به گزارش ایرناپلاس، اواخر اردیبهشت ۱۴۰۰ تفاهم‌نامه همکاری وزارت میراث فرهنگی و وزارت نفت در راستای تعامل و همکاری دستگاه‌های اجرایی برای رسیدن به اهداف مشترک و ایجاد زمینه‌های مناسب برای هم‌افزایی توانمندی‌هایی دو طرف امضا شد. به گفته علی‌اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، این تفاهم‌نامه دارای چند محور برای همکاری میان دو وزارتخانه است.
پژوهش‌های مشترک تاریخی و باستان‌شناسی با هدف روشن ساختن پیشینه کشف نفت و مشتقات آن، حفاظت و پاسداری از میراث‌فرهنگی و تاریخی نواحی مختلف نفت و گاز از طریق الزام به اخذ استعلام‌های لازم پیش از اجرای طرح‌های نفتی، همکاری در مکان‌یابی برای ایجاد موزه‌های صنعت نفت از طریق مطالعه و پژوهش در این حوزه و تلاش در توسعه زیرساخت‌های گردشگری، محلی، ملی و بین‌المللی در مناطق نفت‌خیز جنوب و مرتبط با صنعت نفت کشور و ایجاد قطب‌های گردشگری با محوریت صنعت نفت، فقط چند نمونه از محورهای این تفاهم‌نامه هستند.
حفاظت از جنبه‌های تاریخی در همکاری با وزارت نفت
پنجمین موزه صنعت نفت اسفندماه ۹۹ در حالی در شهر کرمان گشایش یافت که از سال ۱۳۹۳ تهیه زیرساخت‌های موزه‌ها در صنعت نفت آغاز شده، موزه‌هایی در شهرهای سبزوار، تهران و آبادان گشایش یافته و به بهره‌برداری رسیده است. طبق برنامه‌ریزی‌های مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت، در سال ۱۴۰۰ موزه‌هایی در مسجدسلیمان، کرمانشاه و مشهد مقدس افتتاح می‌شوند که با احتساب آنها، شمار موزه‌های گشایش‌یافته در صنعت نفت کشور به عدد هشت می‌رسد.
جواد قاسمی عضو هیات مدیره انجمن متخصصان گردشگری درباره اقداماتی که در همکاری وزارت نفت و وزارت میراث فرهنگی انجام شده، به ایرناپلاس گفت: وزیر نفت به مدیر موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت، برای تاسیس موزه‌های نفت ماموریت داد. در همین راستا پمپ بنزین پل چوبی که نخستین پمپ بنزین تهران است، بازسازی و به موزه تبدیل شد. همچنین در آبادان کارگاه‌های قدیمی که پیش از این در آنها تدریس می‌شد و دانش‌پژوهانی در حوزه نفت تربیت می‌کردند، تبدیل به موزه شده است.
به گفته قاسمی، بعضی از مناطق در حوزه نفت جنبه‌های تاریخی دارند، به همین دلیل در راستای موزه‌داری می‌خواهند با همکاری وزارت نفت اقداماتی برای حفاظت از آنها انجام بدهند.
سابقه طولانی فعالیت در حوزه نفت
ایران با برخورداری از ذخایر نفت و گاز فراوان، از جمله نخستین کشورهای دارنده ذخایر هیدروکربوری دنیا قرار دارد. آماری که بریتیش پترولیوم در شصت و ششمین گزارش سالانه خود موسوم به مرور آمار انرژی جهان ۲۰۱۷ منتشر کرد، درباره وضعیت انرژی در ۲۰۱۶، برای اولین بار ایران را دارنده بیشترین حجم ذخایر هیدروکربوری جهان معرفی کرد.
بر اساس اعلام سازمان زمین‌شناسی آمریکا، ایران از نظر برخورداری از ظرفیت‌های اکتشافی جدید، پس از عراق و روسیه در رتبه سوم جهان قرار گرفته است. ایران اکنون با دارا بودن بیش از ۱۶۰ میلیارد بشکه ذخیره درجای نفت و حدود ۳۴ تریلیون متر مکعب ذخیره درجای گاز از وضعیت مناسبی برای تامین انرژی در دهه‌های آینده برخوردار است.
ایران سال‌هاست که یکی از کشوهای فعال در حوزه نفت به شمار می‌رود.
قاسمی با بیان اینکه علت شروع همکاری وزارت نفت و وزارت میراث فرهنگی سابقه طولانی ایران در فعالیت‌های نفتی است، توضیح داد: در موزه نفت دستگاه تراش فلزاتی وجود دارد که با بخار کار می‌کند؛ به دلیل سابقه طولانی فعالیت ایران در این حوزه، دستگاه‌های موزه‌ای بسیاری در حوزه نفت وجود دارد. نخستین پمپ بنزین‌های آبادان، انواع نازل‌هایی که با آن بنزین می‌زنند، از نمونه‌های تلمبه‌ای تا دیجیتالی همه موجود است.
به گفته عضو هیات مدیره انجمن متخصصان گردشگری، همکاری دو وزارتخانه، اتفاق موزه‌ای خوبی است؛ هم برای نفت خوب است تا آثاری که دارد حفظ شود و هم برای میراث فرهنگی، البته برای این سازمان مسئولیت دارد. تفاهم وزات نفت و میراث فرهنگی و گردشگری کمک می‌کند، این اتفاق بیفتد و بعضی از اماکن و اشیا حفظ شود.
برای رونق گردشگری در حوزه نفت زمان لازم است
حوزه تخصصی نفت تا چه اندازه می‌تواند گردشگر جذب کند و آیا هزینه برای تهیه زیرساخت‌های آن، درآمدی در آینده برای کشور خواهد داشت؟
قاسمی با یادآوری اینکه چند سالی است در ایران زیرساخت‌های موزه‌های نفت ایجاد شده است، ادامه داد: هنوز اتفاق قابل لمسی برای جذب گردشگر در این حوزه نیفتاده؛ فقط گردشگران همان مناطق می‌توانند از این امکانات استفاده کنند. همچنین این موزه‌ها برای مهندسانی که از دانشگاه در رشته نفت فارغ‌التحصیل شدند، بسیار مهم است.
وی افزود: به هر حال برای رونق این کار زمان لازم است زیرا همه‌گیری ویروس کرونا مزید برعلت شده؛ بسیاری از فعالان گردشگری، منتظرند شرایط بهتر شود تا سفرها را راه‌اندازی کنند. به نظرم بستر گردشگری در حوزه نفت برای افرادی که بخواهند به صورت تخصصی از مراکز گردشگری در حوزه نفت دیدن کنند، آماده شده است.
موزه‌های تخصصی در هر شهر و کشوری در نتیجه اقدامات و فعالیت‌های آن منطقه شکل می‌گیرد. به همین دلیل است که ایجاد زیرساخت‌های موزه‌های نفت در ایران اهمیت زیادی دارد.
قاسمی با بیان اینکه موزه‌ها در هر کشوری با توجه به سابقه تاریخی آن شکل می‌گیرند، گفت: در ایران سال‌هاست در حوزه نفت اقدامات گسترده‌ای انجام شده و پیشرفت‌هایی داشته‌ایم و بر همین اساس موزه نفت تاسیس می‌کنیم. هر کشوری در حوزه‌ای فعالیت دارد؛ برای مثال سریلانکا انواع مراکزی دارد که در آنها سنگ‌های قیمتی یا سنگ‌های زینتی را که از اعماق دریا استخراج کرده‌اند، نمایش می‌دهد.
وی ادامه ادامه داد: موزه‌های تخصصی، مشتریان خاص خود را دارد. در تهران موزه آبگینه را داریم؛ تورهای خارجی در سفر به ایران، از آن بازدید می‌کنند زیرا ایران از قدیم در حوزه شیشه، دستی بر آتش داشته و این برای گردشگران از جذابیت بالایی برخوردار است.
قاسمی با تاکید بر اینکه لازم بود در حوزه نفت در ایران اقداماتی برای موزه‌سازی انجام شود، افزود: اگر در شهری گردشگری رونق داشته باشد، مانند اصفهان و شیراز، بازدید از موزه نفت هم بالا خواهد بود، اما در آبادان گردشگر بالایی نخواهیم داشت. گردشگران خارجی، استادان، پژوهشگران، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته نفت، بازدیدکنندگان موزه‌ها خواهند بود.