به گزارش ایرناپلاس، کشور ایران از نظر جغرافیایی دسترسی گستردهای به منابع آب رودخانهای ندارد و به همین دلیل، ذخایر آبهای زیرزمینی و همچنین حفر چاههای غیرمجاز همواره یکی از چالشهای اقتصادی و محیط زیستی کشور بوده است. در نتیجه دستیابی به منابع آبی جدید و پایدار در کشور میتواند علاوه بر کاهش نگرانیهای محیط زیستی، کمبود آب شرب شهرها و روستاها را جبران کرده و چرخ صنعت و کسبوکارها را نیز در مناطق شرقی و مرکزی کشور به حرکت درآورد.
بسیاری از صنایع فعال در مناطق مرکزی کشور مانند صنعت فولاد، از جمله صنایع آببر هستند و از این جهت، گسترش طرحهای آبرسانی میتواند در مرحله اول، به رونق اقتصاد منطقهای و پس از آن، ایجاد طرح تحول اقتصادی منجر شود و بنابراین دسترسی به منابع آبی، زیرساخت تولید و انتقال آب به عنوان پیشنیاز تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور مطرح هستند. بر این اساس میتوان طرحهایی مانند انتقال آب را از نظر ظرفیت توسعه کسبوکارها و صنایع در مناطق کمآب، عاملی مؤثر در محرومیتزدایی و توسعه متوازن ثروت در کشور دانست.
علاوه بر این، طرحهای انتقال آب از آبهای جنوب کشور با توجه به فعالیتهایی که در آن مناطق و بهویژه سواحل مکران ایجاد میکنند، در راستای بیانات رهبر معظم انقلاب در رابطه با توسعه اقتصادی این مناطق هستند. اهمیت دیگر طرحهای آبررسانی از آبهای جنوب کشور به مناطق مرکزی را میتوان افزایش قدرت چانهزنی ایران در مقایسه با دیگر کشورهای بهرهبردار، در رابطه با مسائلی مانند حقآبه دانست.
انتقال آب به چه صنایعی کمک میکند؟
بسیاری از صنایع فعال در مناطق مرکزی کشور، آببر هستند که رشد و توسعه آنها وابسته به دسترسی به منابع آبی است. بهعنوان نمونه میتوان به صنایع معدنی، پتروشیمیها، پالایشگاها و سایر صنایع پایین دستی اشاره کرد که رشد و توسعه آنها میتواند جایگزین مناسبی برای صنعت نفت کشور در شرایط تحریم باشد و حتی پس از گشایشهای بینالمللی در روابط اقتصادی میتوانند به سبد صادراتی کشورمان تنوع بخشند و اتکا به درآمدهای نفتی را کاهش دهند.
علاوه بر صنایع، آب به عنوان یکی از نهادههای اصلی بخش کشاورزی میتواند فرصتهای ایجاد و توسعه کشتهای گلخانهای را فراهم کند و کشاورزانی که بهطور طبیعی در مجاورت منابع آبی قرار ندارند خواهند توانست با کشت محصولات پربازده و با ارزش افزوده بالا مانند میوههای استوایی، پسته، و زعفران در مرحله نخست، نیاز داخل را تأمین کنند و از خروج ارز از کشور برای تأمین این کالاهای کشاورزی جلوگیری کرده و در مرحله دوم، با صادرات این محصولات کشاورزی، جایگاه ایران در بازار بینالمللی محصولات کشاورزی و مواد غذایی را بهبود دهند و به ارزآوری از مسیر توسعه اقتصاد کشاوزی کمک کنند.
نبود آب و کمبود منابع آبی یکی از دلایل مهم کوچ از افراد از روستاها و مهارجت به شهرهاست. با این حال بسیاری از این مهاجران به دلایل گوناگونی امکان تأمین هزینههای شهرنشینی را ندارند و ناچار به حاشیهنشینی در اطراف شهرهای بزرگ و مراکز استانها میشوند.
طرحهای آبرسانی میتوانند به ثبات جمعیتی در این مناطق کمک کرده و با ایجاد اشتغال، از مهاجرت و حاشیهنشینی به مراکز استانها جلوگیری کنند. بنابراین ایجاد اشتغال پایدار، ظرفیتسازی و بهرهگیری از پتانسیلهای بومی و تثبیت جمعیت ساکن در منطقه از دیگر اهداف طرح ملی انتقال آب هستند.
پیشبینی میشود در مجموع برای اجرای پروژههای این طرح که براساس برآوردها تا سال ۱۴۰۴ همه آنها به بهرهبرداری برسند، ۵۴ هزار نفر مشغول به کار شوند.
چهار شریان حیاتی برای آبرسانی
در این طرح، چهار خط انتقال آب، از دو مبدأ خلیج فارس و دریای عمان، وظیفه آبرسانی به فلات مرکزی و شرق کشور را برعهده خواهند داشت. خط اول به طول ۸۲۰ کیلومتر انتقال آب خلیج فارس به استانهای هرمزگان، کرمان و یزد را انجام میدهد و با سرمایهگذاری ۲۰ هزار میلیارد تومانی و ظرفیت اشتغالزایی ۱۶ هزار نفری در در دوران ساخت، پیش از سایر خطوط، آماده بهرهبرداری است.
خط دوم با طولانیترین طول انتقال یعنی ۱۵۵۰ کیلومتر و سرمایهگذاری ۴۷ هزار میلیارد تومانی، آب را از خلیجفارس به استانهای شرق کشور یعنی کرمان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی منتقل خواهد کرد و با ظرفیت اشتغالزایی ۳۰ هزار نفری در سال ۱۴۰۴ به بهرهبرداری خواهد رسید.
خط سوم این طرح وظیفه آبرسانی به استانهای یزد و اصفهان را برعهده دارد و در طول ساخت برای ۱۴ هزار نفر اشتغال ایجاد میکند. طول این خط ۹۱۰ کیلومتر و حجم سرمایهگذاری در این پروژه ۳۵ هزار میلیارد تومان است.
خط چهارم، از دریای عمان آغاز میشود و بعد از ۸۲۰ کیلومتر به استان سیستان و بلوچستان میرسد. این خط با اشتغال ۱۰هزار نفری و سرمایهگذاری ۳۹ هزار میلیارد تومانی قرار است در سال ۱۴۰۴ آب دریای عمان را به این استان برساند.
برای این طرح ملی از ظرفیت شرکتهای سرمایهگذاری داخلی استفاده شده و سه شرکت تأمین آب خلیج فارس، شرکت تأمین آب صنایع و معادن و شرکت تأمین آب اصفهان در آن مشارکت دارند.
خط انتقال امید
در همین رابطه، رئیسجمهوری پانزدهم آبانماه در آیین افتتاح مرحله نخست شیرینسازی و قطعه اول خط انتقال آب به فلات مرکزی ایران در سی و یکمین برنامه پویش ملی «تدبیر و امید برای جهش تولید»، طرح انتقال آب به فلات مرکزی ایران را متحولکننده صنایع کشور دانست و گفت: خط انتقال آب از خلیج فارس خط انتقال امید است زیرا فقط آب به فلات مرکزی ایران نمیرسد بلکه امید منتقل میشود.
حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی، این طرح را ملی و تاریخی یاد کرد و افزود: پروژهای باور نکردنی بود که در دولت تدبیر و امید محقق شد.
وی افزود: به کوری چشم آنهایی که فکر میکردند با تحریم و فشار بر ملت ایران میتوانند ملت ایران را متوقف کنند، یا طرحهای توسعهای ملت عظیم و بزرگ را متوقف کنند و با وجود آنکه یک دولت تروریست در آمریکا روی کار بوده و این همه فشار بر مردم ما آورده، توانستیم قدمهای بسیار بزرگ را برداریم.
رئیس دولت تدبیر و امید با بیان اینکه طراحی، اجرا و تامین مالی همه داخلی است، یادآورشد:تامین مالی طرح یا توسط شرکتهای خصوصی بوده، یا صندوق توسعه کمک کرده و یا از بانکها تسهیلات گرفتند.
وی یکی از نتایج بسیار مهم این طرح را تعیین تکلیف صدها چاه آبی که برای صنایع منطقه استفاده میشود، اعلام کرد و افزود: آب این چاهها یا به مصرف دیگر میرسد یا آنهایی که ضرورت نداشته باشد، بسته میشود. در کشور چاههای غیرمجاز زیادی داریم که باعث فرونشست زمین میشود. بنابراین این طرح علاوه بر اینکه به مردم امید می دهد محیط زیست ما را هم حفظ میکند.
روحانی با بیان اینکه در سال ۹۲، ۱۸ دستگاه آب شیرینکن داشتیم که تعداد آن امروز به ۷۲ دستگاه رسیده است، افزود: این یک تحول عظیم و بزرگی است که در این هفت سال رخ داده که انشاءالله در سالی که چند ماه دیگر از عمر این دولت باقیمانده ، با همان تلاش و امید روز اول، به کار خود ادامه میدهیم و تردیدی در موفقیت دولت، ملت و مردم برای آبادانی ایران ندارم.