به گزارش ایرناپلاس، تداوم همکاری‌های مشترک وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با سازمان یونسکو (UNESCO) و سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) با تامین مالی اتحادیه اروپا، اواخر مرداد ۹۹ مورد تایید قرار گرفت.
این خبر را علیرضا رحیمی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و حمایت از توسعه گردشگری داده و گفته براساس مکاتبه رسمی از سوی سرپرست دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران به معاونت گردشگری، بودجه فاز دوم ادامه همکاری‌های مشترک برای انجام پروژه تدوین برنامه ملی توسعه گردشگری به تصویب رسیده است.
قانون موافقت‌نامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) درباره تأسیس مرکز مطالعاتی منطقه‌ای حفظ میراث فرهنگی ناملموس در آسیای میانه و غربی تحت نظارت یونسکو (گروه ۲) در سال ۱۳۹۰ به تصویب رسیده بود.
اواخر اسفند ۹۸ بود که وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، مسئول امضای موقت موافقت‌نامه میان ایران و یونسکو در خصوص ادامه فعالیت مرکز مطالعاتی منطقه‌ای حفظ میراث فرهنگی ناملموس در تهران از سوی هیات دولت شد.
پیگیری برای تدوین برنامه ملی توسعه گردشگری
هیات وزیران در جلسه چهاردهم اسفند ۱۳۹۸ به پیشنهاد وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و در اجرای آیین‌نامه چگونگی تنظیم و انعقاد توافق‌های بین‌المللی مصوب ۱۳۷۱، با انجام مذاکره، پیش‌امضا (پاراف) و امضای موقت موافقت‌نامه میان دولت جمهوری اسلامی ایران و سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) در خصوص ادامه فعالیت مرکز مطالعاتی منطقه‌ای حفظ میراث‌فرهنگی ناملموس در آسیای میانه و غربی تحت نظارت یونسکو (گروه ۲) در تهران موافقت کرده بود.
مطابق این تصمیم، وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مجاز است نسبت به انجام اقدامات لازم، اقدام و مراحل قانونی را تا تصویب نهایی پیگیری کند.
پس از آن در اواسط تیر ۹۹، رحیمی از اعلام آمادگی یونسکو برای تداوم همکاری‌ها با ایران به منظور «تدوین برنامه ملی توسعه گردشگری» خبر داده بود. در چارچوب این برنامه مقرر است، استراتژی‌های توسعه گردشگری در قالب توسعه محصول و بازاریابی، نیروی انسانی، کسب وکارهای گردشگری، زیرساخت‌ها، تأسیسات و خدمات، سرمایه‌گذاری، مدیریت و توسعه آمایشی، قوانین و مقررات حوزه گردشگری به همراه برنامه اقدام پروژه با مشارکت ذی‌نفعان گردشگری و بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و کمک‌های بین‌المللی تدوین شود.
موانع زیاد در گرفتن خدمات جهانی
شرایط منطقه و جهان در کنار تحریم ایران مشکلاتی را در توسعه میراث فرهنگی و گردشگری ایران ایجاد کرده است اما با این حال تلاش‌های مدیران مربوطه با وجود همه مشکلات ادامه دارد.
احمد خرم‌طوسی، کارشناس گردشگری درباره شیوه و لزوم تداوم همکاری‌های مشترک وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، یونسکو (UNESCO) و سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) به ایرناپلاس گفت: پاسخ به این سوال، مفصل و پیچیده است زیرا باید قوانین بین‌المللی به تفکیک بررسی شود.
اگر بخواهیم درباره فعالیت‌هایی که یونسکو در ایران انجام داده، تحلیلی داشته باشیم، می‌توان به آثار ثبت جهانی یونسکو در ایران اشاره کرد، این آثار در کنوانسیون بین‌المللی بودجه‌ای دارند که در سازمان جهانی اعتبار آن تامین می‌شود، اما فعالیت یونسکو و سازمان‌های جهانی در ایران با مشکلاتی روبه‌روست.
به گفته این کارشناس گردشگری، وقتی قوانین و معاهده‌های بین‌المللی وارد فضای ملی و چهارچوب‌های قانونی ایران می‌شوند، با مشکلاتی مواجه‌اند، این در حالی است که یونسکو آنطور که به دیگر کشورها خدمات ارائه می‌دهد، امکاناتی به ایران نمی‌دهد.
او افزود: در فضای بین‌الملل اهرم‌های حقوقی نداریم. ما هر قراردادی را امضا کنیم، مقدماتی در ابتدای قرارداد وجود دارد که براساس قرارداد باید آن امکانات را مهیا کنیم، اما زمانی که فعالیت به جایی می‌رسد که ایران باید بهره لازم را از قرارداد-استیفاء حقوق و گرفتن خدمات- ببرد، موانع زیادی بوجود می‌آید و درصد کمی از خدمات شامل حال ایران می‌شود. مثال ساده این مساله، مجموعه‌های گردشگری بین‌المللی ماست که ثبت یونسکو هستند.
خرم‌طوسی ادامه داد: از بابت محدودیت‌هایی که یونسکو برای مجموعه‌های گردشگری در نظر دارد تعهدهای متعدد داریم اما در بحث‌های مرمتی، حمایتی و گردش‌های مالی که باید اتفاق بیفتد و همچنین در امکان فرستادن گردشگران به سایت‌های مختلف که توسط یونسکو انجام می‌شود، مشکل داریم. به این دلیل که نمی‌توانیم حقوقمان را دریافت کنیم و کسی صدایمان را نمی‌شنود.
پروژه‌های حمایتی مرمتی و میراثی نیاز به پیگیری مداوم
خرم‌طوسی که پیش از این، راهنمای چند نماینده سازمان جهانی بوده، بحث اصلی دراین ماجرا را مسائل سیاسی دانست و افزود: حل مشکلات و عملیاتی شدن طرح‌های بین‌المللی در فضای ملی، کمی دشوار است. مشکل نخست مساله حضور مستمر نمایندگان جهانی در ایران است زیرا پروژه‌های حمایتی مرمتی و میراثی نیاز به پیگیری مداوم دارد.
این کارشناس گردشگری در توضیح گفته‌هایش، سوابق اکتشافی و مرمتی تخت جمشید را مثال زد و گفت: پروژه‌های اکتشافی یا مرمتی بزرگ که تا به حال برای تخت جمشید انجام شده، هیچ کدام زیر یک دهه طول نکشیده است. برای مثال زمانی که پروفسور گریشمن باستان‌شناس فرانسوی به تخت جمشید آمد و کار مرمتی انجام داد، بیش از یک دهه در ایران زندگی کرد. اینها طرح‌های بلند مدتی است که با فضای تنش‌آلود منطقه‌ای به جایی نمی‌رسد.
گردشگری تحت تاثیر مسائل سیاسی
خرم‌طوسی با تاکید بر اینکه مسائل امنیتی و بین‌المللی همراه مسائل گردشگری مطرح می‌شود، توضیح داد: گردشگری تحت تاثیر مسائل سیاسی قرار گرفته است. بویژه در کنوانسیون‌های بین‌المللی مانند یونسکو که وجه سیاسی پنهان دارد و بی‌طرف نیست، قدرت‌های پشت آن و مسائل سیاسی کار را سخت می‌کند. فعالیت در این حوزه نیازمند اتخاذ سازوکار، تسهیلات و چارچوبی برای معاهده‌های بین‌المللی است تا تمهیدات اندیشیده شده با تغییر دولت‌ها و سیاست‌های دیپلماتیک آسیب نبیند.
وی برای بهبود وضعیت گردشگری در ایران پیشنهاد داد: درست شدن گردشگری در کشور ابتدا نیازمند ایجاد زیرساخت‌های آن است. سال‌ها از زمانی که اعلام شده زیرساخت هتل نداریم، می‌گذرد. همچنین نیروی انسانی و دیگر امکانات لازم برای گردشگری را نداریم و باید هنوز به تلاش‌ها ادامه داد.
خودمان باید گردشگری ایران را توسعه دهیم
خرم‌طوسی با تاکید بر لزوم فراهم کردن زیرساخت‌ها برای بهبود وضعیت گردشگری، گفت: اگر زیرساخت‌ها درست و نیروی انسانی تربیت شود. می‌توان گردشگری را توسعه دهیم. هیچ کشوری، گردشگری را در کشور ما سامان نخواهد داد و خودمان باید در این زمینه اقدام کنیم. حتی اگر گروه‌های زیادی آماده باشند و بخواهند به ایران کمک کنند.
همکاری با سازمان‌های جهانی تا به امروز منافع زیادی برای ایران به همراه داشته است. با این وجود نمی‌توان از مقایسه خدماتی که این سازمان‌ها به کشورهای دیگر ارائه می‌دهند، فارغ بود. به همین دلیل است که به نظر نمی‌رسد هیچ کشور و سازمان جهانی بتواند همانند فعالان حوزه گردشگری ایران، برای توسعه این صنعت در کشور مفید باشند.