به گزارش ایرناپلاس، ساخت واکسن کرونا امیدی بود که از ابتدای شروع همه‌گیری، محققان جهان را به تکاپو انداخت تا راهی برای عبور از بحران کرونا بیابند.
ایران نیز جزو کشورهایی بود که شروع به ساخت واکسن کرد و توانست به پیشرفت‌های چشمگیری دست یابد. به‌طوری که در اوایل دی‌ماه نخستین فاز انسانی واکسن ایرانی کرونا به داوطلبان تزریق شد و براساس اخبار منتشر شده، دریافت‌کنندگان آن در شرایط خوبی به سر می‌بردند و گروه دوم داوطلبان نیز واکسن را دریافت کردند.
براساس اعلام وزارت بهداشت، ۸ واکسن ایرانی توسط شرکت‌های دانش‌بنیان در حال ساخت است. حتی سازمان غذا و دارو اعلام کرده چند شرکت ایرانی مشغول تولید واکسن با تکنولوژی mRNA هستند که همان فناوری مورد استفاده در واکسن‌های پیشرفته فایزر/بایون‌تک و مدرنا است.
البته واکسن ایرانی که به فاز نخست آزمایش انسانی رسیده مبتنی بر فناوری ویروس ضعیف شده است.
ساخت واکسن مراحل متعدی را شامل می‌شود. پس از انجام مراحل آزمایشگاهی و تست واکسن روی حیوانات، آزمایش‌های بالینی واکسن روی انسان آغاز می‌شود که خود شامل سه مرحله است.
در مرحله نخست فاز انسانی، واکسن روی تعداد اندکی از داوطلبان آزمایش می‌شود. پس از طی این مرحله، دوزهای مختلفی روی صدها داوطلب در فاز دوم انسانی آزمایش می‌شود و در صورت موفقیت‌آمیز بودن مرحله دوم، فاز سوم یعنی تزریق به هزاران نفر در دستور کار قرار می‌گیرد.
در مرحله بعدی اگرچه واکسن ممکن است به بازار عرضه شود اما همچنان مراحل تحقیقاتی آن ادامه دارد.
ایران در ساخت واکسن تجربه ۱۰۰ ساله دارد
محمداسماعیل اکبری مشاورعالی وزیر بهداشت در گفت‌وگو با ایرناپلاس با بیان اینکه خوشبختانه ایران جزو چند کشور معدود دنیاست که کار واکسن‌سازی را شروع کرده، افزود: این از افتخارات جمهوری اسلامی ایران است. البته ما تجربه ۱۰۰ ساله یعنی از روز تاسیس انستیتو پاستور ایران در واکسن‌سازی داریم.
همه کودکان با واکسن‌های ایرانی، از نوع میکروبی و ویروسی مصون شدند. باید با افتخار بگوییم که ما این فناوری را داشتیم اما به طور معمول، نه امکانات خارجی‌ها را داشتیم و نه علم آنها را. غربی‌ها دانش و امکانات بیشتری در اختیار داشتند.
اکبری ادامه داد: آمریکا تنها کشوری است که برای نخستین‌بار از یک فناوری جدید موسوم به mRNA برای ساخت واکسن استفاده کرده و موفق شده زودتر از بقیه به ساخت واکسن برسد. البته موضوع اصلی این است که انسان تجربه‌ای از این واکسن ندارد لذا نمی‌دانیم که در آینده میزان ماندگاری ایمنی و سلامت آن چه میزان است و آیا در آینده همچنان ایمن و سالم خواهد بود؟ اما به هر حال یک علم و فناوری پیشرفته است.
مشاور عالی وزیر بهداشت درباره واکسن ایرانی کرونا نیز گفت: ما از علمی استفاده کردیم که تقریبا بقیه واکسن‌سازهای دنیا از آن علم استفاده کرده‌اند و آن بهره‌برداری از خود ویروس است. ویروس ضعیف شده‌ای که خاصیت آنتی‌ژنی آن باقیمانده تا در بدن ایمنی ایجاد کند اما خاصیت بیماری‌زایی آن از بین رفته است. البته این فناوری انواع مختلفی دارد و با تجربه قدیمی ما، توانسته است جوابگو باشد و اولین واکسن ایران به فاز انسانی برسد.
وی ادامه داد: تولید واکسن، مراحل آزمایشگاهی دارد و بعد از این مراحل، تزریق به حیوان کوچک و سپس حیوان بزرگ انجام می‌شود و پس از اینکه سلامت و ایمنی همه آنها تایید شد نوبت به شروع فاز انسانی است.
ایران بسیار با حوصله این کار را کرد و در فاز انسانی برخلاف دیگر کشورها که واکسن خود را روی ۴۰ تا ۵۰ نفر آزمایش کردند آن را روی سه نفر که به سازندگان واکسن نیز مرتبط بودند به عنوان نخستین دریافت‌کننده، تزریق کرد که تا به امروز مشکلی پیش نیامده است و گروه دوم هم واکسن را دریافت کردند.
به گفته اکبری، ایران با احتیاط زیادی پیش می‌رود چون هم باید شاخص‌های جمهوری اسلامی را در ساخت واکسن به دست بیاورد و هم اینکه ما زیر ذره‌بین دنیا هستیم.
در ساخت واکسن کرونا ۶ تا ۸ ماه از دنیا عقبیم
اکبری افزود: هرچند واکسن ایرانی در حال ساخت است اما نزدیک به ۶ تا ۸ ماه از دنیا عقب‌تریم که این نیز قابل قبول است. همان‌گونه که ما در زمان حال نیازمند خرید واکسن هستیم، در آینده با واکسن‌های تولیدی خود، افراد جامعه را مصون می‌کنیم زیرا ویروس کرونا از پیش ما نخواهد رفت و باقی می‌ماند و ما نیازمند همیشگی واکسن هستیم.
در این میان اینکه برخی می‌گویند ما بهترین واکسن‌ساز دنیا هستیم اینها تعارف است. ما نیز یکی از کشورهای سازنده واکسنیم.
وی درباره تامین واکسن از طریق خرید آن از دیگر کشورها نیز گفت: باید هر کاری که می‌توانیم برای تهیه واکسن انجام دهیم. در این رابطه با خرید واکسن دو نکته را باید درنظر داشت.
نخست اینکه هیچ واکسنی هنوز در دنیا تائیدیه جهانی ندارد. شما اگر الان به فرزند خود واکسن سرخک بزنید هیچ‌کس پیگیری نمی‌کند که وضعیت کودک چطور است، چون واکسن سرخک تاییدیه خود را گرفته اما واکسن‌های کرونا هنوز در فاز تحقیقاتی قرار دارند و حتی آنهایی که در فاز سوم انسانی وارد شده و واکسن را به میلیون‌ها نفر تزریق کردند باز هم در حال تحقیقات هستند و عملکرد واکسن آنها قطعی نیست.
مشاورعالی وزیر بهداشت ادامه داد: کاری که ما باید انجام دهیم اینکه اگر کشوری زودتر به واکسن تائید شده رسید، بهتر است ما هم آن واکسن را بخریم اما این یک مساله تجاری است و مسئول خرید باید بداند کدام واکسن بهتر و ارزانتر است.
شرکت‌هایی در ساخت واکسن سرمایه‌گذاری کردند تا درآمدهای هنگفت کسب کنند. هزینه واکسن نزدیک به نیم سنت است اما در حال حاضر بحث ۲۰ دلار مطرح است. این اقدام تجاری است و بنابراین در خرید باید دقت زیادی کرد.
اکبری افزود: موافقم واکسنی بخریم که با فناوری ما هماهنگی بیشتری دارد و با نظام ایمنی ما متناسب است تا در آینده بتوانیم از آنها بهره بگیریم و با محاسبه میزان آنتی بادی از آن برای کارهای تحقیقاتی خود استفاده کنیم. چینی‌ها واکسن خود را به اماراتی‌ها تزریق کردند، این جزو کار تحقیقاتی آنهاست نه اینکه واکسن آنها تائید شده بلکه آنها می‌خواهند تحقیقات خود را کامل کنند و بگویند واکسن ما در غرب آسیا هم آزمایش شده است. همه این موارد برای تکمیل پرونده‌های تائید واکسن ضرورت دارد.
به گفته وی، اگر روند ساخت واکسن خوب پیش برود بین ۶ تا ۷ ماه دیگر ممکن است واکسن تولید داخل، وارد فاز انسانی سوم شود؛ مانند واکسن آمریکایی که امروز به این مرحله دست پیدا کرده و به تعداد زیادی از مردم تزریق می‌شود.