۲۳ مرداد؛ آخرین مهلت نصب کارتخوان
چند سال است که مردم نسبت به عدم نصب دستگاه کارتخوان در مطب‌ها و مراکز پزشکی حساس شده‌اند. این وضعیت باعث شده بیماران برای پرداخت وجه خدمات دچار زحمت بیشتری شوند. چند روز پیش محمد جهانگیری، معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی گفت: طبق بند «ی» تبصره ۶ قانون بودجه سال ۹۸، همه مشاغل و حِرف پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی و دامپزشکی که مجوزهایشان از سوی سازمان نظام پزشکی، وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی ارائه می‌شود، باید نسبت به راه‌اندازی و استفاده از سامانه فروش اقدام کنند.
پرسشی که مطرح است چرا بسیاری از پزشکان که در سایر تکنولوژی‌ها پیشتاز هستند در برابر این تکنولوژی مقاومت می‌کنند و همچنان دریافت پول نقد را که یکی از عوامل مهم انتقال بیماری‌هاست، ترجیح می‌دهند؟ موضوع نصب کارتخوان با پیوند خوردن به بحث پرداخت مالیات و افزایش امکان فرار مالیاتی ابعاد جدیدی به خود گرفت.
پیش از این معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی با تأکید بر اینکه استفاده از کارتخوان ملاک محاسبه مالیات پزشکان نیست، به ایسنا گفته بود: ۹۵ درصد فعالان جامعه پزشکی اظهارنامه مالیاتی خود را تسلیم می‌کنند. این برداشت ناصحیحی است که کارتخوان ارتباطی با مالیات دارد؛ چون سازمان امور مالیاتی اعلام کرده است که مالیات را با کمک کارتخوان حساب نمی‌کند؛ بلکه اظهارنامه مالیاتی پزشکان بررسی می‌شود. موضع رسمی و همچنین توصیه سازمان نظام پزشکی به پزشکان این است که استفاده از دستگاه کارتخوان برای رفاه مردم و شفاف‌سازی حتما انجام شود و موافق انجام این کار است. گاهی مشکلات فنی برای کارتخوان‌ها ایجاد می‌شود و در برخی مواقع به دلیل شایعات، سوءتفاهم‌ها و سوءبرداشت‌ها از مسائل قانونی این موارد مطرح می‌شود. البته محمد جهانگیری در یک برنامه زنده تلویزیونی شهریور ۹۷ گفته بود: در کجای قانون آمده است که پزشکان باید در مطب‌ها دستگاه پوز بگذارند؟
حقوق پزشکان عمومی کمتر از کارگران معمولی!
از سوی دیگر مردادماه سال جاری علیرضا سلیمی، معاون آموزشی و پژوهشی سازمان نظام پزشکی اظهار کرد: حقوق برخی پزشکان از جمله پزشکان عمومی کمتر از کارگران معمولی بوده و این در حالی است که بار زیادی از بخش درمانی بر دوش آنهاست و وضعیت زندگی آنها چندان مناسب نیست. سلیمی در ارتباط با استفاده از دستگاه‌های کارتخوان در مطب پزشکان گفت: این مسئله جایگاه خیلی بالایی ندارد و باید اولویت‌ها را در کشور در نظر بگیریم. اینکه گفته می‌شود عدم استفاده از کارتخوان برای فرار مالیاتی است درست نیست، چرا که کارتخوان نقشی در عدد مالیات ندارد. در نهایت ایرج فاضل، رئیس کل سازمان نظام پزشکی هم در این زمینه گفته بود: «کارتخوان یک وسیله‌ای رفاهی برای مراجعه‌کنندگان به مطب‌ها بوده و توصیه می‌کنیم همه پزشکان از کارتخوان و دستگاه (P.O.S) استفاده کنند اما اگر کسی استفاده نکرد قانون‌شکنی نکرده و قابل پیگیری نیست. حال پرسش این است که اگر نصب دستگاه کارتخوان ربطی به مالیات ندارد، پس چرا سازمان نظام پزشکی بر روی این موضوع این اندازه حساسیت دارد و با اجباری شدن نصب کارتخوان مخالف است؟ پزشکان که اولویت خود را سلامت و رفاه بیماران اعلام می‌کنند و خود را از اقشاری می‌دانند که بیشترین و شفاف‌ترین مالیات‌ها را می‌دهند، پس چرا در عمل سال‌هاست با نصب اجباری کارتخوان مخالفت می‌کنند؟
حل تعارض منافع از طریق وزارت بهداشت
در این میان نظام بهرامی‌کمیل، جامعه‌شناس در این باره به ایرناپلاس می‌گوید: «در موضوع نصب کارتخوان در مطب پزشکان بحث تعارض منافع پزشکان با مردم به خوبی قابل مشاهده است. در حالی که رئیس و معاونان سازمان نظام پزشکی کشور نصب کارتخوان را ضروری نمی‌دانند و حداکثر آن را به انتخاب پزشکان موکول می‌کنند؛ در یک نظرسنجی تلویزیونی ۹۲ درصد از مردم به اجباری شدن نصب کارتخوان در مطب‌ها و مراکز درمانی رای دادند. در این برنامه که دوم شهریورماه ۹۷ به‌طور زنده از تلویزیون پخش شد، حاجی دلیگانی، نماینده مجلس و بوذرجمهری، کارشناس نظام سلامت به عنوان موافق نصب اجباری کارتخوان و جهانگیری، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی و قربانی، نماینده مجلس به عنوان مخالف نصب اجباری کارتخوان دلایل خود را گفتند و مردم در نهایت با رای بسیار بالا خواستار نصب اجباری کارتخوان شدند. به نظر می‌رسد در این وضعیت و به دلیل وجود تعارض منافع بین جامعه پزشکی و مردم؛ باید وزارت بهداشت و یا نهادهای دیگر به منظور دفاع از منافع بیماران به این موضوع ورود کنند. البته در مورد وزارت بهداشت تا زمانی که وزیر و معاونان این وزارتخانه تقریبا همگی از بین پزشکان باشند موضوع حل تعارض منافع از طریق این وزارتخانه هم کماکان شائبه تضییع حقوق مردم را به دنبال خواهد داشت.»
بهرامی‌کمیل می‌افزاید: «در پنج سال گذشته پزشکان و سازمان نظام پزشکی در برابر درخواست مردم و مسئولان برای نصب کارتخوان در اماکن کسب خود شدیدا مخالفت کردند و مدام از این گفتند که بیش از ۹۵ درصد پزشکان مالیات‌های خود را به موقع و دقیق می‌دهند و... اما؛ مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی از سازمان امور مالیاتی انتقاد کرده که چرا میزان مالیات پزشکان را ۷۰۰ میلیارد تومان در سال تخمین زده است. در گزارش مفصل مرکز پژوهش‌های مجلس آمده بود کارشناسان حوزه سلامت مقدار واقعی مالیات پزشکان را حداقل حدود ۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان در سال تخمین می‌زنند، اما سازمان امور مالیاتی مالیات پزشکان را حدود ۷۰۰ میلیارد تومان در سال تخمین زده است.»
در کشورهای توسعه‌یافته پزشکان از بیمارستان حقوق ماهیانه می‌گیرند
وی می‌گوید: «جامعه پزشکی ایران متهم است. زیرا پزشکان سوگند خورده‌اند درمان انسان‌ها را در اولویت قرار دهند؛ اما اکثر پزشکان ایرانی ثروتمند شدن را در اولویت قرار می‌دهند. تازه شنیده می‌شود برخی از پزشکان ایرانی با خرید دستگاه‌های پزشکی از سی. تی. و سونوگرافی گرفته تا ام. آی. آر. و حتی خرید سهام بیمارستان‌ها به طمع ثروت‌اندوزی خود ادامه می‌دهند؛ درحالی که در کشورهای توسعه‌یافته پزشکان حق سرمایه‌گذاری و پول در آوردن از چنین مواردی را ندارند. در اکثر کشورهای توسعه‌یافته پزشکان از بیمارستان حقوق ماهیانه می‌گیرند و بازار مطب زدن و بیماران را به مطب کشاندن خاص ایران و چند کشور عقب افتاده است.»
بهرامی‌کمیل ادامه می‌دهد: «در ایران و در چهل سال گذشته وزیران بهداشت و اکثر معاونانشان پزشک بوده‌اند. این در حالی است که در کشورهای عضو اتحادیه اروپا به دلیل رعایت اصل «عدم تعارض منافع» هیچکدام از وزیران بهداشت پزشک نیستند و تنها با رعایت شرایط بسیار سخت و در موارد استثنایی وزیر بهداشت می‌تواند پزشک باشد. در ایران وزارت بهداشت ایران به بهانه دلایل امنیتی آمار عملکرد حوزه درمان را ارایه نمی‌دهد اما شواهد حاکی از آن است که پزشکان ایرانی رکوردار بیشترین تعداد ارجاعات کلینیکی و پاراکلینیکی و جراحی‌های بی‌مورد هستند. قبول نداشتن جواب آزمایشات و دستور تکرار آن که در ایران عادی شده، در کشورهای دیگر جرم است و پزشکی که چنین کاری کند محکوم می‌شود.»
این جامعه‌شناس یادآور شد: «باید به نکته هم توجه داشت که پزشکی از محترم‌ترین مشاغل در جهان است. زیرا پزشکان زندگی سختی را انتخاب کرده‌اند که خود را وقف دیگران کنند و به دنبال مال‌اندوزی نباشند. اما در ایران شغل دوم برخی پزشکان دلالی، بسازو بفروشی و واردات کالا و لوازم است. فکر اینکه از طریق مجلس اجحاف جامعه پزشکی را کمرنگ کنید باید از سر بیرون کرد؛ زیرا اعضای کمیسیون بهداشت و درمان همگی پزشک هستند و سایر نمایندگان هم داشتن روابط خوب با چند بیمارستان و متخصص خوب قلب و ریه را به پیگیری خواست مردم ترجیح می‌دهند.»
پول کاغذی آلوده به هزاران میکروب است
در هر حال معاون دادستان کل کشور هم عدم نصب کارتخوان را به مثابه فرار مالیاتی ذکر کرد. اما این پرسش در ذهن مردم همچنان باقی می‌ماند؛ اینکه پزشکانی که موضوعی به این سادگی را اینچنین پیچیده کردن و رفاه حال مردم را در چند سال گذشته نادیده انگاشتند در سایر مسائل پیچیده که منافع بیشتری دارند چه کار می‌کنند؟ چه زمانی قرار است اصل عدم تعارض منافع در حوزه پزشکی رعایت شود و دست سازمان مربوط به مسائل بهداشتی و پزشکی که همگی توسط پزشکان اداره می‌شود از تصمیم‌گیری یک‌جانبه در این حوزه کوتاه شود. این وضعیت درحالی است که سال‌ها پزشکان به مردم توصیه می‌کردند پول کاغذی آلوده به هزاران میکروب است؛ بلافاصله بعد از دست زدن به آن دست‌های خود را بشویید.