برای پیشبینی حرکت سرمایه در مکانهای مختلف (میل به سرمایهگذاری) گویاترین شاخص، جوازهایی است که برای تأسیس واحدهای تولیدی صنعتی صادر میشود. این شاخص نشان میدهد کدام بخشهای جغرافیایی یک کشور بیشترین جاذبه را برای سرمایهگذاران ایجاد کرده و بالعکس. همچنین کدام حوزههای صنعتی در طرح و برنامه برای سرمایهگذاری قرار گرفته است. این پیشبینیها میتواند دید روشنی از وضعیت تولیدات آتی و نقاط اشباع و پربازده اقتصادی به دست دهد.
طبق آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت کشور، در پنجماهه اول سال ۱۳۹۸ تعداد ۱۰ هزار و ۵۵۱ فقره جواز تأسیس با پیشبینی سرمایه ۱۱۱.۸ هزار میلیارد تومان و پیشبینی اشتغال ۲۴۸ هزار و ۱۹۱ نفر صادر شده است. مقایسه ارقام فوق با مدت مشابه سال قبل نشان دهنده افزایش ۱۸.۷ درصدی در تعداد، ۲۲.۹ درصدی در سرمایهگذاری و ۱۹.۸ درصد در اشتغال است.
بیشترین تعداد جواز تأسیس در استانهای یزد، سمنان و خراسان رضوی به ترتیب با ۱۰۸۳ ،۱۰۴۸ و ۸۴۲ فقره صادر شده است. از نظر بیشترین میزان سرمایه پیشبینی شده در این جوازها، استانهای کرمان و خوزستان در ردههای اول و دوم قرار دارند که به ترتیب ۱۴ و ۱۲ هزار میلیارد تومان مجوز ساخت گرفتهاند. در مقابل، کمترین سرمایه پیشبینی شده مربوط به استانهای کهگیلویه و بویراحمد (۱۸۵ میلیارد تومان)، خرسان شمالی (۱۹۳ میلیارد تومان) و خراسان جنوبی (۶۳۹ میلیارد تومان) بوده است. با این حال، اگر درصد رشد پیشبینی سرمایه (سرمایه جواز) را در نظر بگیریم، در پنجماهه اول امسال بالاترین رشد را نسبت به مدت مشابه سال قبل استانهای کردستان (۱۳۵۱ درصد)، کرمان (۴۸۷ درصد) و اردبیل (۳۵۳ درصد) داشتهاند. در مقابل استانهای کهگیلویه و بویراحمد (۸۷- درصد)، خراسان جنوبی (۸۰- درصد) و مناطق آزاد و ویژه (۵۱- درصد) قرار دارند.
کدام منطقه آزاد در رأس برنامه سرمایهگذاران است؟
طبق آمارها در میان مناطق آزاد کشور، بیشترین تعداد مجوز تأسیس واحد صنعتی مربوط به منطقه ویژه اقتصادی با ۳۸ فقره به ارزش ۹۲۰۰ میلیارد تومان، منطقه آزاد ارس با ۳۱ مجوز به ارزش ۱۸۱ میلیارد تومان و سپس منطقه آزاد ماکو با ۲۸ فقره به ارزش ۱۸۲ میلیارد تومان است. در مقابل، منطقه آزاد قشم با صفر فقره، منطقه چابهار با سه فقره به ارزش ۳ میلیارد تومان و منطقه آزاد اروند با دو فقره به ارزش ۱۱ میلیارد تومان قرار دارند.
بر اساس این گزارش از ۱۰ هزار و ۵۵۱ فقره جواز تأسیس صادره در پنجماهه اول سال ۱۳۹۸، بیشترین تعداد مربوط به گروه «محصولات غذایی و انواع آشامیدنی» با ۱۳۶۳ جواز و «سایر محصولات کانی غیرفلزی» با ۱۱۹۲ فقره جواز است. بالاترین سهم پیشبینی سرمایهگذاری در گروههای صنعتی متعلق به گروه «کک و فرآوردههای حاصل از نفت» با ۲۰.۸ درصد از کل سرمایهگذاری جوازهاست.
سهم ۲۵ درصدی استان تهران در بهرهبرداری
طبق گزارش وزارت صمت، طی پنجماهه اول سال ۱۳۹۸، ۲۳۹۹ فقره پروانه بهرهبرداری با سرمایهگذاری ۱۷.۵ هزار میلیارد تومان و اشتغال ۳۸ هزار و ۷۹۷ نفر صادر شده است. مقایسه ارقام فوق با مدت مشابه سال گذشته نشاندهنده افزایش ۸.۴ درصد در تعداد و کاهش ۴۱.۷ درصدی در سرمایه و ۸.۱ درصدی در اشتغال است. از این تعداد پروانه بهرهبرداری صادره، ۱۲۶۲ فقره آن ایجادی و ۱۱۳۷ فقره توسعهای است. بیشترین تعداد پروانه بهرهبرداری صادره در بین استانهای کشور مربوط به استان آذربایجان شرقی و اصفهان با ۲۲۵ و ۲۱۳ فقره و کمترین با ۱۲ فقره به جنوب کرمان تعلق دارد. بالاترین میزان سرمایهگذاری مندرج در پروانههای بهرهبرداری صادره، متعلق به استان تهران با ۴.۴ هزار میلیارد تومان با سهم ۲۵.۲ درصدی از کل کشور است.