در سینمای کودک و نوجوان کشور ما گرچه آثار به یادماندنی وجود دارد، ولی این بخش همیشه مهجور بوده است. اما در این چند سال اخیر شاهد روی آوردن برخی از کارگردانان به سمت سینمای این گروه سنی هستیم. حسین قناعت هم از این دست کارگردانان است. او در سال‌های اخیر نشان داده نیاز و ذائقه کودک و نوجوان کشور را می‌داند. «دزد و پری»، «قهرمانان کوچک» و حالا هم «تپلی و من» که این روزها بر پرده سینماست، از آثار او در سال‌های اخیرند. تپلی و من توانست در سی و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودک و نوجوان نامزدی «بهترین فیلم نوجوان»، «بهترین فیلمنامه» و «بهترین کارگردانی» و همچنین «پروانه زرین» بهترین بازیگر کودک و نوجوان را کسب کند.
بیداری کودک درون
حسین قناعت، کارگردان سینما درباره چگونگی نگارش داستان «تپلی و من» به خبرنگار ایرناپلاس گفت: فیلمنامه‌ای در ژانر کودک و نوجوان نوشته بودم و با توجه به اینکه بنیاد سینمایی فارابی تنها مرکزی است که به تولید فیلم‌های کودک و نوجوان کمک می‌کند، آن را به بنیاد ارائه دادم. البته چند اصلاحیه خورد و قرار شد آن را بازنویسی کنم. در این میان یک فیلم خارجی دیدم که موضوعش خیلی شبیه فیلمنامه‌ای بود که نوشته بودم، که به عقیده من بهتر کار شده بود. به همین دلیل فیلمنامه‌ام را کنار گذاشتم و یک فیلمنامه‌ای جدید بر اساس آن اثر سینمایی نوشتم. داستان «تپلی و من» موضوعی است که می‌توان گفت در آن به بحث کودک درون خیلی اهمیت داده شده است. حال و هوای مردم در جامعه امروز ما به دلایل مختلف کمی تلخ شده و این مسئله را فراموش کرده‌اند، به همین دلیل احساس می‌کنم به یادآوری آن نیاز دارند. تلاش شده کسانی که تپلی و من را می‌بینند، کودک درون خود را دوباره به یاد بیاورند و از داستان فیلم تأثیر بپذیرند. یک بحث دیگری که در این اثر مطرح می‌شود، سرزنش کردن است. سرزنش کردن بچه‌ها تأثیرات منفی بر آینده‌شان می‌گذارد. سعی شده این مسئله که درون برخی خانواده‌ها وجود دارد، منع شود.
بازخوردهای مثبت خانواده‌ها
وی درباره ژانر این اثر افزود: این اثر علاوه بر اینکه یک فیلم کودک و نوجوان است یک فیلم خانوادگی هم هست. یعنی اگر یک بزرگسال به‌تنهایی این فیلم را ببیند قطعاً لذت خواهد برد. من همیشه سعی می‌کنم بزرگ‌ترها هم فیلمم را دوست داشته باشند. امروزه نمی‌توان آثار این‌چنینی را فیلم کودک بنامیم. بچه‌ها خیلی بزرگ‌تر هستند و این فیلم‌ها در ژانر خانواده جای می‌گیرد. من احساس کردم جامعه ما نیاز دارد که بحث کودک درون دوباره برایش یادآوری شود. به همین دلیل سعی کردم این اثر را با حمایت بنیاد فارابی و شخص آقای ایل‌بیگی که همیشه سینمای کودک را دوست دارند و حامی‌اش هستند، بسازم. با تعدادی از پدر و مادرها راجع به فیلم صحبت کردم که خیلی راضی بودند. بچه‌ها هم توانستند با آن ارتباط برقرار کنند. کلاً بازخوردهای مثبتی از خانواده‌ها گرفتم.
حسن معجونی و میترا حجار؛ بازیگرانی همراه
قناعت در پاسخ به این پرسش که گیشه و رونق آن تا چه اندازه در انتخاب بازیگران این اثر تأثیر داشت، عنوان کرد؟ طبیعتاً برای این دو نقش، دنبال بازیگر بودم. احساس کردم حسن معجونی و میترا حجار برای این نقش مناسب‌تر هستند. با توجه به اینکه این اثر یک کار روانشناسانه بود، قرار نبود از بازیگران طنز بهره ببریم. خوشبختانه نتیجه کار را که می‌بینم، متوجه می‌شوم انتخاب درستی بوده است. حسن معجونی و میترا حجار بازیگران همراهی بودند که در حین فیلمبرداری هیچ مشکلی با آنها نداشتیم. البته بازی در تپلی و من اولین کار کودک و نوجوان این دو بازیگر بود که خیلی هم خوب در نقش نشستند. از این همکاری بسیار راضی هستم، امیدوارم شرایطی پیش بیاید بتوانم دوباره با این عزیزان همکاری کنم.
اکران، بزرگ‌ترین مشکل سینمای کودک
کارگردان فیلم «دزد و پری» با اعلام اینکه «بزرگ‌ترین مشکل سینمای کودک و نوجوان، مسئله اکران است.» گفت: با توجه به اینکه فیلم را در این فصل اکران کردیم، سالن‌های شب را به ما ندادند. ما فقط در روز سالن داریم. به همین دلیل از فصلی که فیلم در آن اکران شد، خیلی راضی نیستیم؛ چون اگر مهرماه بود شاید بهتر دیده می‌شد. این قانون سینماداران است که فکر می‌کنند بچه‌ها از ساعت 11 تا 5 و 6 بعد از ظهر فقط می‌توانند به سینما بیایند. همین سانس‌ها را در اختیار ما گذاشتند و از ساعت 6 و 45 دقیقه و هفت بعد از ظهر دیگر تپلی و من در سینما نمایش داده نمی‌شود، اما با این مشکلات از فروشش راضی هستیم. با این شرایطی که گفته شد در دو هفته از نیم میلیارد هم گذشتیم که به نسبت خوب است. اما اگر در فصل مناسب‌تری بود، بهتر می‌شد. معضل بعدی سینمای کودک، حمایت است. خیلی از مواردی که در مورد حمایت از سینمای کودک گفته می‌شود در حد شعار باقی می‌ماند. البته بودجه هم بسیار اندک است، ولی باید یاد بگیریم با همین بودجه فیلم بسازیم. من در همین راستا تلاش می‌کنم و فیلم تپلی و من را خودم تهیه کردم.
حداقل مزیت یک جشنواره
قناعت درباره جشنواره کودک و اثراتی که می‌تواند بر سینمای کودک و نوجوان داشته باشد، تصریح کرد: حداقل مزیتی که می‌توان برای این جشنواره در نظر گرفت این است که در تولید فیلم‌های کودک، تأثیرات مثبتی دارد. اگر این جشنواره نبود شاید سینمای کودک در همان سال‌های گذشته برای همیشه فراموش می‌شد. هر کاری برای سینمای کودک انجام شود اتفاق مثبتی است.
گفت‌وگو از هنگامه ملکی