به گزارش ایرناپلاس، صنایع دستی یکی از نشانه‌ها برای شناخت مناطق شمرده می‌شود و میراثی هستند که از گذشتگان دست به‌دست منتقل شده است. صنایع دستی با اینکه برای مردم محلی، عاملی برای تامین معاش است اما مساله‌ای که ابعاد فرهنگی دارد.
بسیاری از میراث مناطق، به ثبت ملی و حتی جهانی رسیده‌اند و حفاظت و حمایت از آنها ضروری است. اینها همه در حالی است که بسیاری از تولیدکنندگان صنایع دستی در شرایط دشواری قرار گرفته‌اند. آنها نمی‌توانند محصول خود را به دست مشتری داخلی و خارجی برسانند. به این معنی که با وجود مشتری و درخواستِ کالا در شهرها و کشورهای مختلف، تولیدکننده صنایع دستی برای ارسال کالای تولیدی خود، با مشکلات گوناگونی مواجه شده‌است.
به منظور تسهیل ارسال صنایع دستی به شهرهای مختلف ایران و همچنین صادرات آنها به دیگر کشورها، علی‌اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نشستی با زنان کارآفرین برتر صنایع دستی گفت: نیازمند تاسیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع دستی هستیم. در این صورت می‌توان از رئیسان این اتحادیه برای مشورت نیز بهره گرفت.
به گفته وی، حضور و تجمیع تولیدکنندگان صنایع دستی در تعاونی می‌تواند به افزایش قدرت برای تاثیرگذاری بیشتر منجر شود. یکی از مشکلات صنایع دستی وجود تولیدکنندگان کوچک است در صورتی که با تشکیل اتحادیه قدرت این کارگاه‌های کوچک زیاد می‌شود. در ابتدا نیازمند تاسیس اتحادیه استانی و اتحادیه ملی صنایع‌دستی هستیم.
صادرات صنایع دستی می‌تواند عامل مهمی برای تامین معیشت تولیدکنندگان باشد. در صورت رونق صادرات صنایع دستی، افراد بیشتری جذب این حوزه خواهند شد و به نوعی از صنایع دستی حمایت می‌شود.
اردشیر اروجی کارشناس حوزه گردشگری، صادرات صنایع دستی را از موارد ضرری برای ادامه فعالیت این حوزه اعلام کرد و به خبرنگار ایرناپلاس گفت: باید سازمانی ایجاد شود که بتواند بازاریابی انجام بدهد و سلایق مشتری‌ها را به تولیدکنندگان صنایع دستی منتقل کند. در این صورت تولیدکنندگان صنایع دستی، با توجه به سلایق مشتری، تولیدات خود را آماده می‌کنند. همچنین بسته‌بندی از اهمیت بالایی برخوردار است، باید در بسته‌بندی استاندارد کالا در نظر گرفته‌شود و پس از آن فعالیت برای صادرات تحقق پیدا کند.
اتحادیه صادرکنندگان، زیرمجموعه اتحادیه تولیدکنندگان باشد
به گفته این کارشناس حوزه صنایع دستی، فعالیت و رنوق در این بخش، فقط با تقویت صادرات محقق می‌شود. مهم‌ترین بخش صنایع دستی، صادرات آن است. در این حوزه به سازمان صادراتی برای بازاریابی نیازمندیم تا سلایق مشتریان را به تولیدکنندگان صنایع دستی منتقل کند، تولیدات آنها را در بسته‌بندی‌های مناسب تحویل بدهد و را صادر کند.
تولید صنایع دستی در مناطق مختلف ایران دارای پیشینه‌ای به قدمت ایران است، آیا اقدامی اساسی برای تسهیل روند فعالیت در این حوزه انجام نشده است؟
اروجی در این‌باره توضیح داد: چندین بار تشکل‌های تولیدکنندگان ایجاد شده، اما آنچه اهمیت دارد، اتحادیه یا نهاد صادرکننده است. مشکل اینجاست که پیش از این، اتحادیه در حوزه تولیدکنندگان به صورت دموکراتیک انتخاب نمی‌شد. عده‌ای خود را به عنوان منتقد صنایع دستی معرفی می‌کردند، اما بسیاری از تولیدکنندگان صنایع دستی کوچک آنها را قبول نداشتند و تائید نمی‌کردند. در نتیجه این اتحادیه قدرت اجرایی خوبی نداشت.
گروهی از تولیدکنندگان صنایع دستی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرناپلاس، اعلام کردند که هنوز قادر به ارسال تولیدات خود در داخل ایران نیستند و فقط شمار اندکی هستند که تولیدات را جمع و در شهرهای بزرگ به فروش می‌رسانند. مبلغی که این افراد صنایع دستی را از تولیدکننده خریداری می‌کنند، یک پنجم تا یک دهم رقمی است که این کالا به فروش می‌رسد.
آنها معتقدند، وقتی شرایط انتقال در ایران به این صورت باشد، چطور می‌توانند خواستار انتقال صنایع دستی به خارج از کشور باشند؟ زیرا در صورت صادرات آن، مبلغ بیشتری عاید گروه‌های واسط خواهدشد و تولیدکنندگان، بهره چندانی از آن نمی‌برند.
اروجی، در نتیجه‌گیری مطالبات تولیدکنندگان صنایع دستی و بررسی مشکلاتی که این گروه با آن مواجه‌اند، گفت: مطالبات بر این اساس بود که تولیدکنندگان به صورت استانی دور هم جمع بشوند، نمایندگان استان‌ها نیز دور هم جمع شده و اتحادیه صنایع دستی را ایجاد کنند. در این زمینه باید اتحادیه استانی داشته باشیم که منتخب تولیدکنندگان استان است. پس از آن باید از میان نمایندگان استان‌ها، اتحادیه ملی تشکیل شود و این اتحادیه تولیدکنندگان است.
بعد از تشکیل اتحادیه تولیدکنندگان، باید نهادی ایجاد کنند تا در حوزه صادرات فعالیت کند، این نهاد می‌تواند زیرمجموعه اتحادیه تولیدکنندگان باشد.
صادرات سازماندهی نشده، به صنایع دستی آسیب می‌زند
این کارشناس حوزه صنایع دستی، با یادآوریه گروهی که پیش از این به عنوان صادرکنندگان صنایع دستی تاسیس شده‌بود، توضیح داد: این گروه بدون اینکه با تولیدکنندگان ارتباطی داشته باشند، در همکاری بخش خصوصی و دولتی، می‌خواستند فعالیت کنند. اما اگر صادرکنندگان، به حوزه تولید توجه نکنند، چطور می‌خواهند محصولات را صادر کنند؟
آنها می‌خواستند تولیدها را جمع‌آوری، بسته‌بندی و صادر کنند؛ باید توجه داشت در این روند بیشترین سود در جیب افراد صادرکننده می‌رود. طبیعی است که تولیدکنندگان با آنها همکاری خوبی نخواهند داشت، اما اگر اتحادیه با رای همه تشکیل شود و اعضای آن، سازمان صادرکننده را تشکیل دهند، مجموعه تولیدکنندگان و صادرکنندگان می‌توانند به انسجام خوبی برسند. لازمه رونق صنایع دستی طی همین مسیر است.
وی در توضیح ساختار اتحادیه صادرکنندگان صنایع دستی نیز گفت: اگر اتحادیه ملی تولیدکنندگان صنایع دستی شکل گیرد، همچنین نهاد و سازمان صادرکننده صنایع دستی وارد عمل شود، به این معنی است که در همه استان‌ها، این فعالیت انجام خواهد شد و به این منظور ضوابط و دستورالعمل‌ها را صادر خواهند کرد. در این صورت اقدامات ستادی، مطالعاتی و بازاریابی باید در سطح بالایی انجام شود. این مرکز فعالیت مطالعاتی و تحقیقاتی را انجام و نتیجه را به استان‌ها ارائه خواهد داد.
تولیدکنندگان صنایع دستی هنوز آگاهی کافی از سلایق مشتری در دیگر کشورها ندارند؛ به گفته یکی از تولیدکنندگان صنایع دستی در ساری، بومیان ایران اگرچه از بازاریابی بین‌المللی اطلاعات کافی ندارند، اما در صورت آموزش می‌توانند تولیدات خود را با نیاز مشتری هماهنگ کنند. «در سفر به شهرهای دیگر از قیمت تولیدات خود آگاهیم، اما چاره‌ای جز فروش ارزان آنها نداریم، زیرا اگر قیمت بالا باشد، تولیدات به فروش نمی‌رسند، همیشه افرادی هستند که خدمات ارزان‌تری ارائه بدهند.»
دولت به اتحادیه صادرکنندگان صنایع دستی کمک کند
نکته مهم در روند ایجاد اتحادیه تولیدکنندگان و بعد از آن صادرکنندگان صنایع دستی، حمایت دولتی است؛ به شکلی که فعالان این حوزه را راهنمایی و برای فعالیت آنها بسترسازی شود.
اروجی افزود: در صورت حمایت و بسترسازی دولتی، استان‌های محروم که به این مسائل وارد نیستند، می‌توانند در این زمینه فعالیت بهتری داشته باشند. باید بوجه داشت که فعالیت در حوزه صنایع دستی در تهران، شیراز، اصفهان و شهرهای بزرگ به صورت حرفه‌ای انجام می‌شود، در این شهرها افراد با بازاریابی جهانی آشنا هستند و روند صادرات را می‌شناسند و می‌توانند بازارهای بیرون را شناسایی کنند.
به گفته این کارشناس صنایع دستی، دولت در حوزه تولید و صادرات صنایع دستی باید کمک کند و مشاوره دهد؛ همچنین اگر فعالیت در این حوزه نیاز به قانون داشته باشند، باید دولت قانون وضع کند، اما به هیچ عنوان نباید بخش دولتی وارد این کار شود زیرا بخش خصوصی در آن صورت کار خود را انجام نخواهد داد.
توجه به بخش تولید صنایع دستی اهمیت بسیار زیادی دارد؛ با این روش از طرفی تولیدکنندگان حمایت می‌شوند و از طرفی بخشی از میراث فرهنگی ایران حفظ می‌شود.
برای شکل‌گیری و فعالیت قانون‌مند اتحادیه تولیدکنندگان و صادرگنندگان، حمایت دولتی الزامی است؛ به شکلی که زمینه و قانون فعالیت در این حوزه مهیا شود، اما امور اجرایی به بخش خصوصی و مردمی سپرده تا آنها نفع بیشتری از این روند داشته باشند.