در اصلاحیه آیین‎نامه انضباطی، اتفاق جدیدی نیفتاده است

مجتبی صدیقی، رئیس سازمان امور دانشجویان و معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری درباره آیین‎نامه جدید انضباطی می‎گوید: آیین‎نامه جدید انضباطی تغییرات چندانی نكرده ‎است و رسیدگی به تخلفات مجازی هم در آیین‎نامه جدید انضباطی لحاظ نشده‎ است، اما همیشه اگر شاكی خصوصی وجود داشته یا به حریم شخصی دانشجویی لطمه وارد می‎شده، این موارد در كمیته‎های انضباطی بررسی می‎شده است.

در ادامه مشروح این گفت‎وگو را می‎خوانید.

ایرناپلاس: با توجه به خبری كه به نقل از آقای نوذری منتشر شد، مشخص شده كه در آیین‎نامه جدید انضباطی قرار است حریم شخصی دانشجویان مورد رصد كمیته‎های انضباطی دانشگاه قرار گیرد. دلیل اصلی چنین تصمیمی چیست؟‌

صدیقی: حساسیت‎های دانشجویان و برخی مسئولان نسبت به اصلاحات آیین‎نامه انضباطی، خوب و قابل احترام است.
آیین‎نامه انضباطی مصوب سال 1374 است، اما اتفاقات جدیدی افتاد كه لازم شد تغییراتی در این آیین‎نامه لحاظ شود. ما در دوره خودمان به این نتیجه رسیدیم كه آیین‎نامه خیلی مهم نیست و بهتر است روی شیوه‎نامه اجرایی آیین‎نامه كار بكنیم و دستورالعمل اجرایی آن نیز مهم‎تر است كه در سال 95 اصلاح و با امضای وزیر ابلاغ شد. دستور‌العمل اجرایی آیین‎نامه انضباطی درباره این است كه طبق چه مقرراتی دانشجو احضار و به پرونده او رسید‎گی شود.

البته این دستورالعمل تك‎ امضایی و تنها وزیر علوم آن را امضا كرده‎ است و وزارت بهداشت به دلایلی آن را امضا نكردند. در واقع چند مورد در آیین‎نامه قبلی لحاظ نشده بود؛ از جمله تخلفات حرفه‎ای و تخلفات پژوهشی. این موارد در آیین‎نامه جدید لحاظ شد، زیرا در آیین‎نامه سال 74، تخلفات حرفه‎ای وجود نداشت همچنین تخلفات اداری لحاظ شده بود، اما تخلفات پژوهشی نه. مثل تخلفات در پایان‎نامه‎ها، مقالات و ...

با این دو نگاه و با پیشنهاد وزارت بهداشت و هماهنگی با وزارت علوم این موارد به شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها داده شد، چرا كه شورای اسلامی شدن مرجع رسیدگی اولیه به این‎گونه دستورالعمل‎هاست و بعد از آن هم، شورای اسلامی شدن آن را به صحن علنی شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد فرستاد.

طبیعتاً این دو مورد مطرح شد، قرار شد كه اصلاحات حداقلی نیز در آیین‎نامه جدید لحاظ شود مانند تغییر عبارات كه وزارت آموزش و فرهنگ به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اصلاح شود یا مثلاً در جایی پخش لوح فشرده و نوار ویدیویی نوشته شده بود كه به رایانه‎ای و الكترونیكی تغییر داده ‎شد. تمام اصلاحات همین‎ها بود.

خبرنگاری كه از دكتر نوذری پرسیده بود اگر در فضای مجازی تخلفی صورت بگیرد چه اتفاقی می‎افتد كه ایشان گفتند اگر عكس مستهجنی توزیع شود با آن برخورد می‎شود. این موضوع نظر خود دكتر بود و در آیین‎نامه نیامده ‎است. البته این موضوع اگر در حال حاضر هم اتفاق بیفتد و شاكی خصوصی وجود داشته باشد، كمیته انضباطی می‎تواند به آن رسیدگی كند. اما دانشجویان باید دقت می‎كردند كه ما در دستورالعمل اجرایی، اصولی را تبیین كرده‎ایم كه كمیته‎های انضباطی بر اساس آن عمل می‎كند.

در آیین‌نامه جدید فقط در یك مورد از تخلفات الكترونیكی و یارانه‎ای یاد شده كه بعداً شنیدم در جلسه بعدی شورای اسلامی شدن دانشگاه‎ها، دوباره این موارد بررسی شده ‎است تا حساسیت‎ها نسبت به آن كمتر شود. الان هم اگر تهمتی زده شود، كمیته انضباطی می‌تواند آن را بررسی كند یا اگر احیاناً نسبتی به دانشگاه بدهند و دانشگاه شاكی شود، كمیته انضباطی به آن رسیدگی می‎كند.
باید توجه كنید كه در اطلاعیه وزارت علوم آمده كه همه در حریم شخصی خود آزاد هستند. اما اگر به كسی تهمتی زده و پخش شد، او حق شكایت دارد.

ایرناپلاس: موارد متعددی وجود دارد كه تا پیش از این نیز با وجود اینكه هیچ مبنای قانونی برای رسیدگی به تخلفات در فضای مجازی نداشته ‎است، كمیته انضباطی به آن می‎پرداخته است.
صدیقی: ما معتقدیم در اصلاحیه آیین‎نامه انضباطی، اتفاق جدیدی نیفتاده است. صحبت آقای نوذری بند جدیدی نیست كه به آیین‎نامه اضافه شده باشد، فقط سیاستی در حوزه آموزش عالی وجود دارد و آن هم این است كه تخلفات درون دانشگاه در دانشگاه بررسی شود و به بیرون ارجاع نشود. اگر دانشجویی بگوید فلان فردی وارد صفحه شخصی شده و عكس من را پخش كرده‎ است دو راه وجود دارد، اینكه گفته شود این مورد در دادگستری بررسی شود و دیگری هم اینكه شورای انضباطی دانشگاه آن را بررسی كند.

ایرناپلاس: چرا شورای انضباطی باید همه تخلفات دانشجو را به صرف دانشجو بودن بررسی كند؟
صدیقی: اگر به حقوق دانشجویی لطمه وارد شود، كمیته انضباطی به آن رسیدگی می‌كند، اما اگر ربطی نداشته باشد و شما وارد حریم خصوصی او شده باشید، شكایت او وارد است، اما حریم خصوصی را نمی‎توان مبنا قرار داد. شاكی و كمیته انضباطی باید استناد كند كه جرمی اتفاق افتاده است.

ایرناپلاس: علاوه بر كمیته‎های انضباطی بسیاری از نهادهای امنیتی هستند كه بر فعالیت تشكل‎های رسمی دانشجویی كنترل دارند، چرا كمیته انضباطی به این موارد رسیدگی نمی‎كند؟
صدیقی: در بسیاری از موارد، ایستادگی كرده‎ است. البته خلاف آن هم كم نبوده‎ است. حریم خصوصی هركسی در تملك اوست. اگر تخلفی در این رابطه صورت بگیرد كسی به حریم شخصی فرد دیگری دست درازی كند، كمیته انضباطی با این مورد برخورد می‌كند.

ایرناپلاس: این موارد به آیین‌نامه جدید انضباطی اضافه شده است؟
صدیقی: خیر!

ایرناپلاس: پس این موضوع به‌صورت عرفی در كمیته انضباطی‎ها وجود داشته ‎است، درست است؟
صدیقی: بله!

ایرناپلاس: چرا متن آیین‌نامه منتشر نمی‎شود؟
صدیقی: بعد از تصویب منتشر می‎شود. تنها دو مطلب كه در آیین‎نامه قدیمی نبوده به اصلاحیه جدید اضافه شده و آن هم تخلفات حرفه‎ای و پژوهشی است، بقیه موارد اصلاح عبارات بوده است. حالا اینكه چه اتفاقی تا رسیدن به شورای عالی بیفتد، نمی‎دانم.

ایرناپلاس: در متن آیین‌نامه جدید چقدر از صیانت از حریم شخصی دانشجو صحبت شده است؟
صدیقی: در آیین‌نامه قدیمی چیزی وجود ندارد. فقط در شیوه‌نامه اجرایی این مورد وجود دارد. الان هم دو وزارتخانه اصلاح شیوه‎نامه جدید را هم شروع كرده‎اند كه وقتی می‎گوییم تخلف پژوهشی چه موادی را در برمی‌گیرد.

ایرناپلاس: تغییر عبارات به رایانه‌ای و الكترونیكی خودش، تغییر در فضای مجازی محسوب می‌شود؟
صدیقی: مهم این است كه آیین‌نامه‎ای با عبارات كلی داشته باشیم و جزییات را در شیوه‎نامه مشخص كنیم. قاعدتاً كمیته‎های انضباطی هم بر اساس شیوه‎نامه عمل می‎كنند. یعنی اینكه كمیته‌های انضباطی نمی‌توانند به آیین‌نامه استناد كنند، بلكه به شیوه‌نامه استناد می‎كنند. به‌صورت كلی اتفاق جدیدی نیفتاده است، همان تخلفاتی كه در شیوه‌نامه مصوب سال 88 مقرر شده‎ همچنان پا برجاست. الان دو وزارت خانه در حال بررسی و اصلاح كل شیوه‎نامه انضباطی هستند، تا مصوب شود. اما آنچه در آیین‌نامه انجام شده است، اتفاق جدیدی نیست.
منظور از تخلف حرفه‎ای هم این است كه دانشجوی پزشكی در زمانی كه دانشجو است در بیمارستان هم كار می‎كند، اما پروانه نظام پزشكی‎اش را نگرفته‎است. بنابراین نظام پزشكی نمی‎تواند مانند یك پزشك به آن رسیدگی بكند. از همین رو لازم بود كه این مورد به آیین‎نامه اضافه شود.
اما در هر صورت ما باید بر روند اتفاقات كمیته‎های انضباطی نظارت كنیم. اگر واقعاً اتفاقاتی می‌افتد شورای انضباطی مركزی می‎تواند به آن رسیدگی كند یا حتی پرونده را برگرداند. مواردی بوده‎ است كه وقتی پرونده به شورای انضباطی كل آمده، پرونده برگشت خورده و ما حتی به مسئولان دانشگاه نامه زدیم و گفتیم كه رسیدگی به این پرونده طبق ضوابط نبوده ‎است. دانشجویان می‎توانند اگر حكمشان از بند 5 به بعد باشد یعنی موارد بالاتر از تذكر و ... باشد، به شورای مركزی كمیته انضباطی اعتراض كنند. دانشجویان شیوه‌نامه مصوب سال 88 را ببینند كه اگر بر اساس آن، جایی احساس ظلم می‎كنند به ما اطلاع بدهند، آن را بررسی می‎كنیم اما در كل خیلی نگران نباشند.
در حدود این پنج سالی كه ما مسئولیت داشته‎ایم تقریباً تخلف سیاسی نبوده، اما تخلف آموزشی و اخلاقی داشتیم. من حساسیت‌ها را قبول دارم و احترام هم می‎گذارم، اما فعلاً جایی برای نگرانی نیست. ما هم باید مواظب باشیم و تلاش می‎كنیم كه شیوه‎نامه شفاف و روشن باشد.