به گزارش ایرناپلاس، در اواخر سال ۱۳۹۷ بود که خبر خودکفایی ایران در تولید بنزین به صورت رسمی منتشر شد. موضوعی که اهمیت این خبر را که برای نخستین‌بار در کشور رخ می‌داد، دوچندان کرد، این بود که بعد از تلاش‌های فراوان این هدف دیرینه، آن هم در دورانی که فشار تحریم گلوی اقتصاد را می‌فشرد، محقق شد؛ آن هم محصولی که نیازمند تجهیزات مدرن، دانش و سرمایه‌گذاری بالایی است.
تحقق هدف یادشده با بهره‌برداری از طرح‌های جدید پالایشی بویژه پالایشگاه ستاره خلیج فارس شکل گرفت؛ پروژه‌ای که راه‌اندازی آن میزان تولید روزانه بنزین را به بالای ۱۰۰ میلیون لیتر رساند و از این طریق، نه تنها کمبود بازار از بین رفت، بلکه میزان تولید فراتر از نیازهای داخل شد.
پالایشگاه ستاره خلیج فارس ابتدا با هدف پالایش ۳۶۰ هزار بشکه میعانات گازی تولیدی کشور به طور روزانه و در جهت تبدیل آن به محصولات با ارزش افزوده بالاتر تأسیس شد. قرار شد با تکمیل همه فازهای این پالایشگاه (سه فاز) در مجموع به میزان ۳۶ میلیون لیتر در روز بنزین و ۱۳ میلیون لیتر در روز گازوئیل تولید شود. همانطور که در جداول این گزارش آمده، تولید بنزین در این پالایشگاه از سال ۱۳۹۶ تا اواخر ۱۳۹۷ (بعد از شروع به‌کار فاز سوم) بیش از سه برابر شده است.
تولید بنزین در این پالایشگاه در اسفندماه ۱۳۹۵ آغاز شده و افتتاح رسمی فاز نخست آن در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۶ و فاز دوم در تیرماه سال ۱۳۹۷ صورت گرفت. فاز سوم این پالایشگاه نیز در بهمن ماه ۹۷ افتتاح شد و ظرفیت تولید بنزین در ایران به روزانه ۱۰۵ میلیون لیتر رسید.
هرچند هدفگذاری ابتدایی ۳۶ میلیون لیتر بود، اما خبرهای جدید حکایت از افزایش ۹ میلیون لیتری تولید بنزین در این پالایشگاه در سال جاری می‌دهد و حتی قرار است در شهریورماه به این ظرفیت هم اضافه شود.
به تازگی محمدعلی دادور مدیرعامل پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس گفته، اکنون به‌طور میانگین روزانه ۴۵ میلیون لیتر بنزین و ۱۷ میلیون لیتر نفت گاز در این پالایشگاه تولید می‌شود که این مقدار تولید با افزایش ظرفیت پالایشی در پایان نیمه نخست امسال (شهریور) به ترتیب به حدود روزانه ۵۴ میلیون لیتر و ۲۰ میلیون لیتر خواهد رسید. با اضافه شدن این ۱۸ میلیون لیتر انتظار می‌رود که تولید بنزین روزانه ایران تنها از این محل به بالای ۱۲۰ میلیون لیتر برسد.
پس بی‌دلیل نیست ستاره خلیج فارس عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی دنیا را کسب کرده است. ایران در سال‌های گذشته ناچار به واردات ۱۰ تا ۲۰ میلیون لیتر بنزین در روز بود، اما از سال ۱۳۹۷ پس از راه‌اندازی فازهای پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس و همچنین چند طرح توسعه در پالایشگاه‌هایی مانند بندرعباس توانست به خودکفایی رسیده و واردات را متوقف کند.
نکته قابل توجه اینکه در آغاز به کار دولت یازدهم، ایران واردکننده بنزین و گازوئیل بود، اما از سال ۱۳۹۷ با تلاش‌های انجام شده در طول فعالیت دولت‌های یازدهم و دوازدهم ایران در تولید بنزین به عنوان کالای استراتژیک به خودکفایی رسیده است.
ایران در سال‌های گذشته ناچار به واردات ۱۰ تا ۲۰ میلیون لیتر بنزین در روز بود، اما از سال ۱۳۹۷ پس از راه‌اندازی فازهای پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس و همچنین چند طرح توسعه در پالایشگاه‌هایی مانند بندرعباس توانست به خودکفایی رسیده و واردات را متوقف کند.
آمارها نشان می دهد میزان تولید بنزین کشور به روزانه ۱۰۵ میلیون لیتر رسیده که نسبت به مدت مشابه در سال ۱۳۹۶ رشد ۶۷ درصدی داشته است.
علیرضا صادق‌آبادی، معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده های نفتی با تشریح جزئیات افزایش تولید، گفته بود: ظرفیت تولید بنزین کشور در آبان ۱۳۹۶، ۶۳ میلیون لیتر در روز بود که این مقدار در دی ۱۳۹۷ با تثبیت تولید در فاز یک پالایشگاه ستاره خلیج فارس ۲۴ درصد افزایش یافت و به ۷۸ میلیون لیتر در روز رسید.
مازاد تولید بر مصرف
در مورد میزان دقیق مصرف و تولید بنزین در سال ۱۳۹۸ هنوز آماری به صورت جامع و دقیق از سوی منابع رسمی منتشر نشده است، با این حال آمارها نشان می‌دهد میانگین روزانه مصرف بنزین کشور در بازه زمانی ۳۰ روزه آذرماه سال ۱۳۹۸ یعنی بعد از طرح اصلاح قیمت بنزین در آبان‌ماه، به ۷۵ میلیون و ۵۰۰ هزار لیتر رسیده بود. این رقم در حالی محقق شد که طبق گفته مسئولان میانگین مصرف روزانه بنزین کشور از ابتدای سال ۱۳۹۸ حدود ۹۴.۴ میلیون لیتر بوده است.
با استفاده از این آمارها می‌توان محاسبه کرد که میانگین مصرف بنزین کشور در سال ۱۳۹۸ به میزان ۸۸.۲ میلیون لیتر در روز بوده است. در مقابل اگر آمارهای تولید بنزین اواخر سال ۱۳۹۷ را در نظر بگیریم، میزان مازاد تولید بنزین کشور به رقم ۱۲.۳ میلیون لیتر در روز می‌رسد، اتفاقی که برای نخستین‌بار و بعد از همه سال‌ها واردات بنزین رخ داد. در سال ۱۳۹۹ نیز همانطور که نشان داده شد، دست‌کم میزان تولید بنزین در اواخر شهریور به ۱۲۰ میلیون لیتر خواهد رسید.
بر همین مبنا میانگین ۱۱۵ میلیون لیتری را درنظر خواهیم گرفت. از سوی دیگر براساس محاسبات انجام شده توسط کارشناسان این مرکز بر مبنای بنزین سهمیه‌ای اختصاص‌یافته و مصرف کنونی بنزین آزاد و سوپر، مصرف بنزین در سال ۱۳۹۹ حدود ۸۸ میلیون لیتر در روز پیش‌بینی شده است، رقمی که البته پیش از شیوع وسیع بیماری کرونا و کاهش شدید مصرف بنزین در ماه‌های ابتدایی امسال که به کمتر از ۵۰ میلیون لیتر رسیده بود، اعلام شده بود.
ارقام سال‌های ۹۸ و ۹۹ برآوردی است.
با احتساب همین آمار برآورد می‌شود امسال کشور با مازاد تولید روزانه ۲۷ میلیون لیتر بنزین برسد. یعنی رقمی نزدیک به ۱۰ میلیارد لیتر در سال که می‌تواند در صادرات این محصول برای ایران جایگاه ویژه‌ای کسب کند. همانطوری که وزیر نفت چهارشنبه ۲۲ مرداد در حاشیه جلسه هیات دولت به روند افزایش تولید در پالایشگاه‌ها اشاره کرد و به خبرنگاران گفت: در زمینه پالایشی نیز تولید بنزین و گازوئیل از نظر کمی و کیفی پیشرفت داشته و حتی صادرات نیز انجام می‌شود.
در این رابطه می‌توان به صادرات بنزین در چند ماه اخیر به ونزوئلا اشاره کرد؛ آن هم در شرایطی که دو کشور تحت شدیدترین تحریم‌های یکجانبه آمریکا هستند.
گزارش از هادی سلگی