلیارد تومان فرستاده شد كه تماماً مربوط به همین تجهیزات باتری قلب بود. هیئت امنا یك سقف پنج میلیارد تومانی قرار داده است و ما تقریباً گردش مالی خود را در همین حد نگه می‌داریم.

**با یك میلیون تومان جراحی شدم

افتخاری مطلبی را كه در شبكه‌های ‌اجتماعی منتشر شده است را كاملاً مغرضانه می‌داند و می‌گوید: «ما هر روز شاهد حضور افرادی هستیم كه در عكسی كه جنجال آفرین شد آنها را «بیماران در انتظار باتری» نامیده‌اند. با این تفاوت كه این افراد معمولاً همراهان بیمارانی هستند كه یا در بیمارستان بستری‌اند یا بیمارشان در درمانگاه، تحت ویزیت است.»

به سراغ جایی كه در تصویر منتشر شده، می‎‌روم. ظاهراً تصویر درست بوده و افراد قابل‌توجهی روی زمین یا روی نیمكت‌ها نشسته‌اند. تقریباً به سراغ تك‌تك آن‌ها رفتم و سؤال كردم كسی را می‌شناسند كه برای باتری قلب اینجا آمده باشد؟ اغلب آن‌ها اطلاعی نداشتند، فقط سه نفر بودند كه چنین مشكلی داشتند. فرد اول مرد میانسالی بود كه دو سال پیش در همین بیمارستان عمل باتری قلب انجام داده بود. دائماً از روی پیراهنش به آن اشاره می‌كرد. می‌گفت: دو سال پیش فقط یك میلیون تومان از من پول گرفته‌اند و الان هم برای معاینه آمده‌ام. فرد دوم پدر نوزادی بود كه دو روز پیش فرزندش جراحی شده بود و می‌گفت: تا همین حالا از من علی‌الحساب 900 هزار تومان گرفته‌اند و حرفی كه می‌گویند باتری قلب 250 میلیون تومان شده، دروغ است. او حتی مرد دیگری را كه نوبت جراحی همسرش رسیده بود، راهنمایی می‌كرد كه چرا از بیمارستان شهرستانی كه از آنجا آمده نامه نیاورده است كه در این صورت خیلی از هزینه‌های جراحی همسرش كم می‌شد. منظور او استفاده از نظام ارجاع خدمات پزشك برای بیماران تحت پوشش بیمه بود كه طبق مراحل مشخص شده، بیماران مستقیماً به مراكز و بیمارستان‌های تخصصی مراجعه نمی‌كنند.

به درمانگاه می‌روم، صندلی‌های موجود در لابی كاملاً پر است از بیمارانی كه اغلب از شهرستان آمده‌اند. به سراغ آن‌ها می‌روم، می‌پرسم كه آیا كسی را می‌شناسند كه برای باتری قلب اینجا باشد. اتفاقاً همان فرد اول پاسخ می‌دهد كه دخترش مشكل ضربان قلب دارد و برای همین موضوع از اهواز به تهران آمده است. او می‌گوید: تازه قرار است پرونده باز كنیم تا دخترمان در نوبت قرار گیرد. از او پرسیدم از قیمت‌ها خبر دارید، گفت: هنوز به ما نگفته‌اند كه هزینه جراحی چقدر است، اما در فضای مجازی قیمت‌های مختلفی شنیده‌ایم از 10 میلیون تومان تا 300 میلیون تومان. به او گفتم كه من پیش مدیر بیمارستان بودم و او گفته قیمت‌های بالا دروغ است، چشمانش برق می‌زند و گویا كمی دلش آرام می‌گیرد.

**بیماران اورژانسی مشكلی ندارند

زن و شوهر جوان دیگری به سؤال من پاسخ مثبت دادند و گفتند كه نوزادشان را برای جراحی به این مركز آورده‌اند. نوزاد دختركی زیبا با چشمانی درشت بود كه چهره‌اش هیچ نشانی از بیماری نداشت و در حالی كه در آغوش پدر بود، دائماً لبخند می‌زد. با این حال، زن جوان گفت: اوضاع قلب دخترم خیلی بد است و ضربان قلبش به 30 رسیده است، گفته‌اند اورژانسی تا چند روز آینده عملش می‌كنند. از آن‌ها می‌پرسم از قیمت‌ها خبر دارند؟ پاسخ می‌دهند خبری ندارند و كلا با 7 میلیون تومان آمده‌اند. اما اگر بیش از این باشد به خاطر فرزندشان با قرض هم كه شده آن را پرداخت می‌كنند. به آن‌ها هم می‌گویم اگر بیمه باشید، مشكلی برایتان پیش نمی‌آید كه خوشبختانه بیمه هستند.

**هیچ بیمار اورژانسی از این مركز ترخیص نمی‌شود

همین جا بود كه به یاد صحبت‌های افتخاری درباره بیماران اورژانسی افتادم كه به گفته او هیچ بیمار اورژانسی از این مركز ترخیص نمی‌شود و حتی اگر باتری قلب وجود نداشته باشند، باتری قلب موقت برای بیمار تعبیه می‌شود، چه برسد به حالا كه به تعداد كافی وجود دارد. دلیل این سؤال من از او، صحبت‌های یكی از رزیدنت‌های همین بیمارستان بود كه چند روز پیش به من گفته بود باتری قلب وجود ندارد، طوری كه حتی مجبور می‌شوند بیماران اورژانسی را هم ترخیص كنند. این سؤال من با پاسخ قاطع مدیر این مجموعه روبه‌رو شد كه «چنین اتفاقی امكان ندارد و بیماران اورژانسی این مركز هیچ دغدغه‌‌ای برای دریافت خدمات ندارند.»

البته به گفته او، اتفاق افتاده است كه جراحی بیمارانی كه اورژانسی نبوده‌اند تا یك ماه به تعویق بیفتد. البته زمانی كه دوباره با همان رزیدنت صحبت كردم متوجه شدم او اطلاعات دقیقی نداشته و بر اساس شنیده‌هایش صحبت كرده است!

**مهتر از مشكل نقل و انتقالات ارزی، ترخیص كالا از گمرك است

سؤال بعدی من از افتخاری این بود كه تحریم‌ها چه مشكلاتی در حوزه تجهیزات برای بیمارستان شهید رجایی ایجاد كرده است و در حاضر مشكل اصلی او در بیمارستان چیست؟

افتخاری در پاسخ می‌گوید: با صحبت‌هایی كه با شركت‌ها و اداره كل تجهیزات داشتم آنها بحث نقل و انتقالات ارزی را مشكل اصلی می‌دانند. در طول یك سال اخیر مشكل اصلی ما دو موضوع بود: یكی همین باتری قلب و دیگری نخ جراحی.

ما در مقطعی از سال 97 به نقطه‌ای رسیده بودیم كه برای یك هفته آینده نخ جراحی نداشتیم و مجبور شدیم تا نیازمان را از شهرستان‌ها تأمین كنیم. متأسفانه من این گله را دارم كه در خیلی از موارد، نخ در گمرك موجود است، اما با مشكل ترخیص مواجه می‎شود. به همین دلیل است كه به نظر من مشكل اصلی ما در داخل كشور است. گاه مواردی وجود داشته است كه كارد به استخوان رسیده و من از طریق شركت‌ها به گمرك، نامه نوشته‌ام كه نیاز فوری به تجهیزات وجود دارد و آن‌ها روند ترخیص را سرعت داده‌اند. حتی موردی وجود دارد كه نامه من باعث شد تا تجهیزات بدون این كه فرآیند ترخیص را طی كند، به دست ما رسیده است. مقاطعی بوده كه ما دستگاهی به نام اكسیژناتور كه در اتاق عمل مورد نیاز است را روزانه دریافت می‌كردیم در حالی كه نباید این‌طور باشد و معمولاً باید یك ذخیره سه‌ماهه داشته باشیم.

درخواست افتخاری این است كه تسهیلاتی راجع به ترخیص تجهیزات از گمرك انجام شود، چرا كه 90 درصد كمبود‌هایی كه این بیمارستان داشته است، به دلیل اشكال در ترخیص بوده است.

**فقط برای یك ماه آینده نخ جراحی داریم

گویا در حال حاضر این بیمارستان در مورد یك سایز مشخص از نخ جراحی در مضیقه است و به گفته افتخاری تقریباً تا یك ماه آینده، نخ موجود دارد. با این حال، به گفته افتخاری در مورد 95 درصد از تجهیزات و دارو‌های مورد نیاز این بیمارستان، حداقل برای سه تا 6 ماه آینده ذخیره كافی وجود دارد و جای نگرانی نیست.

گزارش از الهام كاظمی