از فعالیت بورس تهران در سال جدید، تنها ۲۹ روز می‌گذرد. بازاری که توانست در این مدت کوتاه، بازدهی بیش از ۹۰ درصدی داشته باشد، حالا در آستانه مقاومت یک میلیون واحدی شاخص کل، برای دومین بار در سال جدید، قرمز پوشید. شاخص کل بورس تهران پس از رشد ۰.۱۵ درصدی در روز سه‌شنبه، در آخرین روز هفته با ریزش ۰.۲۷ درصدی مواجه شد و نتوانست قله یک میلیون واحدی را فتح کند. شاخص کل، رشد اندک روز سه‌شنبه را نیز مدیون بازگشایی نماد شستا است. شستا که به دلیل نوسان قیمت ۵۰ درصدی در روز یکشنبه متوقف شده بود، سه‌شنبه بازگشایی شد و موجب شد شاخص کل در این روز همچنان سبز باقی بماند. با این حال نماد شستا به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت، چهارشنبه متوقف بود و البته در اولین روز کاری هفته آینده دوباره بازگشایی می شود و به تابلوی بورس باز می‌گردد.
پرونده بورس در هفته جاری با ریزش ۲۶۴۷ واحدی شاخص کل در سطح ۹۷۷ هزار و ۹۲۳ واحد بسته شد. این دومین ریزش شاخص کل از ابتدای سال جاری تا کنون است. در ۱۸ فرورودین ماه و یک روز پس از انتشار اطلاعیه عرضه اولیه شرکت سرمایه‌گذاری صبا تأمین، شاخص کل افت حدود ۰.۷ درصدی را تجربه کرد.
به‌نظر می‌رسد سهامدارانی که یک سال گذشته توانسته‌اند با حضور در بورس، سود کسب کنند، با افزایش شاخص کل و نزدیک شدن به مرز روانی یک میلیون واحدی، ترجیح می‌دهند سودی را که در این مدت به دست آورده‌اند ذخیره کنند. به‌همین دلیل با شکل‌گیری صف فروش در سهم‌های مختلف، رشد شاخص ادامه نیافت و در آخرین روز کاری هفته، شاخص کل ریزش ۰.۲۷ درصدی را تجربه کرد. البته آغاز اصلاح بازار نیز می‌تواند به‌عنوان یکی از دلایل ریزش شاخص مطرح باشد.
شاخص کل چگونه به مرز یک میلیون واحد رسید؟
شاخص کل قیمت یا آنچه بین فعالان بازار سهام با نام شاخص کل شناخته می‌شود، معیاری برای نمایش تغییرات کل بازار سهام است. به بیان ساده شاخص کل، میانگین تغییرات قیمت نمادها را نشان می‌دهد. وقتی شاخص کل رشد داشته باسد، یعنی بازار سهام به‌طور میانگین سودآور بوده و وقتی افت می‌کند، یعنی میانگین قیمت سهم‌ها کاهش داشته و سهام‌داران متضرر شده‌اند.
شاخص کل بورس تهران در ابتدای سال جاری ۵۰۸ هزار و ۶۶۱ واحد بود و در روز چهارشنبه به ۹۷۹ هزار و ۹۲۳ واحد رسید؛ یعنی از ابتدای امسال تا کنون ۴۷۰ هزار و ۴۴۴ واحد به شاخص کل اضافه شده که به معنای رشد تقریباً ۹۳ درصدی در این مدت است. این یعنی میانگین بازدهی بورس از ابتدای سال تا کنون حدود ۹۳ درصد بوده است.
البته شاید شاخص کل به تنهایی معیار مناسبی برای سنجش عملکرد بازار سهام نباشد. ممکن است در یک روز شاخص کل رشد کند، اما چند سهم افت قیمت را تجربه کنند و از طرف دیگر، ممکن است بازار ریزش داشته باشد، اما چند سهم افزایش قیمت داشته باشند و این از ویژگی شاخص‌هایی است که میانگین را نشان می‌دهند. با این حال، بررسی شاخص کل برای اطلاع از جریان کلی بازار، مناسب است.
آنچه شاخص کل بورس را به مرز یک میلیون واحد رسانده، استقبال مردم از حضور در این بازار است. به‌طوری که از ابتدای سال تا کنون، با ورود حجم بالای نقدینگی و نیز عرضه اولیه‌هایی که با اطلاع‌رسانی وسیع دولتی در حال انجام است، شاهد رشد روزانه این شاخص بوده ایم. علاوه بر این، اقدام برای کاهش سود بانکی، مشوق دیگری است که وجوه نقد به بورس وارد شود و به رشد شاخص، شتاب بیشتری بدهد.
چرا شاخص از یک میلیون واحد جلوتر نرفت؟
اصلاح و مرز مقاومت روانی دو دلیل عمده‌ای هستند که مانع رشد بیشتر شاخص کل شده‌اند. به‌طور کلی ماهیت بازارها با افت و خیز گره خورده است و هیچ بازاری همیشه صعودی یا همیشه نزولی نخواهد ماند و هر رشد و ریزشی در نهایت در جایی کند و متوقف می‌شود. بنابراین یکی از دلایل عقب‌نشینی شاخص کل از ادامه مسیر صعودی خود و افت ۰.۲۷ درصدی در آخرین روز هفته را می‌توان شروع اصلاح بازار دانست.
دلیل دیگری که می‌توان از آن به‌عنوان مانع یک میلیون واحدی شدن شاخص کل نام برد، مقاومت روانی است. حمایت و مقاومت اصطلاحاتی هستند که در تحلیل تکنیکال بازار سهام مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ محدوده‌ای که انتظار داریم بالاترین سطح افزایش باشد، محدوده مقاومت نام دارد و در واقع حد مقاومت جایی است که رشد متوقف می‌شود و انتظار صعود بیشتر از آن را نداریم و داده‌های دوره‌های قبل نیز به‌صورت تاریخی آن را تأیید می‌کنند. اما مقاوت روانی چیست و چگونه باعث ریزش بازار سهام شده است؟
مقاومت شاخص در محدوده یک میلیون واحد، با مقاومت تاریخی که تحلیل‌گران تکنیکال از آن استفاده می‌کنند، تفاوت دارد. اصولاً در دامنه اعداد رند، یک مقاومت روانی صورت می‌گیرد و عدد یک میلیون واحد برای شاخص نیز، عدد رندی است که مقاومت روانی ایجاد کرده و رفتار سهام‌داران را به‌گونه‌ای تغییر داده که این مرز شکسته نشود. در شکسته شدن مقاومت، حجم معاملات عامل تعیین‌کننده است و بازار در روز شنبه نشان می‌دهد می‌تواند از این مرز روانی عبور کند یا خیر.
بورس هفته آینده را چگونه آغاز می‌کند؟
عوامل زیادی در ادامه مسیر بازار سهام در هفته آینده دخیل هستند، عواملی که برخی از آنها می‌توانند شاخص را از مرز روانی یک میلیون واحدی عبور دهند و برخی دیگر موجب می‌شود شاخص کل بورس از یک میلیون واحد فراتر نرود.
از آنجایی که سطح یک میلیون واحد برای شاخص کل، یک مقاومت تاریخی نیست، ممکن است با استمرار جریان ورود نقدینگی به بازار، شاخص از این مقاومت روانی عبور کند. با این حال، متقاضیان عرضه اولیه‌های روزهای آتی مانند نماد «دارا یکم» یا صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله دولت، نیاز به وجه نقد دارند و ممکن است در روزهای آتی شاهد صف‌های فروشی باشیم که برای تأمین این نقدینگی تشکیل شده‌اند و ریزش در پشت مرز مقاومت روانی دامه‌دار باشد.