همچنین رویکرد برخی برنامه‌های تلویزیونی در این باره که در ظاهر یادبود و سوگواری است، اما شائبه تسویه حساب سیاسی و تبدیل شهید وحدت به وسیله‌ای برای تفرقه و انشقاق را به ذهن متبادر می‌سازد، چه بسا بخشی از زحمات رسانه ملی را برای ارائه تصویر ملی و واقعی از شهید سلیمانی به چالش بکشد.
«تکرار» زمینه‌ساز دلزدگی نشود
از لحظه تأیید شهادت سپهبد قاسم سلیمانی تا امروز که سومین روز از عزای عمومی اعلام شده است، همه شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی که یکی دو تا هم نیستند، در همه ساعت‌ها و به‌ویژه ساعات پرمخاطب، مشغول گفتن از سردار شهید هستند. این نوع بستن کنداکتور، هرچند در ظاهر و در نگاه اولیه می‌تواند تلاش مدیران و برنامه‌سازان تلویزیون برای بزرگداشت مقام آن سردار شهید تلقی شود؛ اما کسانی که اندک شناختی از روش‌های تبلیغ و اقناع دارند، می‌دانند که اگرچه طبق نظریه شرطی شدن، تکرار باعث ماندگاری و اثرگذاری پیام در ذهن مخاطب می‌شود اما گاه تکرار زیاد و خارج از حوصله مخاطب، آثار نامطلوبی خواهد داشت و در چنین موردی مانند شهادت سردار سلیمانی، خروج از اعتدال در تکرار پیام، می‌تواند باعث دلزدگی شود و میزان علاقه را به سوژه پیام کم کند.
صداوسیما گاه نشان داده بهره‌مندی از روش‌های درست برقراری ارتباط با مخاطب برایش از اولویت برخوردار نیست؛ امری که دست کم برای بخشی از مخاطب خاکستری باعث دلزدگی و نقض غرض بوده و فرصت را به تهدید تبدیل می‌کند.
البته در این مدت برنامه‌ها، گفت‌وگوها و تحلیل‌های ارزشمندی در سیما پخش شده، اما یکی از آفت‌های حجم بالای خروجی این است که سوگیری خاص چند برنامه، موارد دیگر را تحت‌الشعاع قرار دهد.
شماتت دیپلماسی: بیجا کردید وزیر خارجه قطر را راه دادید
شب گذشته برنامه جهان‌آرا میزبان حجت‌الاسلام حامد کاشانی بود. این منبری جوان ترور حاج قاسم سلیمانی توسط آمریکا را ناشی از این دانست که علی‌رغم دیدگاه‌های رهبر انقلاب، برجام را بعد از پاره شدن توسط ترامپ، آتش نزدیم و سپس، با طرح خبری بی‌منبع و مبهم، مقامات دولتی را به دلیل یک مراوده معمول دیپلماتیک شماتت کرد.
از ظهر روز گذشته (شنبه)، برخی کانال‌های تلگرامی خاص، خبری را بر سر زبان‌ها انداختند که بعد از طرح آن در رسانه ملی، بعنوان افشاگری حامد کاشانی درباره معامله بر سر خون شهید سلیمانی، به ابزاری برای فضاسازی جدید علیه دولت تبدیل شد؛ افشاگری‌ای! که پیش از او البته از سوی امیر موسوی یکی از دیپلمات‌های سابق صورت گرفته بود.
ظهر روز شنبه، امیر موسوی از دیپلمات‌های سابق با گرایش اصولگرایی، در حساب کاربری خود در توییتر به زبان عربی مدعی شد: وزیر امور خارجه قطر در سفر به تهران حامل پیامی از سوی دونالد ترامپ به ایران است. رئیس‌جمهور آمریکا قطر را میانجی قرار داده است تا مانع واکنش ایران به ترور شهید سردار سپهبد قاسم سلیمانی، ابومهدی المهندس و همراهانشان شود.
کاشانی هم در شبکه افق، با بیان اینکه کشتن هیچ‌یک از ژنرال‌های آمریکایی نمی‌تواند معادل خون شهید سلیمانی و مصداق انتقام سخت باشد و برای دست‌گرمی شاید ترامپ، گزینه بدی نباشد، افزود: یک چیزی امروز شنیدم که خیلی جگرم سوخت. وای به حال ما و ننگ بر ما اگر با خون حاج قاسم معامله کنیم.
به دنبال این اظهارات، مجری پرسید: شما واقعا این خطر را حس می‌کنید؟ و کاشانی پاسخ داد: امروز اعلام کردند، یک نفر از قطر آمده_ انشاءالله دروغ باشد-، که از طرف یاغی بزرگ ترامپ پیام آوردند که شما از انتقام دست بکشید ما تحریم‌ها را برمی‌داریم... چطور ما اجازه می‌دهیم؟ اگر وزیر خارجه قطر می‌خواهد بیاید ایران، قدمش سر چشم، بیاید. ببرند اصفهان هم بچرخانند و قالیچه هم به او بدهند و برود؛ اما اینکه به خود اجازه دهد برای خون حاج قاسم پیشنهاد بیاورد و ما او را با این عنوان بپذیریم، خیلی ننگم شد و از خودم بدم آمد؛ این با انتقام سخت نمی‌خواند. من فکر می‌کنم مردم باید بیایند و اجازه ندهند کسی با خون قاسم سلیمانی معامله کند.
وی در این بخش از سخنانش، خطاب به مسئولان کشور و وزیر خارجه که کار اصلی او، دیپلماسی است، گفت: نمی‌گویم قبول کردند، اشتباه نشود، گفتند با قاطعیت رد کردیم، اما بیجا کردید راه دادید؛ کاش می‌گفتید یک دیدار دیپلماتیک است. ما که نمی‌دانیم شما چه کار دارید می‌کنید؛ اما حتی انتشار این اخبار هم نوعی حساسیت‌زدایی است، آن هم نه یکی دو ماه بعد از شهادت سردار سلیمانی، بلکه تازه یکی دو روز گذشته است.
سخن مهمان و مجری برنامه جهان‌آرا درباره حساسیت‌زدایی از معامله بر سر خون حاج قاسم، در حالی است که نه تنها این اخبار ابتدا از کانال‌های تلگرامی وابسته به جریان‌های تندرو منتسب به اصولگرایان منتشر شده است، بلکه اظهارات مرتبط با پیام‌های مکرر ترامپ از طریق واسطه‌های مختلف، منسوب به مقامات دولتی و وزیر خارجه کشورمان نیست و از قضا، مقامات نظامی کشورمان و همچنین افراد منتسب به جریان اصولگرا، طی این دو روز، از آن سخن گفته‌اند.
امیر سرتیپ احمدرضا پوردستان رئیس مرکز مطالعات راهبردی ارتش در مراسم یادبود شهید سلیمانی در مسجد مهدیه ورامین اظهار داشت: بعد از ترور سردار سلیمانی آمریکایی‌ها ۱۶ کشور را واسطه قرار دادند تا ایرانی‌ها کاری نکنند یا اگر کاری هم می‌کنند یکی از سران آمریکا را ترور کنند.
هر کسی حرف مذاکره زد بزنید به دهانش
البته این رویکرد صداوسیما به همین برنامه ختم نشده و در این میان از بهره‌برداری از احساسات پاک همسر و خانواده شهدا و تعلق خاطر مردم به آن شهیدان والامقام نیز ابایی ندارد.
روز گذشته، شبکه سوم سیما میزبان همسر شهید حججی از شهدای مدافع حرم بود. وی در این برنامه سخنان پایانی خود را به این جملات اختصاص داد: سردار یکتا دیروز یک جمله ای را تکرار کردند آنقدر این جمله شان دلنشین بود که من دوست دارم این جمله را تکرار کنم. گفتند حالا که مردم دنیا داغدار شده و غم به دلشان آمده و خونشان به جوش آمده، دو تا خواسته دارند؛ یکی انتقام که من گفتم خواسته خانواده شهدا هم هست که واقعا انتقام سخت و محکم و بجا باشد، و خواسته دوم اینکه هر کسی حرف مذاکره زد بزنید به دهانش.
اشاره همسر شهید حججی به سخنان حسین یکتا، از فرماندهان سابق سپاه بود که بعد از شهادت سردار سلیمانی، در ویژه برنامه شهادت سردار سلیمانی در شبکه سه سیما، از زدن بر دهان کسانی سخن گفت که از این پس، حرف از مذاکره بزنند.
گزارش از سمیه عظیمی