دو روز پیش رئیس جمهوری در جلسه هیئت دولت اعلام کرد وضعیت شهرهای کشور به لحاظ بیماری به سه دسته سفید، زرد و قرمز تقسیم شده است و بر اساس اعلام وزارت بهداشت در مناطقی که وضعیت سفید دارند اماکن مذهبی و مساجد بازگشایی می‌شود. به گفته رئیس جمهوری تعداد شهرهای با وضعیت سفید بالای صدشهر است و بعد از اعلام اسامی آنها می‌توانند مساجد خود را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی باز کنند و حتی نماز جمعه هم با رعایت مسائل بهداشتی قابل برگزاری است. بسیاری تصمیم دولت برای بازگشایی مساجد را به برخی فشارها در کشور نسبت می‌دهند. استنباط این گروه این است در شرایطی که پاساژها و بوستان‌ها بارگشایی شدند چرا مساجد آن هم در ماه رمضان باید تعطیل باشند.
پس از صحبت‌های رئیس جمهوری، علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت در یک نشست خبری وضعیت شهرهای کشور را اعلام کرد. براساس گفته‌های وی ۶٠ شهرستان در کشور که شامل مراکز همه استان‌هاست، در وضعیت قرمز کرونا هستند و بیشترین میزان بروز بیماری را دارند. در این میان ١١۶ شهرستان جزو مناطق سفید هستند که کل جمعیت آنها حدود ۱۵ میلیون نفر است. بنابراین بنا بر آمارهای اخیر معاون وزیر بهداشت باید در آینده‌ای نه چندان نزدیک شاهد بازگشایی مساجد در حداقل ۱۱۶ شهر کشور باشیم. این در حالی است که اما و اگرهایی در رابطه با وضعیت سفید اعلام شده از سوی کارشناسان وجود دارد. مبنای تصمیم دولت برای اعلام وضعیت سفید در شهرها این است که طی یک دوره بیماری یعنی حداقل ۱۴ روز هیچ مورد بستری و فوتی در یک شهر وجود نداشته باشد.
وضعیت سفید یعنی نبود مورد جدید ابتلا در دو دوره بیماری
این درحالی است که حمید سوری اپیدمیولوژیست و عضو کمیته اپیدمی ستاد ملی کرونا در گفت‌وگو با ایرناپلاس می‌گوید در شرایطی می‌توان در شهری وضعیت سفید اعلام کرد که طی دو دوره بیماری یعنی حداقل دو دوره ۱۴ روزه مورد جدید از ابتلا به بیماری وجود نداشته باشد. در چنین شرایطی اگر مورد جدید گزارش نشود به این معنی است که اپیدمی در آن منطقه خاموش شده و وضعیت سفید است. با این حال به گفته وی زمانی که یک جامعه ایزوله نیست و تردد افراد از سایر مناطق به آن وجود دارد، حتی اگر وضعیت سفید هم باشد بلافاصله ممکن است آلودگی افزایش پیدا کند. فقط در صورتی روند خاموشی ادامه پیدا می‌کند که حداقل ۷۰ درصد افراد جامعه مصونیت پیدا کرده باشند.
سوری در پاسخ به این سؤال که در چه شرایطی ۷۰ درصد جامعه نسبت به اپیدمی مصونیت پیدا می‌کنند، می‌افزاید: معمولا این مصونیت از طریق واکسن ایجاد می‌شود اما در حال حاضر واکسنی برای این بیماری وجود ندارد. بنابراین فقط در شرایطی این مصونیت ایجاد می‌شود که ۷۰ درصد افراد به تدریج به بیماری مبتلا شده و مصون شوند و با این تعریف، فکر نمی‌کنم استانی داشته باشیم که وضعیت سفید داشته باشد.
تعریف وزارت بهداشت از وضعیت سفید
سوری ادامه می‌دهد: در حال حاضر بر سر تعریف وضعیت سفید اختلاف وجود دارد که ما به چه شرایطی وضعیت سفید بگوییم. با این حال وزارت بهداشت براساس تعریف خود اعلام کرده است اگر طی دو هفته مورد جدید بستری یا مرگ نباشد، وضعیت سفید است که این تعریف غلط است. الزاما به این وضعیت سفید اطلاق نمی شود و گفته نمی شود که بر اساس چه مستندات و استانداردی چنین تعریفی را ارائه کرده و اجرا می‌کنند.
به گفته وی در حال حاضر افرادی که بستری می‌شوند موارد شدید بیماری هستند ولی موارد خفیف یا کسانی که از بیماری خود اطلاع ندارند و به بیمارستان مراجعه نمی‌کنند هم وجود دارد. این اپیدمیولوژیست ادامه می‌دهد: حداقل در اپیدمی‌ها تا زمانی که مطمئن نشده‌ایم، فرض بر این است که هیچ جایی سفید نیست و آلودگی وجود دارد مگر این که خلاف آن ثابت شود.
سوری درباره وضعیت اپیدمی در روزهای آینده می‌گوید: برای اظهار نظر صحیح ما باید شرایط را براساس مستندات و داده‌های موجود که البته باید کامل و درست باشند بررسی کنیم. در این میان یک سری از اظهارنظرها هم بر اساس شرایط کلی اپیدمی است. شرایط این اپیدمی به این شکل است که روند رخداد اپیدمی تا وقتی به ۷۰ درصد مصونیت نرسیم، همچنان ادامه دارد.
البته به گفته وی این موضوع در شرایطی است که فرض کنیم ویژگی‌های بیولوژیک عامل بیماری‌زای ویروس تغییری نکرده باشد. در حالیکه ما اطلاعی از این موضوع نداریم و ممکن است شرایط تغییر کرده باشد.
سراشیبی خاموش شدن اپیدمی
این استاد دانشگاه می‌افزاید: تجربه کشورهای دیگر نشان می‌دهد ما زمانی می‌توانیم روند بیماری را کنترل کنیم که فاصله‌گذاری اجتماعی را به شکل جدی اعمال کنیم. به‌طوری که به طور متوسط یک نفر نتواند بیش از یک نفر را مبتلا کند. در این صورت می‌توانیم بگوییم اپیدمی روند خاموشی پیش گرفته است. در حال حاضر هیچ اطلاعات و شواهدی نداریم که این روند را تأیید کند. بنابراین وقتی می‌توانیم یک شهر را سفید اعلام کنیم که دو دوره از بیماری بگذرد و مورد جدیدی از ابتلا گزارش نشود. در این شرایط بیماری خاموش شده یا در سراشیبی خاموش شدن اپیدمی قرار گرفته است.
به گفته وی در بعضی مناطق ممکن است ما به وضعیت ثابت رسیده باشیم اما هنوز به روند خاموشی وارد نشده باشیم. در نتیجه به نظر من دولت تصمیم بسیار جسورانه‌ای در اعلام وضعیت سفید برخی از شهرها گرفته است.